Дәрістер. 1 тақырып. Философия, оның пәні мен қоғамдық маңызы



бет104/175
Дата24.10.2023
өлшемі2,79 Mb.
#187769
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   175
Байланысты:
lektsii po filosofii

К.Хорни тұлғаның дамуының екi жолын көрсетедi - ол норма мен паталогия. Бiрiншi жолда адам өз табиғи дарындарын өзiнiң қабiлеттерiне айналдырып, оларды дамытуға тырысады. Екiншiде адамның мiнез-құлқында терiс өзгерiстер қорланып невроз ауруына әкеледi. К.Хорни оны әлеуметтiк себептермен (“ауру² қоғамның салдарлары) генетикалық (өзара тұлғалық және әке-шеше мен бала арасындағы терiс қарым-қатынастардың қалыптасуы) және “мәндiк² (тұлғаның өз мүмкiншiлiктерiн iске асыру жолында жалған жолға түсiп кетуi) өзгерiстермен ұштастырады.
Неофрейдизмнiң ұлы өкiлi есебiнде американ философы Эрих Фроммды айтуға болады. Оның ойынша, тұлғаның ешқандай туа бiткен психикалық қасиеттерi жоқ. Тұлғаның барлық психикалық өзгерiстерi мен өмiрдегi көрiнiстерi оның қоғам өмiрiндегi қатынастарға тереңдеу деңгейiмен байланысты. Қазiргi қоғамдағы қатынастар “машиналанған², “компьютерленген² т.с.с. түрде болғандықтан, ол адамның шынайы мәнiн “жаттандырып² оны неше-түрлi невроз ауруларына әкеледi. Қазiргi қоғам адамның осы дүниедегi “болуының² орнына оған “алуды² ұсынады. Сол себептi ол тұлғаның “жинаушылық² , “нарықтық², “енжарлық² т.с.с. мiнез-құлқын тудырады. Тұлғаның жаттануының ең айқын көрiнiстерi - ол адамның ерiктiктен бас тартып қашуы, нашақорлықтың, iшiмдiктiң жолына түсiп батуы, қылмыстық т.с.с. Ал осы көрсетiлген кемшiлiктердi тудырған “ауру² қоғамды қалайша “емдеуге² болады? Э.Фроммның ойынша, ол үшiн ең бiрiншi қажет нәрсе - “гуманистiк жоспарлауды² қоғамға еңгiзу, дүниедегi байлықты жинау, қорлау, алу психологиясынан бас тарту, қоғамды басқару жүйесiндегi қалыптасып қалған шен иелерiнiң жаттанған басқару формаларының орнына “гуманистiк басқару² жұйесiн еңгiзу, соның арқасында қарапайым адамдардың әлеуметтiк өмiрге деген ынтасын ояту, дұниеде болуға бағытталған құндылықтар жүйесiн тудыру т.с.с. қажеттiктердi көрсетедi. Әрине, ұлы философтың бұл ойлары өтпелi кезеңдi өз басынан өткiзiп жатқан бiздiң қоғамға аса қажет ойландыратын нәрселер.
Сонымен қатар, Э.Фромм адамның өмiр сүру диалектикасына тоқталып, оның ешқашанда жойылмайтын трагедиялық жағын да көрсетедi. Бiрiншiден, адам бұл өмiрге өзi сұранып келмейдi - ол белгiлi бiр кездейсоқты жерде, уақытта дүниеге келiп, алғашқы сатыдан өмiрiнiң соңына шейiн “өмiр мен өлiмнiң екi ортасында² болып iс-әрекет етедi. Екiншiден, осындай шектелген өмiрдiң шеңберiнде адам өзiнiң бойындағы барлық дарындарын iске асырып, алдына қойған өмiрлiк мақсат-мұраттарын орындап ұлгiрмейдi, сондықтан олардың көбi, қазақ дұниесезiмiндегi терминдермен айтсақ, “жалған, жеткiзбейтiн арман² болып қала бередi. Э.Фроммның бұл ойлары бiздi фрейдизмнiң шеңберiнен шығарып экзистенциализм философиясына өткiзiп жiбередi.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   175




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет