Дәрістің тақырыбы: Клиникалық микробиология пәні, тапсырмалары, әдістері. Эпидемиялық емес аурулардың этиологиясы, патогенезі және клиникалық ерекшеліктері. Этиологиялық диагнозын қою

Стафилококктық инфекция қоздырғыштарының Байрд-Паркер бойынша жіктелуі

Стафилококктардың дақылдық қасиеттері

Стафилококктардың дақылдық қасиеттері

Стафилококктар

Вокруг колоний видны зоны полного гемолиза

Стафилококктардың морфологиялық және тинкториальдық қасиеттері

Стафилококктардың биохимиялық қасиеттері

Стафилококктардың резистенттілігі

Стафилококктардың антигендік қасиеттері

Стафилококктар бөлетін патогендік факторлары.

Сатафилококктардың патогендігі бойынша жіктелуі

Стафилококктық инфекция диагностикасының лабораторлық әдісі

Стафилококктық инфекцияның эпидемиологиясы

Спецификалық емдеу ж/е сақтандыру препараттары:

• Сақтандыру үшін тазартылған адсорбцияланған стафилококк анатоксині;
• Сафилококкты вакцина;
• Емдеу үшін стафилококкты иммуноглобулин;
• Емдеу және сақтандыру үшін сафилококкты бактериофаг.

Streptococcaceae тұқымдасы

Стрептококктар - адам мен жануарлардың көптеген ауруларының қоздырғышы болып табылады. Олар Streptococcus туысына, Streptococcaceae тұқымдасына жатады. Бұл тұқымдастың 7 туысы бар, оның ішінде адамдар үшін патогенді өкілдері Streptococcus, Aerococcus, Leucomostoc, Pediococcus және Lactococcus туыстарына жатады.

Streptococcus pyogenes

Шығу тарихы

1. 1874 жылы – алғаш рет Т. Бильрот

рожа кезінде тапты;

2. 1878 жылы – Л. Пастер босанудан

кейінгі сепсис кезінде анықтады;

3. 1883 жылы – Ф. Фелейзен таза

дақылынан бөліп алды.

Келесі белгілері бойынша стрептококктарды 4 қасиеті бар:

• 6,5% NaCl бар қоректік ортада 10◦ С - 45◦ С температурада өсу;
• рН 9,6 болатын қоректік ортада өсу;
• 40% өт қосылған қоректік ортада өсу;
• 0,1% метилен көгі бар сүтте өсу;

30 мин. бойы 60◦ С температурада қайнатудан кейін де өсу.

Морфологиясы мен физиологиясы.

Шар немесе эллипс пішінді клеткалар, жұптасып немесе әртүрлі ұзындықтағы тізбектер түрінде орналасады (1- сурет). Көбейгенде ұзын тізбектер түзеді. Оның тізбектері көбінесе қысқа болып, 4-6 мүшеден құралады, ал кейде олар екі-екіден жұптасып келіп, диплококк түзеді. Клеткаларының пішіні 0,6-дан 2 мкм дейін өзгеріп отырады. Талшықтары және споралары болмайды. Балық стрептококктар қозғалмайтын грамм оң микробтар, кәдімгі анилин бояуларымен жақсы боялады.

Различные виды стрептококков образуют биопленку в ротовой полости

Стрептококктардың жіктелуі:

• St. pyogenes (іріңді қабыну ауруларының қоздырғышы);
• St. pneumoniae (өкпе ауруларының қоздырғышы. Мыс: пневмония);
• St. faecalis (ішек ауруларының қоздырғышы).

Адам үшін ең патогендісі - St. pyogenes.

Стрептококктық инфекцияның патогенезінде үш компонент негізгі рольді атқарады:

Инфекциялық – енгізу орнында қабыну процесін тудыратын стрептококкпен тікелей байланысты;

Токсикалық – β-гемолитикалық стрептококктардың эритрогенді экзотоксиндерімен ескертілген, интоксикацияның жалпы белгілері және спецификалық бөрітпелермен көрінеді;

Иммуноаллергиялық – организмнің сенсибилизациялануының себебшісі болып табылады. Нефрит, артрит, өткір сарыпты безгек сияқты ауруларының дамуының, сондай-ақ бұл компонент эозинофилияның бастауы болады.

Стрептококктар өндіретін токсиндер:

• О-стрептолизин – клетканың көбеюі кезінде бөлінетін термолабильді белок, эритроциттер лизисін тудырып, басқа клеткаларның мембраналарын және лизосомалардың мембраналарын ыдыратады. Кардиотоксикалық қасиетке ие және антиген болып табылады. Оған анти-О-стрептолизиндер синтезделеді
• S-стрептолизин – антигендік қасиеттері жоқ нуклоепротеид, эритроциттерді лизирлеп, лизосомаларды ыдыратады. Бұл кезде босатылатын ферменттер ұлпалар деструкциясын тудырып, митохондрияның мембраналарын бұзады (кесте 1).
• Цитотоксиндер – кейбір ұлпалардың клеткаларын зақымдайтын пептидтер. Ауру кезінде 12 серотипке жататын S.pyogenes түрін бөледі. Оны нефритогенді стрептококктар деп атайды.

Стрептококктар өндіретін токсиндер:

• Кардиогепатитті токсин - миокардты зақымдауға және бауырда түйіршіктердің түзілуіне қатысады.
• Эритрогенді токсиндер (эритрогениндер) – стрептококктың үш серотобының: А, В және С лизогенді штаммдарымен продуцирленеді. Эритрогенин бүкіл ағзаға иммуногендік әсерін тигізіп, қанық қызыл түсті тері бөрітпенің пайда болуының себебшісі болады.

Гемолитикалық белсенділігі б/ша стерптококктар жіктеледі:

• β – гемолитикалық (толық гемолиз);
• γ – гемолитикалық (жартылай гемолиз);
• α – гемолитикалық емес (гемолиз

түзілмейді).

Адамдардың көптеген ауруларының қоздырғыштары β – гемолитикалық стрептококктар болып табылады.

Стрептококктардың патогенді факторлары:

• М-ақуыз – негізгі патогенді фактор;
• Капсула;
• Эритрогенин – скарлатинозды токсин;
• Гемолизин (стрептолизин) - эритроциттерді бұзады;
• Стрептокиназа (фермент);
• Гиалуронидаза – ену(инвазия) факторы;
• Протеаза;
• ДНҚ-азалар.

S.pyogenes тудыратын инфекцияның патогенез

Стрептококктар тудыратын аурулар:

• Іріңді процесстер – абсцесс, флегмона, отит, перитонит, плеврит, остеомиелит;
• Жаралы инфекциялар;
• Жедел және созылмалы баспа;
• Жедел және созылмалы сепсис;
• Ревматизм;
• Пневмония;
• Скарлатина;
• Тіс карисі (S. mutans).

Зертханалық диагностика

Спецификалық емдеу және сақтандыру

Спецификалық сақтандыруға – стептококкты анатоксин, емдеу үшін стрептококкты бактериофаг қолданылады. Сонымен қатар химиопрепараттар және антибиотиктер де қолданылады.

Зерттеу нәтижелерін дұрыс интерпретациялау критерийлері:

6. Спецификалық антиденелердің түзілу динамикасын зерттеудің маңызы зор.