Сөз  әрекетінің  түрлерін  өзара  байланыста  оқыту  принципінде

 

17 



 

оқу объектісі ретінде сөз әрекеті қарастырылады; 



 

оқу барысында сөз әрекетінің  түрлері бір уақытта дамиды; 



 

оқу  сөз  әрекеті  түрлерінің  бірізділігі  негізінде  ұйымдастырылады.  Бір 

зерттеу  бойынша  оқытудың  кіріспе  бөлімінде  сөз  әрекетінің  ара-

қатынасы мен оларды қолдану бірізділігі былайша көрінеді: тыңдау-35%, 

сөйлеу-35%, оқу-20%, письмо-10%; 



 

сөз әрекетінің түрлеріне оқыту жалпы тілдік материалды рецептивті және 

продуктивті игеру негізінде ұйымдастырылады; 



 

сабақтарда тілдік және сөздік сипаттардағы жаттығулар қолданылады. 

Сөз  әрекетінің  түрлерін  байланыста  оқыту  сөз  әрекетінің  барлық  түрлерін 

бір  уақытта  игеру    дегенді  білдірмейді.  Бұл  жерде  оқу  процесінде  кешенділік 

орын  алады,  бұл  кейбір  әдіскерлердің  аталған  принципті  шетел  тілдеріне 

оқытудың  дифференциация    және  интеграция  принципі  деп  атауына  негіз 

болды [5]. 

Сабақтарда бұл принциптің жүзеге асуы үшін мыналар қажет: 



 

әр сөз әрекетінің спецификасын ескеру керек; 



 

ауызша  негіздегі  сабақта  оқытудың  бір-бірімен  байланысты  сипатын 

қамтамасыз ету; 



 

оқытудың  коммуникативті  бірлігі  болып  табылатын,  тілдің  бірлігін 

сөйлемге енгізу және активтендіру. 

Оқытудың  мамандыққа  бағытталған  принципі 

(мамандықты  ескеру) 

оқушылардың оқу жоспары бойынша тіл сабақтарында және басқа да пәндерде 

болашақ 

мамандықтары, 

қызығушылықтары 

ескеріледі. 

Филолог-

студенттермен сабақтарда тақырыптар, қарым-қатынас ситуациялары, оқу үшін 

мәтіндер,  мамандыққа  бағытталған  тапсырмалар  таңдалынып  алынады.  Шетел 

тілінің  мамандыққа  бағытталған  курсын  ертерек  ұйымдастырған  дұрыс,  тілге 

қызығушылықты арттырады.  

Бұл  принцип  мыналардың  көмегімен  іске  асады:  оқу  жоспарының,  яғни 

жалпы  ғылыми  пәндердің  тізімі  мамандық  көрсетілген(гуманитарлық, 

филологиялық,  жаратылыстану,  техникалық,  биологиялық,  экономикалық): 

мамандық тіліне бағытталған, оқушылардың коммуникативті қажеттілігі белгілі 

бір қарым-қатынас жүзеге асатын тілдің бағдарламасы. 



 

 Оқытудың алғашқы сатысында сөз мамандық тілі туоалы емес, ғылым 

тупалы болу керек; 



 

Белгілі  бір  қарым-қатынаста  коммуникативті  компетенттілікті 

қалыптастыратын оқыту құралдарының кешенінің; 



 

Тіл  практикасы  сабақтары  мен  профильді  курстар  мазмұнын 

қадағалау; 



 

Оқушылардың  болашақ  мамандықтары  мен  қызығушылықтарын 

ескеретін аудиториядан тыс жұмыс жүйесі. 

Орта мектептерде шетел тіліне оқытудың жоғары сатыларында бұл принцип 

өте табысты қолданылады. 

 

18 

Шетел  тілін  меңгеру  деңгейін  ескеру  принципі.

Оқыту  процесін 

ұйымдастырудың оқушылардың тілдік дайындығымен сәйкестігі. Тілді меңгеру 

деңгейі  дегеніміз  коммуникативті  компетенттіліктің  қалыптасу  деңгейі.  Оқып 

жатқан  тілде  қарым-қатынастық  экстролингвистикалық  тапсырмаларын 

алатындай тілдік іскерліктер мен дағдының игерілуі.  

Оқыту  принципі.

Оқыту  құралдарын  талапқа  сәйкес  тыңдау,  оқытудың  әр 

сатысының соңында талаптар беріледі.  

Әр деңгейдің коммуникативті компетенттілігінің мазмұнын анықтау; 

Тілдік  және  пәндік  деңгейдегі  профильдік  дисциплинаның  және  практикалық 

курстың координациясы. 

 

Аппроксимация  принципі. 

Аппроксимация  принципі  –  (латын  тілінен  – 

жақындау)  сөз  әрекеті  процесі  кезінде  оқушының  жіберген  қатесіне  кешірімді 

қарау, егерде ол әңгіменің мағынасын бұрмаса және коммуникацияны бұзбаса. 

Принциптің  алғашқы  әрекеті  шетел  тілінде  дыбыстауға  үйрету,  бұл  жерде 

нормадан  ауытқубайқалды,  бірақ  дыбыстардың  сөз  ағынында  бұрмалануы 

болмады.  Соңында  принциптің  жұмысы  кеңейтілді.  Бірақ  бұл  принциптердің 

жақтары да, қарсылықтары да бар. Кез келген жағдайда бұл принципке сүйену 

оқу  аудиториясында  тартымды,  жағымды  жағдай  туғызады,  оқушылардың 

тілдік  белсенділігін  арттырады  да,  қате  жіберіп  қоямын  деген  қорқынышын 

болдырмайды.  

Оқытудың  ситуативті-тематикалық    ұйымдастырылу  принципі

жүктеу/скачать 1,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: