Түксіз кілем тоқитын кезде оның түкті кілемнен айырмашылығы – белағаш, күзу, жіп болмайды. Тақыр кілемде пышақ қолданылмайды. Тарақ көп қолданылады. Түксіз кілем түкті кілем сияқты қалыбы және желінің құрылуы ұқсас, шалыс болып түседі, адарғы болады. Түксіз кілемнің айырмашылығы түк шалынбайды. Тоқылатын жіптерінде де айырмашылық болады. Түкті кілемде жіп жуандау, бостау болып иірілсе, түксіз кілемге жіңішкелеу, тығыз болып иіріледі. Тоқыма жіптерге байланысты өрнек әдемі түседі. Түкті кілемді шалып тоқиды.
Бір жарым шалынды түк тұзақшасы.
Қосарлы шалынды тұзақшасы.
Бір жарым шалынды түк тұзақшасы негізгі шалын түрі.
Ал, қосарлы шалым кілемінің шетіндегі желілергі шалынады.
Жалпы кілемге кез келген өрнекті түсіруге мүмкіндік мол. Ол үшін өрнектің үлгісі қажет. Үлгі дегеніміз – кілемге түсірілетін өрнекті тор көзді қағазға түсіріп алу. Өрнектің эскизін түсіріп алған соң, бойынша санап отырып кілемге шалынады.
Композиция сақталуы тиіс. Яғни, өрнекті бұйымның бетіне реттеп орналастыру. Өрнектер кілем бетіне әдемі, біркелкі орналастыру үшін тек санап отырып орналастыру керек. Кілемнің құрал-сайманы: тарақ, пышақ, қайшы.
