γ = Сопst / z6 Бұл теңдікті және оның оң бөлігіндегі қатынасты былай түсіну керек. Ұйыту үшін бір, екі және үш зарядты иондарды алатын болсақ, онда олардың ұйыту шекті мәндері төмендегідей қатынаста бола отырып, ұютуға бірдей әсер етеді: γI : γII : γIII = (1/1)6 : (1/2)6 : ( 1/3)6 = 1: 1/26: 1/36 = 1: 1/64: 1/ 729 = 729:11:1 Демек, белгілі зольдің ерітіндісінің бірдей мөлшерін ұйыту үшін үш зарядты ионы бар электролитке қарағанда екі зарядты ионы бар электролит он бір есе, ал бір зарядты ионы бар электролит 729 есе көп қажет деген сөз.
Демек, күшті зарядталған бөлшектердің коагуляциялану шарты былай жазылады:
(а) (б) hс-ның табылған мәнін (а) немесе (б) теңдеуіне қойып: өрнегін аламыз.
Бұл теңдеуді квадрат дәрежесіне шығарып, әрі екенін ескеріп, мына теңдеуді аламыз:
Мұндағы, .
Бұл теңдеуді қарапайым түрге келтіруге болады:
Бұл Дерягиннің атақты (Z6) ережесі. Бұл ереже бойынша электролиттің коагуляциялау қабілеті (𝐧c) ондағы коагуляцияға түсіруші ионның зарядының (Z) 6 дәрежесіне кері пропорционал болады, ал 1,2 және 3 валентті иондардың коагуляциялау қабілеті 1:64:729-ға тең болады. Нашар зарядталған коллоидтық бөлшектер үшін:
Бұдан, (Эйлерс – Корф шарты) Демек, .
- бөлшектердің электростатикалық тебілісін
- олардың бір-біріне тартылысын сипаттайды.
Егер
- жүйе тұрақты; - жүйе тұрақсыз.
Қорытынды
Дисперсті жүйелердің тұрақтылығы мен бұзылуы мәселесі дисперсті жүйелер мен беттік құбылыстар туралы ,ғылымның негізгі мәселесі болып табылады. Оның әсіресе лиофобды зольдер үшін маңызы зор. Лиофобты зольдерде дисперсті фаза мен дисперсті ортаның әлсіз әрекеттесуі байқалады.Мұндай жүйелердің уақыт өтуімен дисперстілігін азайту қабілеті бар. Дисперстілік азаюының екі жолы бар. Оның біреуі қайта кристалдану нәтижесінде ірі бөлшектердің ұсақ бөлшектерді жұтуы. Басқа жолы дисперсті фаза бөлшектерінің бір-бірімен жабысуы. Соңғы құбылыс жиі кездеседі және коагуляция деп аталады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Мұсабеков Қ.Б.,Әбдиев Қ.Ж. Коллоидтық химия: Оқулық.-Алматы: 2011.-10-24 б.
Ходаков Г.С., Юдкин Ю.П. Седиментационный анализ высокодисперстных систем.- М., 1981
Воюцкий С.С., Курс коллоидной химии. М., «Химия», 1976-574 с.
