Джалмукашева Самал Дженисовнаның 8 арнаулы сыныпта өткізілген «Атмосфералық ауа газдар қоспасы. Ауаны ластанудан қорғау» тақырыбындағы қысқа мерзімді сабақ

Оқу бағдарламасы.

Блум таксономиясы, М.Бронсон (2002 ж.) өзін-өзі реттеу.

*Оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін, білім, білік, дағдыларын дамытып, химияға деген қызығушылығын арттыру. Оқушыларды өзін-өзі басқаруға, ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

2.Атмосфера тазалығы- басты құндылық екеніне көздері жетеді.

3.Оттегінің маңызын біледі.

4.Есептеулер жургізеді.

2. Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.

3. Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.

4. Оқыту мен оқуда АКТ пайдалану.

5. Талантты және дарынды балаларды оқыту.

6. Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу.

7. Оқытудағы басқару және көшбасшылық.

«Атмосфералық ауа — газдар қоспасы. Ауаны ластанудан қорғау» тақырыбына берілген материалдар, суреттер, слайдтар. Оқушы анықтамалығы.

Слайдтар, тәжірибе жасалатын құралдар, ауаны ластаушы көздер суреттері, стикер, маркер, ауаның ластануы таратпа материалдары т.б.

Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу

Оқушыларды сабаққа қызығушылығын арттыру.

Италияда құшақтап амандасады,

Зимбабада бөксені түйістіріп, қол шапаттайды,

Македонияда шынтақтарын тигізе амандасады,

Никорагуада иық қағысады,

Бразилияда арқа сипайды,

Қазақтарда - қол алысып, төс қағысып амандасады.

Оқушыларды жапырақ түстері арқылы арқылы топтарға бөлу.

Мағынаны ашу

Қызығушылықты ояту.

• 
  Бар ма жоқ па оны анық білмейсің.
  

Атақты орыс дәрігері Ф.Ф. Эрисман «Таза ауа - адамның бірден бір санитарлық және эстетикалық қажеттілігін құрайды» деді. Ежелгі грек философы Анаксимен (б.э.д. 560-450 ) алғаш рет ауаның денелер түзетін негізгі элемент екенін айтса, Аристотель (б.э.д. 384-322 ) ауаның екі қасиеттің: ылғал мен жылу көзі болып табылатынын 4 заттың бастауы екенін айтқан болатын. Ауаның құрамына алғаш тәжірибе жасаған француз ғалым А. Лавуазье .

«Ауаның ластануы» туралы бейнеролик көрсету арқылы тақырыпты ашамыз

І топ- Ауа — газдар қоспасы.

ІІ топ- Ауа — газдар қоспасы.

Әрбір топ «Ауа — газдар қоспасы» жайлы өз пікірін қорғап, айтады.

Сен түрлі орындарда түрлі иіс болатынын байқадың ба?

Асханада, шаштаразда, дәріханада иісі бар заттардың бөлшектері ауа бөлшектерімен араласады және біз әр түрлі иістерді сеземіз. Бірақ таза ауада иіс болмайды. Жылытқан кезде ауа кеңейеді,ал суытқанда қысылады.

Дәптерлеріңді көтеріңдер, ар жағындағыны көресіңдер ме?

- Жоқ.

Жардың ар жағындағы көрші сыныпты көре аламыз ба?

- Иә.

- Ауа мөлдір. Бұған айналамыздағы заттарды көзге көре алатынымыз дәлел. Таза ауаның иісі жоқ. Ауа иіссіз. Бұларға көз жеткізу үшін тәжірибелер жасап көреміз.

- Тез қысыла ма?

Сонда ауа деген газ, дәлірек газдардың қоспасы.

2. Ауа серпімді, сығылады. Допты алайық. Оны қолыммен қысамыз. Бүйірі қабысады. Бұл кезде ішіндегі ауа сығылады. Қолымызды жіберсем, серпіліп қайта орнына келеді. Серпіліп тұрған - ауа.

3. Үш бірдей шамды (біріншісі) жағып, біріншісін стаканмен,екіншісін банкамен жауып, үшіншісін ашық қоямыз. Енді салыстырамыз, дәлелдейміз. Нәтижесінде, ашық май шам жана береді. Қалғаны ауа жоқтықтан сөніп қалады. Жануды қолдау ауаның маңызды қасиеті. Мысалы: Үйді жылыту үшін пеш жағамыз. Жануды күшейту үшін не қажет? Ауа. Үрлесең тез жанады. Демек ауа түссіз, иіссіз, серпіледі, сығылады, жануды қолдайды.

Ауаның қандай қасиеттері бар?

Ауа-мөлдір. Бұл туралы ол арқылы барлық қоршаған заттарды көретініміз айғақ (салыстырып қарайық: есік,кітап, мөлдір емес. Олар арқылы басқа заттарды көруге болмайды.)

Ауа – түссіз. Шындығындада, сөре-сары, сынып тақтасы-жасыл, бөлме өсімдігі-жасыл, ал ауада бұл түстерде басқа түстерде болмайды.

Ауа түссіз, мөлдір.

Ауа сығылады, серпіледі. Ауа жануды қолдайды.

• 
  Адам құрамында 21% оттек, 79% азот, 0,03% көмірқышқылы бар атмосфералық ауамен тыныс алады. Дем шығарғандағы ауада 16% оттек, 4,0% көмірқышқылы, 79% азот болады. Дем алғандағы және дем шығарғандағы ауа құрамындағы оттек пен көмірқышқыл газының айырмашылығы өкпедегі газ алмасу нәтижесі болып табылады.
  
• 
  Адам бар жоғы 2 минут ғана дем алмай тұра алады.
  
• 
  Мектеп сыныбында сабақ басталғанға дейін, шамамен, 1м³-де 2600 микроб, ал І ауысым сабағы аяқталғанда 13500 микроб болатыны есептелген.
  
• 
  Нашар желдетілген бөлмедегі ауа құрамында 0,1% дан артық көмірқышқыл газы СО₂ болады. Бұл адам үшін зиянды.
  
• 
  Қалалардағы зауыт, фабрикалардан бөлінетін улы газдардың әсерінен, зиянды жағдайлардан өсімдіктердің зат алмасу процесі баяулайды. Мысалы: жөке ағашы орманда 400 жыл өмір сүрсе, қалада не бары 50-80 жыл ғана өмір сүреді.
  

1. Дем алу үшін ауаға қандай газ қажет?

а) азот б) оттегі в) көмірқышқыл газы

2. Ауаның қандай қасиеттері бар?

а) мөлдір, түссіз, иіссіз, қыздырғанда, ұлғаяды, салқындатқанда қысылады, жылуды жай өткізеді.

б) Аспан тәрізді көгілдір, дыбыстарды өткізеді, күн сәулелерін өткізеді, иісі жоқ.

3. Ауаның құрамына қандай заттар кіреді?

а) сутек, мыс, мырыш

б) оттегі, азот, көмірқышқыл газы.

в) хлор, фтор, йод.

4. Терезелерге жылу ұстау үшін екі қабат әйнек орнатады. Қандай қасиет пайдаланады?

а) Қыздырғанда ауа ұлғаяды.

б) салқындатқанда ауа қысылады.

в) Ауа жылуды жай өткізеді.

1. Ауа нелердің қоспасы?

а) Қатты заттардың в) Газдардың с).Сұйық заттардың

2. Ауаның жануға және тыныс алуға қатысатын бөлігі қалай

аталады?

а) Оттегі в) Асыл газдар. с) Азот

3. Ауаның негізгі бөлігі не?

а) Азот. в) Асыл газдар. с) Оттегі

4.Ауаның физикалық қасиеттерін тап:

а) Ериді,өткізеді. в) Қатты с) Иіссіз, жануды қолдайды

5.Өсімдіктердің қоректік қасиетінен де пайдалы жағын тауып белгіле:

а) Сәнді в) Оттегіне байытады. с) Иісі жұпар

Оқушылар формативті бағаланады жетондар арқылы бағаланады.

1 топ-«Ауа - өмір өзегі» Ауа тазалығын сақтауда және экологиялық проблемаларды шешуде қандай шаралар жүргізер едіңіз?»

ІІ топ- «Егер де мен...»

• 
  Ауаның құрамы?
  
• 
  Ауаның құрамын зерттеген ғалым?
  
• 
  Ауада қандай кездейсоқ газдар болуы мүмкін?
  
• 
  Ауаны зиянды газдармен ластамау үшін сен не істер едің?
  
• 
  Оттектің табиғаттағы айналымы қалай жүзеге асады?
  
• 
  Өсімдіктер 1 жылда қанша оттекті бөледі?
  

Кестені толтыру

Нені білдім

Не білгім келеді

Жиындық бағалау

Сабақ бойы жүргізілген формативті бағаларды жинақтап,әр оқушыға тиісті бағалары қойылады.