Жүйелік программалық жасақтама
ЖПЖ дәстүрлі түрде мыналарды қамтиды
•
жүйелік басқару және
•
жүйелік өңдеу бағдарламалары.
Жүйелік басқару бағдарламалары жүйенің барлық құрылғыларының дұрыс
жұмыс істеуін ұйымдастырады.Басқару бағдарламаларының негізгі жүйелік
функциялары –
•
есептеу процестері мен есептеу кешендерін басқару;
•
ОЖ ішкі деректерімен жұмыс.
Әдетте, олар негізгі жадта болады. Бұл ОЖ ядросын құрайтын резиденттік
бағдарламалар.
Орындау
алдында
бірден
жадқа
жүктелетін
басқару
бағдарламаларын транзиттік (транзиттік) деп атаймын.
Өңдеу жүйесі бағдарламалары Арнайы қолданбалы тапсырмалар немесе
қосымшалар ретінде орындалады.
Бұл бағдарламалар көбінесе программалық қамтамасыз ету қамтитын тарату
пакеттері түрінде келеді
Ескерту. Жүйелік бағдарламалар пакеттеріне қайта конфигурациялауға
мүмкіндік беретін негізгі бағдарламалардан басқа, орнату бағдарламалары деп
аталатын арнайы баптау бағдарламалары кіреді.
Басқа жіктеу
Көбінесе компьютерлік жүйе негізгі және сервистік программалық қамтамасыз
ету бөлінеді.
БАЗАЛЫҚ программалық қамтамасыз ету (base software) - компьютердің
жұмысын қамтамасыз ететін программалық құралдардың ең аз жиынтығы.
Компьютердің негізгі программалық қамтамасыз ету мыналар жатады
•
ОЖ құрамындағы операциялық жүйелер мен драйверлер;
•
пайдаланушының ОЖ-мен өзара әрекеттесуіне арналған интерфейс қабықтары
(операциялық қабықтар) және программалық орта;
•
файлдарды басқару жүйелері.
Операциялық жүйе-бұл компьютердің аппараттық бөлігі мен қолданбалы
бағдарламаларды, сондай-ақ олардың бір-бірімен және пайдаланушымен өзара
әрекеттесуін басқаруды қамтамасыз ететін программалық қамтамасыз ету
жиынтығы.
Операциялық жүйе пайдаланушы бағдарламаларының орындалуын басқаруға,
компьютердің есептеу ресурстарын жоспарлауға және басқаруға арналған.
Файлдарды басқару жүйелері файлдар ретінде ұйымдастырылған деректерге оңай
қол жеткізуді ұйымдастыруға арналған.
Нақты физикалық мекен-жайларды көрсететін деректерге төмен деңгейлі қол
жетімділіктің орнына, файлдарды басқару жүйесі файл атауын көрсете отырып,
логикалық қол жетімділікті пайдалануға мүмкіндік береді.
Файлдарды басқарудың кез - келген жүйесі өздігінен жоқ-ол белгілі бір ОЖ-де
және нақты файлдық жүйемен жұмыс істеуге арналған.
Бірақ осыған байланысты
1) ОЖ сериясы бірнеше файлдық жүйелермен жұмыс істеуге мүмкіндік береді
(бірнеше немесе бірден бірнеше);
2) қарапайым ОЖ файлдық жүйелерсіз жұмыс істей алады.
Сервистік программалық қамтамасыз ету-базалық программалық қамтамасыз
етудің мүмкіндіктерін кеңейтетін және пайдаланушының неғұрлым ыңғайлы
жұмыс ортасын ұйымдастыратын бағдарламалар мен программалық кешендер.
Бұл функционалды негізде келесідей жіктеуге болатын сервистік, қосымша
орнатылған бағдарламалар жиынтығы:
•
арнайы және арнайы құрылғылардың драйверлері.
•
компьютерлік диагностика бағдарламалары;
•
компьютерді қорғауды, вирус жұққан файлдарды анықтауды және қалпына
келтіруді қамтамасыз ететін вирусқа қарсы бағдарламалар;
•
магниттік диск бетінің сапасын тексеруді, файлдық жүйенің логикалық және
физикалық
деңгейлерде
сақталуын
бақылауды,
дискілерді
қысуды,
дискілердің
сақтандыру
көшірмелерін
жасауды,
сыртқы
тасымалдағыштардағы деректерді резервтеуді;
•
сақтау үшін жад көлемін азайту мақсатында файлдардағы ақпаратты қысу
процесін қамтамасыз ететін деректерді мұрағаттау бағдарламалары;
•
желіге қызмет көрсету бағдарламалары.
Бұл бағдарламалар көбінесе жүйелік утилиталар деп аталады.
Утилиталар-деректерді өңдеудің немесе Компьютерлерге қызмет көрсетудің
қосалқы операцияларын орындауға қызмет ететін бағдарламалар
|