Алғашқы ақпараттық жҥйелер 50-ші жылдары пайда болды. Бҧл жылдары ол шоттар мен еңбекақы есептерін ӛңдеу ҥшін арналған еді, оған электромеханикалық бухгалтерлік есептеу машиналары қолданылды. Бҧл қағаз қҧжаттарын дайындауға кететін шығындар мен уақытты ҥнемдеуге тиісінше кӛмектесті.
60-шы жылдары ақпарат жҥйелеріне деген кӛзқарас жаңаша сипат алды. Олардан алынған ақпарат кӛптеген параметрлер бойынша мерзімді есептемеде қолданыла бастады. Бҧл ҥшін ҧйымдарға бҧрынғыдай тек шоттарды ӛңдеу мен еңбекақыны есептеп қана қоймайтын, сонымен бірге кӛптеген функцияларды атқаруға қабілетті, ауқымды мақсаттағы компьютерлік қондырғы талап етілді.
70-ші жылдары және 80-ші жылдардың бас кезінде ақпараттық жҥйе қабылданған шешімдер ҥдерісін қолдайтын әрі жеделдететін басқару бақылауының қҧралы ретінде кеңінен қолданыла бастады.
80-ші жылдардың аяғына қарай ақпараттық жҥйені пайдаланудың тҧжырымдамасы қайтадан ӛзгеріске тҥсті. Олар енді ақпараттың стратегиялық қайнар кӛзіне айналады және кез келген бейінді (профильді) ҧйымдардың барлық деңгейлерінде қолданылады. Осы кезеңнің ақпараттық жҥйелері уақытында керекті ақпаратты бере отырып, ҧйымға ӛзінің қызметінде табысқа жетуді ҧйымдастыруға, жаңа тауарлар мен қызмет кӛрсетулерді жҥзеге асыруға, сатудың жаңа рыноктарын табуға, ӛзіне лайықты серіктес табуына, ӛнімді тӛменгі бағада шығаруды ҧйымдастыруға және т.б. кӛмектесті
Ақпараттық жҥйедегі ҥдерістер
Кез-келген мақсаттағы ақпараттық жҥйе жҧмысын қамтамасыз ету ҥдерістерін шартты тҥрде мынадай блоктардан тҧратын сҧлба тҥрінде (5-сурет) ҧғынуға болады:
сыртқы немесе ішкі қайнар кӛздерден ақпаратты енгізу;
тҥсетін ақпаратты ӛңдеу және оны оңтайлы тҥрде беру;
тҧтынушыларға ҧсыну немесе басқа жҥйеге беру ҥшін ақпаратты шығару;
кері байланыс – бҧл тҥсетін ақпаратты тҥзету ҥшін аталған ҧйым адамдарымен қайта ӛңделген ақпарат.
Ақпараттық жҥйе тӛмендегідей қасиеттерімен айқындалады:
кез-келген ақпараттық жҥйе талдауға жатуы мҥмкін, ол жҥйелерді қҧрудың жалпы ҧстанымдары негізінде қҧрылған және басқарылады;
ақпараттық жҥйе серпінді және қарқынды дамуда;
ақпараттық жҥйені қҧру кезінде жҥйелілік тәсілді қолдану қажет;
ақпараттық жҥйенің шығатын ӛнімі ақпарат болып табылады, оның негізінде шешімдер қабылданады;
ақпараттық жҥйені ақпаратты ӛңдеудің адам-компьютерлік жҥйесі ретінде қабылдаған жӛн.
Ақпаратты жҥйенің аппараттық және бағдарламалық бӛлігі
Ҧйымның жҧмыскерлері немесе басқа ақпараттық жҥйе
5-сурет. Ақпараттық жҥйедегі ҥдерістер
Қазіргі кезде ақпарат жҥйесі туралы оны компьютерлік техниканың кӛмегімен жҥзеге асырылатын жҥйе ретінде санау туралы пікір қалыптасты. Алайда жалпы жағдайда ақпараттық жҥйені компьютерлік емес нҧсқада да тҥсінуге болады.
Компьютерлік ақпарат жҥйесінің мҥмкіндігін айқындау кезінде қабылданған шешімдерді қолдау ҥшін мыналарды ескеру керек:
шешілетін басқару міндеттерінің қҧрылымдылығы;
шешім қабылдануға тиісті фирманың басқару иерархиясының деңгейі;
бизнестің сол немесе басқа жҧмыс істейтін саласындағы шешілетін міндеттің оған жатуы;
пайдаланылған ақпараттық технологияның тҥрі.
Компьютерлік ақпараттық жҥйедегі жҧмыс технологиясы компьютерлік емес сала мамандары тҥсіну ҥшін қолайлы болуы тиіс және кәсіби қызметтің және оны басқарудың ҥдерістерін бақылау ҥшін табысты пайдаланылуы мҥмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |