Сегізінші кезең – XX ғасыр. XIX ғасырда Қазақ хандығы құлағаннан
кейін қазақтардың арынды рухы бұрқ етіп сыртқа шығудың әр түрлі
жолдарын қарастырды. Төрелер мен қожалардың билігі ыжырады, олардың
үңірейіп бос тұрған орындарына ешкім отырған жоқ. Ресей патшалығы да
әлсіреді. Сол кезде қазақтарда өз мемлекетін құру үміті тағы да ояна бастады.
Негізгі түйін ойлары Пантюркизм мен Панисламизммен қаруланған
Алашорданың көсемдері Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов,
Міржақып Дулатов және басқалар болды. Қалай болғанда да, Алашорданың
9
игілікті ісі өте қайғылы аяқталды. Қазақтың оқыған жас өкілдерінің осынау
ыстық жігері, ұлттық рухы сол кезде қалыптасқан жағдайлардың себебінен
өмірде іс жүзінде аса алмады. Сөйтіп, 1917 жылдан 1920 жылға дейін
қазақтың ұлттық рухы ауыр езгінің астына түсті. Қазақстан – КСРО-ның
құрамына кірді.
