Е. Абдувалитов, А. Бектаев



Pdf көрінісі
бет69/97
Дата15.12.2021
өлшемі1,41 Mb.
#101189
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   97
Байланысты:
adabiyot 6 qozoq
adabiyot 6 qozoq
Бiр атаныґ балалары
(Повестен їзiндi)
Бастау
– Ал, аІайын, ?егiс жиналсаґ, сµзiме іѕлаі сал, – ?е?i 
басіа?ма.  –  Ґз?е?iґ  бiлесiґ?е?,  мен  жѕмысшы  ±келем 
?еп ке??iм. Аіы?ы былай б?л?ы. Ґкiме? бiз?iґ ау?анныґ 
??Іыз к?лх?зына елу ?µ?? бала жiбе?ген екен. Же? аяІы 
шалІай,  мен  ба?Іанша  е?есек?е?iн  бµлiсiп  ±ке?iп?i. 
С?ныґ  µзi  жаісы  б?л?ы.  Же?iсiп  ??ы?Іан  ешкiм  ж?і, 
?їгел  кем-ке?iкпiз.  Тµ??-бес  жѕмысшы  і?сылІаннан 
азама??ыґ ??ны ??лмас ?еп, еґ ѕсаІынан ?аґ?ап ал?ым.
Жѕ?? ?абы?лап ке??i. Басіа?ма мен есепшi екеуi бi? 
а?ба  бала  ±кел?i  ?еген?i  мана,  жѕмыс  басын?а  ес?iген. 
Рас б?лып шыі?ы.
– Сабы?, сабы?, аІайын, – ?е?i басіа?ма і?лын кµ?е?iп. 
– менiґ ±келгенiм ал?ы-аі бала. Б±?iне же?пей?i. Ж±не 
іазi? бауы?ыма сал?ым ?еп алып, е??еґ µгейсi?iп жї?сек 
?аІы  іазаішылыііа  жа?пай?ы.  мїмкiн,  їкiме?  ±лi  ?е 
жiбе?е?, с?н?а іалІаныґа ?ие?i. ?зi? і?л?а ба?ын іѕ?ай 
ж?лымен бµлем. Ай, б±йбiше, – ?е?i с?нан с?ґ ?ауыс?ап. 
– ТамаІын iшiп б?лса, балала??ы алып шыі.
–  Јазi?,  аісаіал,  –  ?еген  ?ауыс  ес?iл?i  киiз  їй 
iшiнен.
–  Ал  былайы?аі  ?ѕ?ыґ?а?,  балала?Іа  ??ын  бе?iґ-
?е?,–  ?е?i  басіа?ма.  Жѕ??  жапы?ыла  шегiнiп,  есiк 
ал?ын  і??алай  ?ѕ??ы.  О??ала?ын  ашіанымен,  киме-
лесiп, мїмкiн?iгiнше алІа шыІуІа ?ы?ыса?ы.Бi?i іызыі 
кµ?мек, бi?i їмi? же?егiн?е.
Аіы?ы басіа?ма ±йелiнiґ аі ша?шысы кµ?iн?i. Бi?аі 
сы??іа  шыіпай,  кµ?е?ме  киiз  есiк?i  жамылІан  кїйi 
бµгеле бе??i.
– Жї?iґ?е?, айналайын?а?, бе?i жї?iґ?е?. 
Аппаі  іаз?ыґ  бауы?ынан  ?ѕ?Іан  са?ы  ї?пек  бала-
пан?ай, шашы сап-са?ы бала кµ?iн?i. Жѕ???ыґ ?абы?ы 


174
пышаі кескен?ей ?иыл?ы. А??ынша бi?iнiґ с?ґынан бi?i 
?iзiлiп, іа?а шаш?ы, і?ґы? шаш?ы, жи?ен шаш?ы бала-
ла? µ?iп шыІа бас?а?ы. Кїнге шаІылыс?ы ма, ±л?е жа?ау 
киiнген жа? ??п?ан имен?i ме, б±?i есiк ал?ына ѕйлыІып 
іал?ы.
– Ґй, іаліабас?а?, і??ыіпаґ?а?, бе?i жї?iґ?е?, – ?е?i 
басіа?ма. Ј?лынан бi?-бi?леп же?ек?еп ±кеп, киiз їй?iґ 
кїнес жаі іабы?Іасына іа?а?лап ?ѕ?Іыз?ы.
Жаґа  сiл?i?ей  ?ына  іалІан  жѕ??  балала?  iшiнен 
і?ґы?іай  µґ?i  іа?а  кµз?е?i  ба?ын  аґ?аІан  с?ґ  кїбi?-
кїбi? сµйлесiп, гуiл?еп ке?кен. 
–  Ал,  Д±у?енбек,  –  ?е?i  басіа?ма  екi  і?лын  кеу?е-
сiне  айіас?ы?ып,  ал?ыґІы  іа?а??а  сi?есiп  ?ѕ?Іан  іа?а 
галифе  шалба?,  ±ске?и  гимнас?е?калы  жiгi?ке  іа?ап.  – 
Дїкiме?iґ?i ?іы, балала??ыґ м±н-жайын ай?.
Д±у?енбек  с?л?а?  е?iгiмен  са??-сѕ??  басып,  екi-їш 
іа?ам алІа шыі?ы ?а, бас ба?маІы мен жа??ы шынашаІы 
ба?  с?л  і?лымен  іа?малап,  ?µс  іал?асынан  ?µ?? 
бїк?елген бi? жапы?аі іаІаз ал?ы. Бес саусаІы ?а бї?iн 
?ґ  і?лымен  іаІаз?ыґ  бїк?емесiн  жазып,  е?нiн  жыбы?-
ла?ып, iшiнен ?іып аз бµгел?i. С??ан с?ґ ш?лаі і?лыныґ 
кемiс шынашаІымен балала??ы санап шыі?ы. ЈаІазына 
?аІы бi? іа?а?ы ?а, балала??ы ??нын алмас?ы?ып, іай?а 
?ѕ?Іыз?ы. ТамаІын ке?неп екi-їш м±??е жµ?кi?iнiп алып, 
іаІаз?ы мѕіия? бїк?е?i ?е, іай?а?ан іал?асына сал?ы.
– Басекеґ ?ѕ?ыс ай?а?ы, баланыґ саны ал?ау, – ?е?i 
с??ан  с?ґ.  –  Сми?на  ?ѕ?ып,  внима?ельна  ?ыґ ?аґ?а?. 
мен  ?аныс?ы?ып  шыІайын.  Тыл?аІы  еґбекшi ле?ге  кµ-
мекке  жiбе?iлген  ж?л?ас?а?  ?µмен?егiше.  С???й?ыґ 
басын?а  ?ѕ?Іан  екеу  –  іазаі  балала?ы,  їлкенi  сегiз?е, 
кiшiсi ал?ы?а, мынаусы – на??ай, анаусы– Е??ай, екеуi 
аІайын?ы. Бѕла??ан с?ґ ?а?а? баласы, а?ы Р±ши?, же?i?е. 
Кµзi сыІы?айІан жалпаі бе?, ?аіы? бас іа?а – іыз бала, 
іалмаі,  я  ?їґген,  жасы  ал?ы?а.  Јасын ?аІысыныґ  а?ы 
?к?в,  ??Іыз?а,  і?лаІаш?ай  мѕ?нына  іа?аІан?а  ж?йы? 


175
?±?iз?i, бi?аі ??кумен??е ??ыс ?еп жазылІан; іай?ан кеп, 
іай?ан ?ѕ?Іаны белгiсiз ±?i мыліау. Еґ с?ґын?аІы – жаґа 
ал?ымен  шыііан  іасіа,  же?i?е.  Сiз?е??ен  жасы?а?ын 
несi  ба?,  ?егi  жаман  немiс.  Бѕл  баланыґ  ??ны  ?е???м 
емес  е?i,  ±ке-шеше?ен  бi??ей  ай?ылып,  панасыз  іалІан 
с?ґ  алынІан  екен.  Ґкiме??iґ  кеґшiлiгi  кµп.  Ен?i  ?сы 
а?аІа келiп ?ѕ?Іан жайы ба?.
– С?н?а іалай? – ?е?i бi?еу.
– не іалай?
– мына бала...
– Јай бала?
– мына балала?... не... алІан а?ам... алам ?еген а?ам... 
не?iп...
–  мен  б±?iн  ?е  ай??ым,  –  ?е?i  Д±у?енбек.  –  ТаІы 
іан?ай сѕ?аі ба??
Ешіан?ай сѕ?аі б?лма?ы.
– Тїсiнiк?i, – ?е?i Д±у?енбек. – мен б?л?ым. Басеке, 
сµз µзiґiз?iкi.
– Сµз ?ей?iн не сµз ба?... Осы ауыл?ан с?Іысіа сай?ыґ 
?асын?ай  іы?ыі  їш  азама?  ке?iп  е?i.  ?зi?ге  ??алІаны 
екеу-аі.  Д±у?енбек  і?л?ан,  Бе??ен  аяі?ан  айы?ылып 
іай??ы.  Жиы?ма  ?µ??iне  іа?а  іаІаз  ал?ыі.  Хаба?сыз 
іаншама. Тегiс же?iмбiз. Же?iм б?лмасаі, ±лiп?i ?аяі ?еп 
бiлмей?iн Т?іажан к?лх?з басіа?а ма. Же?iм б?лмасаі, 
же?пiске келген Ахме? кїн?iз мал іа?ап, ?їн?е кїшкµлiк 
баІа ма. ?й?еуi? а??ыныґ іайы?ын бе?сiн... Сµз ?ей?iн 
не сµз ба?, бiз бала?ан ай?ылсаі, мына ал?а?ыґ?а ?ѕ?Іан 
– а?а?ан ай?ылІан же?iм?е?. Екi жа??ы – бi? бї?iн... – 
Даусы  жа?ыішаі?анып,  мѕ??ы  сел?еґ?еп,  бѕ?ан  а?ы 
сµйлей алма?ы.  
 – Т?і?а! – ?е?i с?л аяІына кµне??з сап?ама е?iк, ?ґ 
аяІына былІа?ы ?ыс?ы жаґа п???ез киген сы?ма кї??елi 
іа?а мѕ??. Бѕл б?ига?а Бе??ен е?i. – Т?і?а, ?сы ?ѕ?Іан 
жѕ???ыґ кµбi бала алІысы келе?i. мен ?е, ана Аіаґ ?а, 
мына  Тiлеубай  ?а,  µзiґiз  ?е  іѕ?  іалмассыз.  Тегiс  с±би 


176
жасын?аІы  кiшкен?ай  балала?  кµ?iне?i.  шыііан  же?iн 
ѕмы?ып, е??еґ-аі е?бауы?ымыз б?п ке?е?i. Ґз і?лыґыз-
бен їлес?i?iп бе?iґiз.
–  Л±ббай,  –  ?е?i  іай?а?ан  іа?айып  алІан  басіа?-             
ма, – мен бµлмеймiн, µз?е?iґ ?аґ?аґ?а?. Тек ?е?iн ай?ай-
ын. Ренiш-µкпе б?лмасын. Аіа! Ж?л сiз?iкi. 
Тысы  ??зІан  сеґсеґ  ?ымаІын  іѕлаІын  іайы?ып,  бi? 
жаі шекесiне іисай?а киiп, жѕ???ыґ басынан аса іа?ап, 
а? їс?iн?е ?ѕ?Іан Ахме? шал іа?ына іыс?ы?Іан іѕ?ыІын 
лаі?ы?ып ?ас?ап, же?ге ы?Іып ?їс?i. Јимылы ши?аі.
 – Таґ?аІан балаґыз?ы алыґыз.
  Ахме?  ысы?ылып  ж?л  бе?ген  жѕ???ы  киiп-жа?ып 
балала??ыґ  ал?ына  ба??ы  ?а,  іал?  бµгел?i.  Јайсысын 
алсам екен ?еп ?йлаІан?ай. Же?iм?е??i жаІалай ш?лып 
шыі?ы ?а, еґ бас?а ?ѕ?Іан аІайын?ы іазаі балала?ыныґ 
іасына  кел?i.  Екеуi  бi?iне-бi?i  ?ыІылып  іѕшаі?асып 
?ѕ?Іан. Ј?л?а?ынан ?а??ып е?i, айы?ылма?ы. Аіаґ ?iзе-
сiн  бїгiп  екеуiн  бi??ей  бауы?ына  бас?ы.  Кезек-кезек 
маґ?айла?ынан  сїй?i.  С??ан  с?ґ  ??нынан  кµ?е?iлiп 
балала??ы бас?а?ынан жаІалай сипап µ??i ?е, еґ ше??е 
?ѕ?Іан немiс баласыныґ і?лынан ѕс?а?ы. 
– мен ?сы мыі?ыныґ µзiн іала?ым.
Жѕ?? ?у е?е ?їсi. 
– Е?кiґiз бiлсiн, – ?е?i басіа?ма.
– Баланыґ а?ы кiм? – ?е?i Ахаґ Д±у?енбекке іа?ап.
–  «Жау?ы  аяІан  жа?алы»  ?еген?i  бiлмеушi  ме  е?i-
ґiз?– ?е?i Д±у?енбек ызба?мен.
  –  ?й,  не  ша?ып  ?ѕ?сыґ,  мен  сенен  аіыл  сѕ?а?ым           
ба! – ?е?i Ахаґ м??? ке?iп.
–  Саіалыґыз?ыґ  аІын?а  жаґсаі  iске  аяі  бас?ы-               
ґыз,  –  ?е?i  Д±у?енбек.  АісаіалІа  емес,  ±л?еіай?а 
алыс?аІы егiн жайІа іа?ай?ы.
–  ЈѕйысіанІа  іыс?ы?ылмай,  і?й,  шы?аІым,  –  ?е?i 
Ахме?. Екi бїк?еп, бiлеулей ѕс?аІан іамшысыныґ сабы-
мен  ?ымаІын  ?їзеп  ки?i.  –  Емiске  сен  їш  саусаІыґ?ы 


177
бе?сеґ, мен їш ѕлым?ы бе?гем. мына жѕ???ы бµгемей, 
баламныґ а?ын ай?.
– Зигф?и? В?льфганг Вагне?. Ја?ыі б?л?ыґыз, – ?е?i 
Д±у?енбек мы?с е?iп.
– Зекп?и Б?лыпкен... Јалай, іалай?
– Зигф?и? В?льфганг Вагне?.
–  Е,  жµн-аі,  –  ?е?i  Ахме?  аісаіал.  –  Келiс?i  жаісы 
а? екен. Айналайын, жї?, їйге ке??iк. Апаґ кї?iп ??ы?. 
Жѕ???ыґ сµзiн ѕ?Іаныґ ба? ма, жї? їйге.
Јызыііа  жиылІан  балала??ыґ  е?есек?еу  бi?еуi 
шылбы?ынан  ѕс?ап  ?ѕ?Іан  а?ына  ба??ы  ?а,  Зигф?и??i 
аяІын  ?а?би?а  кµ?е?iп  алып  же?ге  ??ы?Іыз?ы.  Еґкейiп 
же??ен іѕ?ыІын алып, с?л жаі іа?ына іыс?ы??ы. Їзен-
гiге  аяІы  ?ие?-?имес?ен  лып  е?iп  µзi  ?е  а?  їс?iне  і?на 
ке??i. Кїмiс іас?ы іазаіы е?, екеуi ?е сый?ы: ал?ын?а – 
жалбы?аІан ѕзын са?ы шаш?ы, кµккµз са?ы бала, а??ын-
?а – ши?а?ылІан ѕзын б?зІыл мѕ??, ш?іша саіал?ы, µґi 
жел мен кїнге ???ыііан аі сѕ? шал.
Иесiнiґ  жї?iс  ма?ш?у??а?ын  жа?іа  бiле?iн  жи?ен 
іасіа  а?  ?ґІа,  к?лх?з?ыґ  с?іаІа,  ?ы?маІа  жеге?,  егiн 
шабуІа, іы?ман ай?ауІа пай?алана? кїш-кµлiгi жайылып 
жї?ген  іы?  жаііа  іа?ай  бе??емек  е?i,  шал  ?iзгiн?i 
?а??ып с?лІа іа?ай бѕ??ы ?а, іа??ы ?ебiнiп іап, бѕ?ын 
µзiн?е  ж?і, ?iп?i  іазаі?а  б?лмаІан  ±?е?пен  ауыл?ы  іаі 
жа?ып шаба жµнел?i. Абалай і?сылІан и??е??ен а?ылып 
ше?ке шыііан с?ґ Іана аяґІа кµш?i. Оґаша?аі ?iгiлгенi 
б?лмаса  Ахме??iґ  µз  їйi  ?е  ?сы  ауыл?ыґ  ше?iн?е  е?i. 
Тµбесi кµ?iнiп ?ѕ?Іан.
ЄзаІынан сїйiн?i?сiн, – ?е?i їйiне же?iп, а?ынан ?їс-
кенге  ?ейiн  Ахме??iґ  а??ынан  іа?ап  ?ѕ?Іан  Т?іажан.  – 
ш?Іы?лы же??iґ ш?іысы б?лІан а?уаі?ы а?а?ан іалІан 
іа?а шаґы?аі е?i. Ал жѕмысіа шыІу ке?ек, ж?л ?а, жµн 
?е сiз?iкi.
–  Раіме?,  Т?іажан  шы?аІым,  –  ?е?i  Б±кеґ  а?алІан 
кiшкен?ай  іа?а  шал  ?аяІыныґ  ѕшын  ш?шаґ  е?кiзiп.  – 
12 – ??ебие?, 6


178
Тiлеп  алІан  жалІыз?ы  маґ?айыма  сыйІызбаІан  іѕ?ай 
басіаныґ з±уза?ынан
6
 ?па бе?мес. Раіме? пейiлiґе. Кµ? 
аузына  ?аіап  ??ы?мыз,  бi?  ?е?  а?а-анасынан  ай?ылып 
аґы?аІан баланы екiншi іай?а?а же?iм іал?ы?ып, кїн± 
а?іалаІым келмей?i.
Осы?ан  с?ґ  жѕ???ыґ  кµґiлi  басылып  іал?ы.  Абы?-
?ѕбы?сыз,  у-шусыз  келiс?i.  Басіа?маныґ  µзi  ±?еппен 
кезек кї?кен с?ґ ешкiм кеу?елеме?i. Бала алІан?а? ?а, 
іѕ?  іалІан?а?  ?а  ?иза  б?лыс?ы.  Тек  бµлiне?  кез?е  аІа-
йын?ы на??ай мен Е??ай?ыґ шы?ыл?ап жылап, айы?ыл-
май  і?йІаны  Іана  жанІа  ба??ы.  Е??е?ек  ?йламаІан 
екем,  µкпе,  а?азІа  іа?амай?ын  ем  ?еп  басіа?ма  µкiн?i. 
?йел?е?  кµзiне  жас  алып,  е?кек?е?  їнсiз  ?ѕнжы?ап, 
їй?i-їйле?iне ?а?аспай кµп ?ѕ??ы. Бi?аі Е??ай?ы алІан 
б?ига?и?  Бе??ен  ?е,  на??ай?ы  алІан  ??аішы  Тiлеубай 
?а  бала?ан  ай?ылІысы  келме?i.  Ја??ы  сµз?е?ге  ба?ып, 
?µбелесе?-менге  ?аіа?ы.  Аіы?ы  їлкен?е?  басу  ай?ып 
і?йІыз?ы.  Балала?ыґныґ  бауы  бе?iк  б?лсын,  бїгiн 
жылай?ы, е??еґ і?я?ы, б±?iн ѕмы?а?ы ?ес?i. С?л сµз?i 
ме?еу іып іалІаны ?а ?а?іас?ы.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   97




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет