Э. М. Мурзаев былай деп жазған: Қазіргі әлемді географиялық атауларсыз елестету мүмкін емес. Пошта, телеграф, темір жолдар өз қызметтерін тоқтатады, үшақ- тар әуежайда, кемелер аты жоқ кеме токтайтын жерлерде түры



бет14/79
Дата12.06.2023
өлшемі0,76 Mb.
#178676
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   79
Байланысты:
treatise53019 (1)

/ тарау. Ономастика - гылыми пэн

мүмкіндік береді. Когниция - таным, сонымен байланыс- ты қүрылымдар мен үрдістер; барлық аспект деңгейіндегі білім феноменін зерттеу, сақтау, өңдеу т.б. когнитивті ғылым нысаны болып табылады [Кубрякова т.б. Краткий словарь когнитивных терминов. - М., 1996, 58].
Жалкы есімнің когнитивтік қүрылымын зерттеу барлық түрғыда мүмкін, себебі олар “әлемнің тілдік бейнесінің үйымдасқан фрагменті” болып табылады және жеке адам- ның да, түтас үжымның да тілдік санасында өмір сүреді. Жалқы есімнің когнитивтік түрғыдан зерттеу мәселелері төмендегідей:

  • нақты тілдік социумның колданысында болатын жалқы есімдерді тіл иелерінің қабылдауы;

  • жеке адам санасындағы жалқы есім қызметі;

  • үжымдық санадагы жалқы есім қызметі;

  • жалқы есімдердің болмысты ментальды таңбалау- ының суреттеуі;

  • жалқы есім инвариант пен варианттілігін анықтау;

  • тілдік сананың когнитивті үлттық қорын қүрайтын тірек жалқы есімін анықтау;

  • нақты разрядтың жеке алынған жалқы есім жүйесінің базалық элементтер мен стереотиптерді айқындау т.б.;

  • жалқы есімдер және мифологиялық сананың ара- қатынасын айқындау т.б.

Жоғарыда аталған маңызды ономастикалық тірек мәселелер мүнымен шектелмейді, оларды басқа да сала- лар білімін қолдана отырып шешуге болады. Жал­кы есім тілдік бірлік болғандықтан, оны зерттеу, әрине лингвистикалық әдіс-тәсілдер арқылы, тіл білімі жасаған ережелерге сүйене отырып іске асады. Сонымен қатар ономастикалық деректер тіл тарихы, лексикология, этимология, диалектология, лингвистикалық география т.б. үшін қүнды. Ономастика материалдары басқа да ғылым- дар үшін маңызды дерек көзі болып табылады.


Ономастика: зерттеу мәселелері



  1. бөлімнін әдебиеті:

Абдрахманов А.А.
Историко-этимологическое исследование топонимов Казахстана. АДД. Алматы, 1991.
Аниканова Т.А. К вопросу о социолингвистической природе географических названий // Вопросы теории и методики преподавания иностранных языков. М., 1980.
Березович Е.Д. Семантические микросистемы в русской топонимии. АКД. Екатеринбург, 1992.
Воробьева И.А. Социолингвистическое исследование параллельных названий населенных пунктов (на материале ойконимии Алтайского края) // Язык и общество. Саратов, 1989.
Гудков Д.Б. Прецедентное имя и проблемы прецедентное™. М., 1999.
Джанузаков Т. Очерк казахской ономастики. Алма-Ата, 1982.
Дмитриева Л.М. Онтологическое и ментальное бытие топонимической системы (на материале русской топонимии Алтая). Барнаул, 2002.
Иманбердиева С.К. Қаладағы тағамхана атаулары. АКД. Алматы, 2001.
Керимбаев Е.А. Казахская ономастика в этнокультурном, номинативном и функциональном аспектах. Алматы, 1995.
Китайгородская М.В., Розанова Н.Н. Современная городская коммуникация: тенденции развития // Русский язык конца XX столетия. М, 2000.
Конкашпаев Г.К. Казахские народные географические термины. АКД. Алматы, 1949.
Кубрякова Е.С., Демьянков В.З., Панкрац Ю.Г., Лузи­на Л.Г. Краткий словарь когнитивных терминов. М., 1996.
Красных В.В., Гудков Д.Б., Захаренко И.В., Багаева Д. Когнитивная база, прецедентные феномены в системе дру­гих единиц и коммуникации// Вестник МГУ. Серия Филология. № 3. М., 1997. С. 62-75.

35





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   79




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет