Метафора (грекше: metaphora-ауыстыру) шығармадағы заттың яки құбылыстың суретін күшейту үшін оны ұқсас, басқа зат яки басқа бір құбылыспен балап, мағынасының өңін айналдырып айту. Метафораға мысал:
Дүние - үлкен көл, заман - соққан жел, алдыңғы толқын - ағалар, артқы
толқын - інілер, кезекпенен өлінер, баяғыдай көрінер. (Абай) Алтын күн батып барады,
Алтын күн ақырын өледі.
Сорлы бұлттар- сорлы жар
Қан жылап күнді көмеді. (Мағжан)
Кейіптеу (олицетворение: «с гор побежали ручьи» - Н.Некрасов) – жансыз нәрсені жанды заттай ғып көрсету. Абайдағы кейіптеу:
Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау танымас тірі жанды. Үсті басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері сықырлап келіп қалды.
Заттандыру (овеществление: «Гвозди б делать из этих людей: Крепче б не было в мире гвоздей» - Н.Тихонов) –керісінше жанды затты жансыз затқа балау. Мысалы: Әйел- үйдің шегесі.
Кейіптеу де, заттандыру да метафораның түрлері.
Эпитет (грекше: epitheton-қосымша, қоса тіркеу) бір заттың, құбылыстың көзге ұрып тұрған бедерлі суретті сипатын, заттың, құбылыстың атына қосақтап айту. Мысалы:
Тәкәппәр таудың етегі туған өлкеміз... (Таңсық қой таудың ұлына тулаған теңіз). Түсімде мені қол бұлғап шақырады ылғи,
Толқынға қарап, толықсып тұрған ерке қыз. (Қ. Сарин)
Достарыңызбен бөлісу: |
