Әдептілікке тәрбиелеу (оқу-әдістемелік құрал) Дайындаған: Қапарова Ж. У


Әйтеке би: – Орта толы болсын, қарақтарым! Тәрбиеші



бет29/89
Дата05.02.2022
өлшемі5,38 Mb.
#15828
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   89
Әйтеке би:
Орта толы болсын, қарақтарым!
Тәрбиеші: Балалар, бабаларға сәлем берейік (Балалар орындарынан тұрып сәлем береді).
Билер: – Сәлеметсіңдер ме, балалар!


Әйтеке би:
Мен – Әйтеке бимін.
Ар сатып алған атақтан.
Тер сатып алған мал артық,
Сақалын сатқан кәріден,
Еңбегін сатқан бала артық.


Қазбек би:
Жарқылдайды екен деп,
Жастықты сөкпе,
Бәріңнің шыққан тегің – сол.
Қалтырайды екен деп,
Қарттарды сөкпе,
Ертеңгі жетер тегің – сол.


Төле би:
Үй сыртында атың болса,
Ерттеулі тұрған атың ғой.
Ел ішінде қарияң болса,
Жазулы тұрған хатың ғой.


Тәрбиеші:
– Балалар, осы бабаларымыздың қандай нақыл сөздерін білесіңдер?
Сандияр:
Бай болсаң, халыққа пайдаң тисін,
Батыр болсаң, жауға найзаң тисін.


Жұлдыз:
Бүркіт бол, заманың түлкі болса,
Бай болар, кедей жігіт мүлкі болса.
Жақсылардың белгісі сол емес пе?
Қара қылды қақ жарған әділ болса.


Инсар:
Адамгершілік белгісі – кеңдік қой,
Бұл да үлкен ерлік қой.
Ашу – араз, ақыл – дос,
Ағайын, ақылыңа ақыл қос.


Жәдігер:
Атадан жақсы ұл туса – елдің туы болады,
Жаман ұл туса, соры болады.


Аян:
Ұят пен ар қымбат,
Тату болса, ағайын жақын.
Ақылды болса, апайың жақын,
Қимас жақын қарындасың.


Алуа:
Асқар тауың – әкең қымбат,
Туып өскен елің қымбат.
Кіндік кескен жерің қымбат,
Ұят пенен ар қымбат.


Диар:
Ашу деген – ағын су,
Алдын ашсаң, ақырар.
Ақыл деген – дария,
Алдың тоссаң, тоқырар.


Әли:
Жаңбыр жаумаса, жер жетім,
Басшысы болмаса, ел жетім.
Ұқпаса, айтқан сөз жетім.


Тәрбиеші: – Бәрекелді. Қасиетті бабаларымыздың шешендігі, ақылдылығы, әділдігі туралы аңыз көп.
Аңыз. Бір күні Төле би мен Қазбек би, Әйтеке тұратын ауылға келеді. Әйтекеден Төле би нағыз жігіт қандай болу керек деп сұрайды. Сонда Әйтеке би, нағыз жігіт нақыл сөздерді тыңдай білетін және өзін тыңдаттыра білетін болуы керек деген екен. Осы уақытта үйге бір-бірімен түлкіні бөлісе алмаған екі адам кіріп келеді.
Қазбек би Әйтекеге: «Ал, қане, осы шиеленісті шешіп көрші», – дейді.
– Алдымен мына адамдарды тыңдап көрелік, – дейді Әйтеке.
– Мен бұл түлкінің өсіп, үлкен, әдемі болуын күттім, – дейді біріншісі.
– Ал мен оның іздерін аңдыдым, – дейді екіншісі.
Әйтеке сәл ойланады да:
– Түлкі оның өскенін күтіп, шыдамдылық танытқан адамның қолына тиесілі болу керек.
Қазбек би: Өте ақылды шешім.
Төле би: Шиеленіс, ұрыстарды тек адал жолмен шешу арқылы елді бірлікке, ынтымақтастыққа әкелуге болады, – дейді.
Тәрбиеші: Балалар, үш биді қазақ халқы « Қасиетті үш бабам» деп атаған. Осы бабаларға арналған « Үш би» өлең жолдарын мәнерлеп оқып беріңдер.

Ойды қозғап жасынан,


Қайта туған ғасырым.
Төле би мен Қазбек,
Әйтеке би – асылым.

Айдын болған еліме,


Айдын болған көліме,
Айналайын үш бабам,
Пана болған жеріме.

Елдің туын ұстаған,


Ел намысын ұштаған,
Қалың қазақ пір тұтар
Қасиетті үш бабам.


Төле би: Тамаша, бабаларынан өнеге алатын нағыз өнегелі ұрпақ екенсіңдер. Сендер еліміздің болашақ ұрпағысыңдар.
Тәрбиеші: «Аталар, балаларымыз өздеріңіз сияқты сөз майталманы болсақ екен» деп армандайды.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   89




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет