Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

КУРС ПӘНІНІҢ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ

"Этика", "мораль", "адамгершілік" түсінігі. Этика морал туралы білім ретінде және рухани мәдениет компонентіФилософиялық- гуманитарлық білімдер жүйесіндегі этиканың орны: этика "тәжірибелік философия" ретінде және адамгершілік теориясы. Этиканың сипаттамалық, түсіндірмелік теоретикалық және нормативтік-дүниетанымдық міндеттері. Вэтика түрлері: гуманистистік және авторитарлық этика. Этиканың нормативтік-құндылық мазмұн қарама-қайшылығы . Гедонизмнің антитезі және аскетизмі, ригоризм және эвдемонизм, эгоизм мен альтруизм, коллективизм және индивидуализмі. Этикалық блім құрылымы. Бақыт этикасы. Аксиология этиканың құндылық аспектісі, деонтология міндетті және тірі зат туралы этикалық білім.Қолдаңбалы этика және оның құрылымы: нормативтік этика, ситуативтік және кәсіптік. Дәстүрлі этиканың негізгі түрлері.: бақыт этикасы, парыздылық этикасы (деонтология), мейірімділік этикасы (аксиология), әділеттілік этикасы, қайырымдылық этикасы (аретелогия), махаббат этикасы және т.б . Метаэтиканың пайда болуы (Д. Мур)және оның ерекшеліктері. Дескриптивтік этика.

Ежелгі Шығыс этикалық оқулары. Конфуциандық және даосизм, брахманизм мен буддизм өмірдің адамгершілік негіздері жөнінде. Будда жолы: рахаттылық пен соғысқұмар аскез аралығында. Төрт қайырымды шыңдық. Қайғыру мен өмір рахаттылығының думан құруы. Нирвана: түсінікті оқу көптүрлілігі. Сегізжолдық адамгершілік және діни мазмұны. . Будданың нормативтік бағдарламасының ерекше айырмасы. Буддизмдегі моралдық әрекет месілдерінің қарама-қайшылығы. "Дао" концепциясының метофизикалық негіздері. "Дао" диалектикасындағы «мейірімділік» пен «қаталдық». "Увэйдің" адамгершілік аспектілері. Дао данышпаны идеалы мен жақынның игілігі үшін талпыныс.

Гоме эпостары ежелгігрек қоғамының адамгершілігк үлгісі. Философиялық этикабастауы Гераклит оқуларында. Софисттер: мәдениеттің табиғаттан айырмашылығы. Сократовтік қайырымдыны интеллектуализациялау. Этиканы конкретизациялау тәжірибесі Сократтың: Аристипп, Антисфен. Платон: оның идеализмінің Сократ этикасымен байланысы. Стоицизм, эпикуреизм мен скептицизм жекелік этиканың көптүрлілігі сипатында: оның ұқсастығы мен ерекшелігі. Неоплатонизм этикасы:антика және ортағасыр аралығындағы. Антикалық деректердің жалпылығы – еуропа мәдениетінің бірлігінің маңызды факторы. Және оның араб-мұсылман мәдениетімен туыстығы.

Антикалық мәдениет дағдарысы мен күйреуі кезіңдегі этикалық факторлар.. Иерусалим Афиныға қарсы: рухани дәстүрдің ауысуы.ной традиции. Фома Аквинский: жүйедлеудің аристотельдік негізі; синтетитикалық-компромисстік этика мінездемесі Діни-философиялық этика және діни-құдайлық этика: олардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Діни-философиялық этиканың тасымалдануы және оның Жаңа және қазіргі замандағы қоғамдық санасындағы орны. Діни-философиялық Ресей этикасының орны мен тағдыры. Діни этика және моралдың негізделуінің мәселелері. Христиан этикасы..

Жаңа заман этикасы. Классикалық этика концепциясы жеке тұлғаның, рудың жеке бірлігі жолындағы алуан сұрақтары. Джордано Бруноның батырлық энтузиазм – Жаңа заман этикасының қоғамдық адамгершілік сапасының көрсеткіші. Ағарту дәуір этикасы және оның жасырын патернализмі. Ағарту дәуір этикасының сыны 19 және 20 ғасырлар философиясында. (марксизм, постмодернизм дәуіріндегі өмір философиясы).

ЭтикаКритика Кантом эвдемонизмі Кант сыныңда. Моралдік логика санасы және морал анықтамасы. Канттың тәжірибелік философиясындағы мораль мен құқық және олардың ұқсастық мінездемесі. Тарихтың моралдық утопиясы: мақсаттар патшалығы Мейірімсіздіктің Тарихтағы ролі. Гегельдің мазмұнды этикасы моралдың тарихи утопиясы. Кант пен Гегелдің жүйесі – Жаңа заман адамзат тарихының рухани-адамгершілік ерекше сатысының философялық нәтижесі ретінде.

Классикалық этика дағдарысы және этикадағы антинормативиті түбегейлі өзгеріс: философияның жаңа перспективасы; А. Шопенгауэрдің пессимистік этикасы; моральный нигилизм Ницшенің морал нигилизмі және жоғарғыадам идеясы. Этикадағы аналитикалық дәстүрі,оның алуан түрлілігі (Дж. Мурдың интуитивизм, Р. Хеардың логицизм, А. Айердің эмотивизмі және т.б Этика және метаэтика. Өмір философиясы мен экзистенциализм этикалық бағыт ұстанған философиялық бағыт ретінде; басты өкілдері: Кьеркегор, Сартр, Камю, Хайдеггер, Ясперс және т.б. Психоанализ этикасы.

Көшпелі қоғамдағы діни-этикалық нормалары. Адам және табиғат. Этикалық мазмұндағы қазақтардың қарапайым құқығы. 19-20 ғ.ғ ағартушылар этикалық концепцилары. Ш.Кудайбердиевтің, А.Кунанбаевтың, М.Әуэзовтің, Ш.Уалихановтің еңбектеріндегі этикалық-нормативтік құндылықтары. Көшпелілердің шаруашылық өміріндегі өзгерістер және оның қазақ мәдениетіне әсері.

Діни этика түсінігі. Конфуции, Будда, Моисей, Мұхаммед уағыздарының жалпы сипаттамасы.а. Конфуций және оның салт-жора этикасы. Конфуциандық этиканың негізгі принциптері. Этика мен саясаттың арақатынасы. Будданыуң орта жолы. Моисей еврей халқының заң шығарушысы және ұстазы. Моисейдің он уағызы. Иисус Христос уағыздарнан Моисей уағыздарынан ерекшелігі. Мұхаммед мұсыльман дінінің негізін салушы. Мұсылмандардың негізгі міндеттері. Исламның христиандықтан ерекшелігі.

Алғашқы қауымдық қоғамдағы нормативтік. Антропогенез және моралдың пайда болуы туралы мәселері. Моралдың пайда болуы туралы еңбек теориясы. Алғашқы қауымдық қоғамдағы «адам» түсінігі. Тотемизм, рулық өмір, идентификация. Мейрамдар. Ата-бабалар культі. Алғашқы қауымдық жерлеу дәстүрі. Табу институты: тиымдар түрі мен қызметі. Миф және діннен морал теориясының пайда болуы. Египет өлілер кітабындағы қарапайым құқық және адамгершілік, Ману заңдары, Артхашастра және т.б. Хаммурапи заңдары ақсүйектер фундаменталдық адамгершілік-құқықтық кодексі.

Моралдың мәселе ретінде негізделуі; моралдың негізделуінің қажеттілігі. Идея Шопенгауэрдің моралдың негізделуі оның негізін салушы принциптеріне балта шабады. Морал анықтамасы философиялық этиканың негізін салушы мәселесі ретінде қарастыру. Моралдың негізделуіндегі утилитаристік және кантианстік бағытұстанушылардың сәйкес келмеуі. Парыздылық этикасы мен қайырымдылық этикасы. Этикадағы дискурс, дискурсивтік этиканың құрылу принциптері. Жеке тұлғаның адамгершілік міндеттері анықтамасындағы.

Морал тілінің спецификасы, императивтік және бағалау толғану. Моральдық уағыздау, мораль тілі қоғамдық идеалдың көрініс табу құралы ретінде.

Этикадағы моралдық іс-әрекет түсінігі. Әрекет-операция және әрекет- мінез-құлық. Адамгершілік іс-қозғалыс, мінез-құлық, адамгершілік әрекеттердің қатынасы.

Мораль және экономика. Моралдың экономикалық қатынастар сипатына тәуелділігі мәселелері. Қазіргі өндірістегі жекетұлғалық фактор. Гуманитарлық экономика принципі, адамның өз еңбегінен рахат табу жағдайы. Аргументтер өкілетті демократияны қолдауда. Элиталық басқару теориясы, көпшіліктің компетентсіздігі: иә не қарсы аргументері. Құқықтық мемлекетте заңның билік етуі жөнінідегі адамгершілік ойлар идеясы. Депутататың, партия жетекшісінің, саяси жетекшінің кәсіптік этикасы. Мораль және құқық. Мораль мен құқық арасындағы қарама-қайшылық және шешу құралы. Юристің кәсіптік этикасы. Мораль және дін. Әлемдік діндердің адамгершілік мазмұны. Өнер адамгершілік идеалының көрініс құралы ретінде. Көпшілік мәдениеті және жеке тұлға.

Қолдаңбалы этика. Этикалық білімдер құрылымындағы қодаңбалы этиканың орны. ХХ ғ екінші жартысындағы этикалық қолдаңбалы зерттеулердің дамуы және этикалық білімдер құрылымының өзгеруі.Этикалық білімнің үш негізгі бөлігі: философиялық этика, нормативтік этика, қолдаңбалы этика. Кәсіптік этика.

Зорлық-зомбылық түсінігі. Зорлық-зомбылық конфликтті жағдайлардағы іс-әрекет тәсілдерінің бірі. Л. Н. Толстой зорлық-зомбылық пен мораль түсініктерінің тіптен сәйкеспейтіндігі жөнінде. Зорлық-зомбылықсыз түсінігі. Зорлық-зомбылық және мемлекет. Моралдағы мақсаттар мен құралдардың арақатынасының мәселелері. Соғыс аксиологиясы.

Биоэтика этикасы. Биоэтика және медициналық этикасы. Биоэтика принципьтері. Дәрігерлердің міндеттері адам құқығы, пациенттің құқығы. "Иә" және "қарсылық" аргументтері Адам органдарын адамнан адамға және жануардан адамға салу мәселелері. Органдарды жасанды түрде өсірудің, кланированиенің этикалық шектеулері. Генетикалық бақылау мәселелері

Экологиялық этика түсінігі. Экологиялық этика түсінігіне әр түрлі бағытт ұстанушылық. Философиядағы адамның табиғатқа қатынасын ойталқылау. Табиғат адамгершілі міндетткерлік пәні және жалпы игілігі. О. Леопольд табиғат жүйелерінің обьективті құндылықтары жөнінде. Табиғатты саналы пайдалану арқылы сұлулықты сақтау, экожүйені тұрақтылығы мен біртұтастығы, табиғат ресурстарын пайдаланудың моралдық тиымдары.

Әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

1. 
   Гусейнов А.А., Апресян Р.Г. Этика. М., 1998.
   
2. 
   Зеленкова И.Л., Беляева Е.В. Этика. Мн.,1997.
   
3. 
   Зеленкова И.Л. Основы этики. Мн., 1998.
   
4. 
   Золотухина-Аболина Е.В. Курс лекций по этике. Ростов н/Д., 1999.
   
5. 
   Кондрашов В.А. Этика. Чичина Е.А. Эстетика. Ростов н/Д., 1998.
   
6. 
   Основы этических знаний. СПб., 1998.
   
7. 
   Словарь по этике. М., 1989.
   
8. 
   Шрейдер Ю.А. Лекции по этике. Учеб. пособие. М., 1994.
   
9. 
   Этика /под ред. Мишаткиной Т.В., Яскевич Я.С.: Учеб. пособие. Мн., 2002.
   
10. 
    Этика: фундаментальный курс в авторизованном изложении. М., 1993.
    
11. 
    Литературные первоисточники по проблемам этики
    
12. 
    Этические теории Древнего Востока
    
13. 
    Будда: истории о перерождениях. М., 1991.
    
14. 
    Заклятие даоса. Китайские повести XVII в. М., 1987.
    
15. 
    Классическая йога. "Йога-сутры" Патанджали и "Вьяса-бхашья". М., 1992.
    
16. 
    Лао-Си. Тао-те-кинг, или Писание о нравственности. - М., 1991.
    
17. 
    Махабхарата. Уп. 8. О Карне (Карнапарва). - М., 1990.
    
18. 
    Этика античности
    
19. 
    Аристотель. Этика к Никомаху // Соч.: В 4 т. М., 1983. Т. 4.
    
20. 
    Диоген Лаэртский. О жизни, учениях и изречениях знаменитых философов. М., 1986.
    
21. 
    Ксенофонт. Воспоминания о Сократе. М., 1993.
    
22. 
    Платон. Соч.: В 4 т. М., 1990. Т.1-3.
    
23. 
    Сенека Л. А. Нравственные письма к Луцилию. Кемерово, 1986.
    
24. 
    Христианская этика Средневековья
    
25. 
    Абеляр П. История моих бедствий. М., 1992.
    
26. 
    Августин А. Исповедь. М., 1991.
    
27. 
    Бёме Я. Аврора, или Утренняя заря в восхождении. М., 1990.
    
28. 
    Библия. Мн., 2000.
    
29. 
    Бонавентура. Путеводитель души к Богу. М., 1993.
    
30. 
    Шпенгер Я., Инститорист Г. Молот ведьм. М., 1992.
    
31. 
    Экхарт М. Духовные проповеди и рассуждения. М., 1991.
    
32. 
    Этическая мысль Нового Времени
    
33. 
    Вольтер. Философские сочинения. М., 1998.
    
34. 
    Гельвеций К. А. Счастье. М., 1987.
    
35. 
    Гольбах П. А. Избр. произв.: В 2 т. М., 1963. Т. 2.
    
36. 
    Кант И. Из лекций по этике // Этическая мысль: научно-публицистические чтения. М., 1990.
    
37. 
    Монтень М. Опыты. М., 1979-1981. Кн.1-3.
    
38. 
    Фейербах Л. Соч.: В 3 т. М., 1974. Т. 3.
    
39. 
    Этико-философские концепции Новейшего периода
    
40. 
    Бердяев Н. А. Самопознание. М., 1991.
    
41. 
    Бердяев Н. А. О назначении человека. М., 1993.
    
42. 
    Бубер М. Два образа веры. М., 1994.
    
43. 
    Бубер М. Я и Ты // Квинтэссенция-1991. М., 1992.
    
44. 
    Вебер М. Протестантская этика и дух капитализма // Избр. произв. М.,1990.
    
45. 
    Витгенштейн Л. Лекция об этике // Историко-философский ежегодник. М., 1989.
    
46. 
    Вышеславцев Б.П. Этика преображенного Эроса. М., 1994.
    
47. 
    Гадамер Г.-Г. Актуальность прекрасного. М., 1991.
    
48. 
    Дьюи Дж. Цели и средства// Этическая мысль: научно-публиц. чтения 1991г. М., 1992.
    
49. 
    Живая Этика. Избр. М., 1992.
    
50. 
    Камю А. Бунтующий человек. М., 1992.
    
51. 
    Кропоткин П. А. Этика. М., 1990.
    
52. 
    Кьеркегор С. Болезнь к смерти // Антология мировой философии: В 4-х т. М., 1971. Т. 3
    
53. 
    Кьеркегор С. Страх и трепет. М., 1993.
    
54. 
    Лем С. Этика технологии и технология этики. Пермь, 1993.
    
55. 
    Лосский Н.О. Условия абсолютного добра. М.,1994.
    
56. 
    Маркс К., Энгельс Ф., Ленин В.И. о морали и нравственном воспитании. М., 1985.
    
57. 
    Мозаика Агни Йоги. Тбилиси, 1990. Кн. 1-2.
    
58. 
    Мунье Э. Персонализм. М., 1992.
    
59. 
    Ницше Ф. Воля к власти: опыт переоценки всех ценностей. М., 1994.
    
60. 
    Ницше Ф. Злая мудрость. Афоризмы и изречения. О морали // Соч.: В 2 т. М., 1990. Т. 1.
    
61. 
    Ницше Ф. По ту сторону добра и зла. У генеалогии морали. М., 1992.
    
62. 
    Ортега-и-Гассет Х. Эстетика. Философия. Культура. М., 1991.
    
63. 
    Розанов В.В. Сумерки просвещения. М., 1990.
    
64. 
    Сартр Ж.-П. Экзистенциализм - это гуманизм // Сумерки богов. М., 1989.
    
65. 
    Соловьев В.С. Оправдание добра // Соч.: В 2-х т. М., 1991. Т. 1.
    
66. 
    Сумерки богов (Ницше, Фрейд, Фромм, Камю, Сартр). М., 1990.
    
67. 
    Тейяр де Шарден П. Феномен человека. М., 1987.
    
68. 
    Толстой Л. Н. Не убий никого// Этическая мысль: научно-публицистические чтения. М.,
    
69. 
    1992.
    
70. 
    Торо Г.Д. Жизнь без принципов. СПб., 1992.
    
71. 
    Федоров Н. Ф. Соч. М., 1982.
    
72. 
    Франкл В. Человек в поисках смысла. М., 1990.
    
73. 
    Фрейд З. Психоаналитические этюды. Мн., 1991.
    
74. 
    Фрейд З. Психология бессознательного. М., 1989.
    
75. 
    Фромм Э. Адольф Гитлер: клинический случай некрофилии. М., 1992.
    
76. 
    Фромм Э. Бегство от свободы. М., 1990.
    
77. 
    Фромм Э. Иметь или быть? М., 1986.
    
78. 
    Фромм Э. Искусство любви. Мн., 1990.
    
79. 
    Фромм Э. Человек для себя. М., 1991.
    
80. 
    Хайдеггер М. Время и бытие: Статьи и выступления. М., 1993.
    
81. 
    Швейцер А. Культура и этика. М., 1973.
    
82. 
    Швейцер А. Благоговение перед жизнью. М., 1992.
    
83. 
    Шестов Л. Добро в учении гр. Толстого и Ф. Ницше // Вопр. филос. 1990. № 7.
    
84. 
    Шопенгауэр А. Избр. произведения. М., 1993.
    
85. 
    Юнг К.-Г. Архетип и символ. М., 1994.
    
86. 
    Юнг К.-Г. Современность и будущее. Мн., 1992.
    
87. 
    Ясперс К. Смысл и назначение истории. М., 1991.
    

Қосымша әдебиеттер

88. 
    Буддизм: история и культура. М., 1988.
    
89. 
    Биомедицинская этика: Учеб. пособие / Под ред. Т.В. Мишаткиной, С.Д. Денисова. Мн., 2001.
    
90. 
    Блохин Н.Н. Деонтология в онкологии. М., 1977.
    
91. 
    Богораз И.В. Больной и врач. М., 1982.
    
92. 
    Бойко Ю.Г. Врачебная эрология как один из важнейших аспектов медицинской деонтологии. Гродно, 2000.
    
93. 
    Бойко Ю.Г., Силяева Н.Ф. Клинико-анатомический анализ врачебных ошибок. Мн., 1994.
    Бойко Ю.Г., Силяева Н.Ф. Проблема врачебных ошибок в медицинской деонтологии // Мед. новости. 1999. № 9.
    
94. 
    Вагнер Е.А. Раздумья о врачебном долге. Пермь, 1991
    
95. 
    Вельтищев Ю.Е. Этика, медицинская деонтология и биоэтика в педиатрии. М., 1994.
    
96. 
    Вересаев В.В. Записки врача // Собр. соч.: В 4 т. М., 1985. Т. 1.
    
97. 
    Врач и пациент: этико-правовой аспект. М., 1990.
    
98. 
    Гальбиали Э., Пьяцца А. Трудные страницы Библии. Ветхий завет. Милан-М., 1992.
    
99. 
    Горелов А.А. Учебное пособие по истории этики для школ. М., 1992.
    
100. 
     Гусейнов А.А. Великие моралисты. М., 1995.
     
101. 
     Гусейнов А.А., Иррлитц Г. Краткая история этики. М., 1987.
     
102. 
     Давыдов Ю.Н. Этика любви и метафизика своеволия. М., 1989.
     
103. 
     Ефимов В.Т. Этология как учение о нравах и нравственности. М., 1992.
     Иванов В.Г. История этики Древнего мира. СПб., 1998.
     Иванов В.Г. История этики Средних веков. Л., 1984.
     Кругляница Т.Ф. Этика и этикет: Учеб. пособие для школ. М., 1995.
     
104. 
     Коган Л.Н. Зло. Екатеринбург, 1992.
     
105. 
     Кобликов А.С. Юридическая этика: Учеб. для вузов. М., 1999.
     Козлов Н.И. Философские сказки для обдумывающих житье, или веселая книга о свободе и нравственности. М., 1996.
     Козловский В.В. и др. Модернизация: от равенства к свободе. СПб., 1995.
     Кон И.С. Введение в сексологию. М., 1989.
     Кон И.С. Дружба: этико-психологический очерк. М., 1989.
     
106. 
     Кочетов А.И. Культура педагогического исследования. Мн., 1996.
     Кочигер Я С., Чампер В.И. Педагогическая этика. Кишинев, 1984.
     Кузнецов Г.В. Природа моральных абсолютов. М., 1996.
     Лаптенок С.Д. Этика и этикет. Мн., 1998.
     Ласмане, Скайдрите и др. Этика: вопросы, решения, выводы: Пособие для учителей. Рига, 1994.
     
107. 
     Моральные ценности и личность. М., 1994.
     
108. 
     Медицинская этика и деонтология (для мед.-психол. фак.) / Учеб.-метод. пособие. Гродно, 1998.
     Медицинская этика и деонтология / Метод. разработки для студентов и врачей-стажеров / Сост. Н.И. Артишевская и др. Мн., 1997.
     Ненасилие: философия, этика, политика. М., 1993.
     О свободе человеческой воли. М., 1991.
     
109. 
     Основы этикета и искусство общения. СПб., 1993.
     Первушина В.Н. Современная этика: проблемы детерминизма и свободы воли. Воронеж, 1993.
     
110. 
     Ролз Д. Теория справедливости. Новосибирск, 1995.
     
111. 
     Секреты умелого руководителя / Сост. И.В. Липсиц. М., 1991.
     Согомонов Ю.В. Введение в этику предпринимателя. Владимир, 1994.
     Соловьев Э.Я. Этикет делового человека. Организация встреч, приемов, презентаций. Мн., 1994.
     
112. 
     Стешев А.В. Как победить в споре. М., 1991.
     
113. 
     Харе Кришна: вчера и сегодня. М., 1993.
     
114. 
     Шрейдер Ю.А. Лекции по этике. М., 1994.
     
115. 
     Штайнер Р. Философия свободы. Ереван, 1993.
     
116. 
     Этика ненасилия. М., 1991
     
117. 
     Этика: словарь афоризмов и изречений. М., 1995.
     
118. 
     Этика и мораль в современном мире. Материалы конференции // Вестн. Моск. ун-та". Серия
     
119. 
     Философия. 2001. № 1.
     
120. 
     Якобс В. Происхождение зла и человеческая свобода // Вопр. филос. 1994. № 1.
     
121. 
     Ясперс Дж. Деловой этикет. М., 1994.
     
     
     

жүктеу/скачать 323,33 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: