«Эфир тақырыбы»

жүктеу/скачать 1 Mb.

Дата	20.08.2022
өлшемі	1 Mb.
	#148165
түрі	Сабақ

Байланысты:
РДГБ-41 Әуесхан А. Айхожаева Ж.

«Серпімділік күші»

Сабақтың мақсаттары:

Бүгінгі сабақта нені үйренуіміз қажет?

1. Серпімділік күші дегеніміз не?

2. Гук заңы нені анықтайды?

3. Деформация дегеніміз не, оның қандай түрлері бар?

Осы сұрақтарға бүгін өтілетін сабақ жауап береді.

Ақпарат 9-сынып Физика кітабы бойынша жиналды

Дене пішінімен өлшемдерінің өзгеруін деформация дейміз

Дене пішінімен өлшемдерінің өзгеруін деформация дейміз
Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келсе, ондай деформацияны серпімді деп атайды.
Денеге күштіңәсер етуін тоқтатқаннан кейін ол дене бұрынғы қалпына қайтып келмесе, ондай деформацияны серпімсіз деп атайды

Денелерге күш әсер еткенде өзгеріске ұшырай ма? Қайсысы пішінін өзгертеді

Серпімділік күші – дене пішінін бастапқы қалпына келтіруге көмектесетін күш.

Басқаша айтқанда, дене деформацияға ұшыраған кезде денеде белгілі бір күш пайда болады, сол күш әсерінен ол өзінін пішінін және бастапқы күйіне қайта келуге тырысады. Бұл күш атомдар мен молекулалар арасындағы электромагниттік әсерлесудің нәтижесінде пайда болады. Дәл сол күшті- серпімділік күші деп атайды. Оны алғашқы рет ағылшын ғалымы Роберт Гук ашқан

Серпімділік күшінің жұмысы – қатаңдық коэффицентімен деформацияның квадратының көбейтіндісінің жартысына тең.

Жұмысы
Ғсерп— серпімділік күшінің модулі, Н
A — cерпімділік күшінің жұмысы, Дж
k — қатаңдық немесе катаңдық коэффициенті, Н/м
Δх =х - х0 — дене ұзындығының өзгеруі, м

Серпімді деформация үшін Гук заңы : Деформация кезінде пайда болатын серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (сығылуына) тура пропорционал. F = kx

Күшті өлшейтін арнайы құрал – динамометр қолданылады.
Серпімділік күші дененің абсалют ұзаруына (созылуына) тура пропорционал
Серпімділік күші дененің жасалған материалының қатаңдығына тура пропорционал

Теория

Минус таңбасы серпімділік күшінің деформацияның азаю жағына бағытталғанын көрсетеді. Бұл күш денелерді сыққанда, созғанда және т.б. жағдайларда пайда болады.
Серпімділік күші әсерлесуші екі бөлшектің ара қашықтығының өзгеруіне байланысты болады.

Теория
1. Есікті ашқанда оның серіппесі 12 см ұзарды, сонда серпімділік күші 0,004кН тең, серпімділік күші 10Н-ға тең болуы үшін серіппені қаншаға ұзарту керек?
Есептер
2. Серіппеге ілінген массасы 3 кг жүк, оны 1,5 см созады. Егер 4 кг жүк ілінсе, онда оның созылуы
Есептер
3. Қатаңдығы 400 Н/м металл сымға ілінген, массасы 3 кг дене вертикаль жоғары 2 м/с2үдеумен қозғалады. Сымның созылуы неге тең.
Есептер
4. Қатаңдығы 0,3 кН/м трос массасы 2 кг денені тең үдеуімелі вертикаль жоғары көтерілгенде 4 см – ге созылады. Дененің үдеуі неге тең.
Есептер

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: