«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны

Алашта Кенекеме ер жетпейді…

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Pdf көрінісі

бет	169/248
Дата	18.09.2024
өлшемі	3,69 Mb.
	#204595

1 ... 165 166 167 168 169 170 171 172 ... 248

Байланысты:
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау (1)

Арқадан Оңтүстікке беттеген көшті бастап келе жатқан Сейтен батырдың қасынан бір елі қалмай келе жатқан Ожар Қубетұлының арнайы қой- ылған патша өкіметінің тыңшысы екен.
«Ел құлағы елу ғой» , – деп, осы жайтты кездейсоқ білгендей сыңай танытады. Сейтен Қасым төренің тоқа, алтын, алтай, уақты ертіп, патша құрығы

Алашта Кенекеме ер жетпейді…
(Мағжан Жұмабаев)
Романда кездесетін орыс сөздері қазақтың өз тіліне бейімдеп айтылуы бойын-
ша берілген. Мысалы: устав – ұстап; пірказ - комиссия; жәсиәтірден - заседа-
тель; өкірік - округ
Арқадан Оңтүстікке беттеген көшті бастап келе жатқан Сейтен батырдың
қасынан бір елі қалмай келе жатқан Ожар Қубетұлының арнайы қой-
ылған патша өкіметінің тыңшысы екен.
Бұдан патша өкіметінің
ел бастаған
қазақ батырларының көзін біртіндеп жою мәселесі
зымияндықпен жүргізіл-
гені көрінеді. Қазақ
«батыр аңғал болады»
деген сөзді бекер айтпаған. Сейтен
Ожарға сыр ашып, патша өкіметі қазақ ісін екіге бөлгенін айта келіп: «Бірі –
ауыл арасындағы жер дауы, алыс-беріс секілді кәкір-шүкір. Мұны ақсақалдар
мен билер өзі шешеді деген. Екіншісі – кісі өлімі, барымта, үкіметке бағынбау
тәрізді ауыр күнәлар. Мұны аға сұлтан басқарған өңірлік пірказ (комиссия) қа-
райды. Өңірлік пірказ екі патша қызметкері және екі жылға сайланған екі қазақ
жәсиәтірден (заседатель) құралады. Бұлардың шешімін губерниялық сот
бекітеді. Онда бірде-бір қазақ жоқ. Сөйтіп біздің тағдырымыз бәрібір өз қолда-
рында», - дейді.
Әңгімесін жалғастырған Сейтен: «…қазақ – Мұхаммед пайғамбардың жолын

берік ұстанған діншіл халық емес, оны шоқындырып алу оңай, тек ауылға уәкіл-
дер жіберілсін», – дегенде, Ожар: «Ол уставта шоқынғысы келген адамға зор-
лық жасалмауы тиіс, «өз еркімен шоқынсын деген сөз бар ғой», – дейді. Сөзінен
Сейтеннің секем алып қалғанын байқаған ол:
«Ел құлағы елу ғой»
, – деп, осы
жайтты кездейсоқ білгендей сыңай танытады.
Сейтен
Қасым төренің тоқа, алтын, алтай, уақты ертіп, патша құрығы
жетпейтін Бестаңбалы жеріне қарай көшкенін, ермей қалған бұлардың ше-

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 165 166 167 168 169 170 171 172 ... 248