дастаны

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Pdf көрінісі

бет	199/248
Дата	18.09.2024
өлшемі	3,69 Mb.
	#204595

1 ... 195 196 197 198 199 200 201 202 ... 248

Байланысты:
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау (1)

Идеясы: Томирис пен сақ жауынгерлерінің қаһармандыңын көрсете отырып, туған жерді сақтауды сөз етеді. « Жанры
Композициялық талдау: Басталуы: Жәдігөй кемпірдің көк аспанға табынуы. Ардаширмен сөз. Байланысуы: Спаргапистің тілек-арманы. Дамуы
Шиеленісуі: Шайқас даласындағы Спаргапистің сатқындығы. Жаза Шарықтау шегі: Кир патшаның Балхаштан жеңілуі, екеуінің өлімі. Шешімі
Кейіпкерлері: Томирис - Шұғыла, сақ патшайымы. Балхаш
Спаргапис - 16 жасар бекзада, Шұғыланың ұлы. Кир - Патшалардың патшасы атанған парсы билеушісі. Шұғыланың ғашығы. Елес
Амаға - сарматтар падишасы. Мард - Кирдің кеңесшісі. Ардашир - массақ көсемі. Қосымша кейіпкерлер: күшетші, көсемдер, жасауылдар.
Маңызды деректер

Ұқсас шығарма:
Жүніс Сахиев «Айдағы жасырынбақ»
ШАХИМАРДАН ҚҰСАЙЫНОВ «ТОМИРИС»
«
Тақырыбы:
Сақтардың еркіндік үшін күресі, Томиристің жеңісі.
«
Идеясы:
Томирис пен сақ жауынгерлерінің қаһармандыңын көрсете отырып,
туған жерді сақтауды сөз етеді.
«
Жанры:
Драма, пьеса
«
Композициялық талдау:
Басталуы:
Жәдігөй кемпірдің көк аспанға табынуы. Ардаширмен сөз.
Байланысуы:
Спаргапистің тілек-арманы.
Дамуы:
Кир еліне аттанған елші Шұғыла-Томирис.
Шиеленісуі:
Шайқас даласындағы Спаргапистің сатқындығы. Жаза
Шарықтау шегі:
Кир патшаның Балхаштан жеңілуі, екеуінің өлімі.
Шешімі:
Елес кемпір мен Томиристің диалогі
«
Кейіпкерлері:
Томирис -
Шұғыла, сақ патшайымы.
Балхаш -
Шұғыланың күйеуі, сақпен туыстас «тиграхауд» тайпасының бас сар-
дары, сақтарды тастап Кирмен одақтасқан.
Спаргапис -
16 жасар бекзада, Шұғыланың ұлы.
Кир -
Патшалардың патшасы атанған парсы билеушісі. Шұғыланың ғашығы.
Елес -
«жәдігөй» (аса айлакер) кемпір, жасы жүзден асқан Тәңірдің құлы.
Амаға -
сарматтар падишасы.
Мард -
Кирдің кеңесшісі.
Ардашир -
массақ көсемі.
Қосымша кейіпкерлер: күшетші, көсемдер, жасауылдар.
«
Маңызды деректер:
Ұлы Тұранды жалмаған өрт: жаудың өрті емес даудың өрті, бақталастық пен
бақастықтың, тойымсыздық пен топастықтың өрті.
Кир Аракс (Әмударияға) көпір салдыртады.
Томирис елшілікке «Шұғыла» деген есіммен барады.
Кирмен бірге қолдарын кесіп, қанды құтыға ағызады: «Ажалдан соң да өмір
бар, үшінші құты - ажалдікі».
Кир осыдан кейін бойында тасыған, қарақұсынан қысып ұйқы бермеген арам
қаннан құтылады, ұйқысы қайта оралады.
Шұғылаға жала жабу ретінде жасауылды өлтірге - Мард.
Оның өлімін өз мойнына алған - Балхаш.
Парсылардың құдайы: Ахурамазда.
Қара түнек, өлім құдайы: Агро-Майнью.

Томирис: «Аттан түспесең - сақтығың, шешінбей ұйықтасаң - жауынның
көптігі, шешінбей ас жесең - дауынның көптігі».
Елес: «Балаңды құрбандыққа шалдың! Байды құрбандыққа шалдың! Сүй-
геніңнің басын алдың! Өзің ғана қалдың! Өзіңе не қалды?»
Томирис: «Сақ деген ел қалған жоқ па! Сақтың сары даласы - жері қалған жоқ
па?!»
Кирді Балхаш өлтіреді, қан толы торсыққа салған - Томирис.
Елес кемпірдің Тәңірге қойған сауалы: «Адамды неге жараттың?»
Томиристі алғысы келген - Ардашир.
Спаргапистің қалауы: таққа отыру. Дай патшалығының тағы.
Спаргапистің сатқындғы үшін берілген жаза: өлім, кейін елден қуылсың дейді.
Өз-өзіне қол жұмсап өледі.
Кир Мидия мен Хорезмді жаулаған, көзге түскені Жейхундариядағы сақ даласы.
«Түбі - тұр. Бәрі - тағы.»
Томирис Балхашты «тас төбет» атаған.
Томиристің айтқан үш байлығы: шексіз көк аспан, кең дала, үшіншісі - жусан,
яғни жер қайысқан қалың сақ.
«

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 195 196 197 198 199 200 201 202 ... 248