«Ежелгі дәуір әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті», 5В012100- Қазақ тілінде


Қазақ халқы мен « Бабыр-наменің» байланысы



бет7/9
Дата05.11.2016
өлшемі1,47 Mb.
#883
1   2   3   4   5   6   7   8   9

Қазақ халқы мен « Бабыр-наменің» байланысы.

Кезінде қазақтың оқыған зиялылары «Бабыр-намені» қазақ халқының өз тарихы жазылған шығарма деп таныды.Бабырдың бұл еңбегінде қазақ, өзбек, түрікмен, тағы басқа түркі тектес халықтардың этникалық құрамына енген ру-тайпалардың тарихы баяндалады. Ежелгі қазақ жеріндегі кенттер, өзендер, көлдер, таулар, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар т.б. әңгіме болды. Мәселен, « бабыр-намеде» қазақтың Түркістан, Сайрам, Отырар секілді шаһарлар туралы, Сырдария, Арыс т.б. өзендері мен көлдері жөнінде қызықты деректер жазылған. «Бабыр-намеде» қазақтың алғашқы хандары Жәнібек, үш жүз мыңға жуық атты әскері болған қазақ ханы Қасым, ұлы



ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 49-беті

жүздің Жетісудағы дулат тайпасынан шыққан тарихшы-ғалым әрі ақын Мұхаммед Хайдар Дулати, жалайыр руынан шыққан ақын Хасен Али жөніндегі нақты тарихи деректер берілген. Қазақ елінің руларына, қоғам қайраткерлеріне мінездеме берді.

Біздің елімізде «Бабыр-намені» тұңғыш рет Тимур Булат деген кісі 1714 жылы Бухара қаласынан тауып, оны кейінірек белгілі ғалым Георг Джекат Кер Петербургте зерттей бастады. Осы қолжазбаны негіз етіп алған Н.Ильминский « Бабыр-намені» 1857 жылы Қазан қаласында бастырып шығарды. Кеңес дәуірде Бабырдың басты шығармасы орыс тіліне толық аударылып, үш рет басылып шықты. Оны орысшаға тәржіма жасаған М.А.Салье болды. Ал, қазақ тіліне 1990 жылы орыс тілінен аударылған болатын.

« Бабыр-наменің» көркемдік ерекшелігі

«Бабыр –наме» тарихы, ғылыми еңбек қана емес, сонымен бірге, түркі тілінің мол мүмкіншіліктерін зор шеберлікпен пайдалана отырып жазылған көркем туынды. Бұл прозалық шығарманың негізгі объектісі тарихи оқиғалар болып келеді. Әйтсе де, сол тарихи оқиғаларды баяндап шығумен шектеліп қана қоймайды. Ол көркем шығармаға тән метафора, теңеу, метатеза, эпитет, гипербола т.б. көріктеу құралдарын зор білгірлікпен қолданды. « Бабыр-намеде» түркі тілдес халықтардың ертегі-аңыздары, мақал-мәтелдері, фразеологиялық сөз тіркестері, айшықты теңеу сөздері жиі ұшырайды. Бабыр өз дәуірінің әдеби тілі –шағатай тілін осы шығармасында мейлінше ажарлап, құбылтып, айшықтап қолданады.

Жазушы ерлікті, батылдықты көкке көтере мадақтайды. Ал, қоян жүрек қорқақтықты, опасыздықты жер-жебіне жеткізе әшкерелейді. Ең бастысы- патша тағына таласып, өзара қырық пышақ болып қырқысып жатқан феодалдық соғыстардың адам табиғатына жат, жиіркенішті жақтарын оқушысына егжей-тегжейлі суреттеп береді. « Бабыр-намеде» тарихта болған көптеген көрнекті адамдардың-қол бастаған батырлардың, ғалымдардың, сәулетші-шеберлердің, ақындардың, тағы басқа өнер адамдарының психологиялық портреті, әдеби бейнесі жасалған. Лауазымы, атақ –дәрежесі, ұлты, жасы, мінез-құлқы, діні т.б. әртүрлі болып келетін сол тарихи адамдардың бәрі бір-бірімен шығарманың ең басты қаһарманы Бабырдың өзі арқылы байланысып тұрады.Бұл көркем туындының өзіне тән оөиға желісі, сюжеті, композициялық құрылысы бар. «Бабыр-наме» оқуға жеңіл, оқырманын бірден баурап кетеді. Автор қара сөзбен айтып жеткізе алмаған кейбір ғажайып көріністерін лирикалық өлең жолдарымен суреттеп өтеді. Әлемге есімі мәшһүр шығыстанушы ғалым, академик В.В.Бартольд «Бабыр-наменің» көркемдік дәрежесін жоғары бағалай келіп, оны «түркі тіліндегі прозалық шығармалардың ең жақсы үлгілерінің бірі» деген еді.

Алайда, шығарманың құнды жақтарымен қатар, оның кемшіліктері де бүкпесіз.Өйткені, марксизм-ленинизм ілімі тарихи, әдеби мұраларға қашанда объективті түрде, диалектикалық тұрғыдан қарауды талап етті. Осы тұрғыдан қарасақ, оның авторы өз заманының перзенті, феодалдық дәуірдің патшасы екенін көреміз. Ол көп жағдайда феодалдық көзқараспен қарайды. Пікір таласы туғанда, бектердің, сұлтандардың пайдасына шешуге тырысады. Дегенмен мұның бәрі шығарманың тарихи, ғылыми құндылығын кеміте алмайды. Бүгінгі өрісі биік, ой-пікірі терең талғампаз оқырман бұдан бас тартқан емес.

Қорыта келгенде, « Бабыр-наме» шын мағынасындағы энциклопедиялық шығарма. Мұнда ғылымның сан түрлі салалары жөнінде аса құнды мәліметтер берілген. Қазақ халқының азаматтық тарихына , әсіресе, әдебиеті мен тіліне, этнографиясына қатысты материалдар бабырдың осы еңбегінде мейлінше көп жинақталған.

Өзін өзі тексеру сұрақтары:

1.Шығарма неше бөлімнен тұрады?

2.Автордың « Бабыр-намеде» жазған ойы қандай еді?

3. Қандай мақсатпен, не жайлы баяндаған?



ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 50-беті

4.Аудармаға кімдер үлес қосты? Қазақ тіліне қашан аударылды?

5. Шығарманың көркемдік ерекшелігі жайында не айтасыз?

Әдебиеттер:


  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бабыр «Бабырнаме» /ауд. Б. Қожабекұлы/ А., 1993ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қ. Жалаири «Шежірелер жинағы» /ауд. Н. Мичугуров, Б. Комеков, С. Өтениязов/ А., 1997ж.

  12. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  13. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  14. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.


Тәжірибелік сабақтардың қысқаша сипаттамасы
1 Тәжірибелік сабақ Сақтардың қаһармандық дастандары. «Алып Ер

Тоңға», «Шу» дастандары



Сабақтың мақсаты:Студент қандай дәрежеде тақырыпты меңгергендігін

тексеріп бағалау.



Әдістемелік нұсқау: Сақтардың қаһармандық дастандары (Алып Ер Тоңға, Шу) – ежелгі дәуір әдебиетінің тынысы мен көркемдік шежіресі. «Алып Ер Тоңға», «Шу» дастандарының негізгі тақырыптары мен ерекшеліктері. Олардың зерттелуі және насихатталуына тоқтаңыз.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

  1. Дастандардың жазылу тарихы және зерттелуі.

  2. Аталмыш дастандардың басты тақырыптары.

  3. Сюжеттік желісі.

Әдебиеттер:

  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Өтенияз «Атилла» А; – 2000 ж.

  13. Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.

  14. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  15. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 51-беті


2 Тәжірибелік сабақ Түркі жазба жәдігерліктері. «Күлтегін» және

«Тоныкөк» жырлары



Сабақтың мақсаты: Түркі жазба жәдігерліктерін байланысты оқылған дәріс

материалдарын қандай дәрежеде меңгергендігін тексеріп

бағалау.

Әдістемелік нұсқау: Орхон-Енисей жәдігерліктеріндегі көркемдеуіш құралдардың қолданылуы. Жанрдың зерттелуі мен насихатталуы. Қазақ тіліне аударылуы. «Күлтегін, «Тоныкөк» жырларының жанрлық сипатталуы. М.О. Әуезовтың бұл жырларға берген бағасы.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Орхон-жазба жәдігерліктерінің компазициялық құрылысы.

2.Әр топтамалардың (циклдің) құрылымы.

3.Тоныкөк жырының сюжеті, жазылу стилі.

Әдебиеттер:


  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Өтенияз «Атилла» А; – 2000 ж.

  13. Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.

  14. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  15. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  16. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.

  17. Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.


3 Тәжірибелік сабақ «Қорқыт ата кітабы»

Сабақтың мақсаты: «Қорқыт ата кітабын» қандай дәрежеде меңгергендігін

тексеріп бағалау



Әдістемелік нұсқау: Рухани мұраның зерттелуі мен насихатталуы. Қорқыт туралы аңыз бен ақиқат. Аталмыш туындыдағы дидактикалық-философиялық толғаныстар. Қорқыт ата кітабы – түркі тектес халықтардың байырғы тұрмыс-тіршілігі мен дәстүрін танытатын эпикалық қазына екендігіне тоқталу. Мұраның зерттелуі, тәржімалануы, насихатталуы, нұсқалары. 12-Оғызнамеден тұратындығы. Бөлімдері, мазмұны.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Қорқыт ата кітабының қолжазбалары.

2.Туындының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар еңбектері.

3.12 жырдың мазмұны.



Әдебиеттер:

  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 52-беті




  1. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  2. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  3. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  4. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  5. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  6. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  7. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  8. Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.

  9. «Қорқыт ата кітабі» А; – 1986 ж.

  10. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  11. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  12. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.

  13. Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.


4 Тәжірибелік сабақ Әбу Насыр әл-Фараби

Сабақтың мақсаты: Әл-Фарабиге байланысты оқылған дәріс материалдарын қандай

дәрежеде меңгергендігін тексеріп бағалау.



Әдістемелік нұсқау: Әл-Фарабидің өмірі мен шығармашылығы жайында. Әл-Фарабидің әдебиеттану, философия, тіл білімі, музыка салалары бойынша жазған зерттеу еңбектеріне тоқталу. Әл-Фараби – Аристотельден кейінгі екінші ұстаз екендігі. Әмбебап ғалым, ақын, әдебиет зерттеушісі. Әл-Фараби мұраларын зерттеуші ғалымдар.
Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

  1. Әл-Фарабидің дүниежүзілік ғылым мен мәдениеттегі алатын орны.

  2. Ғұлама туралы орта ғасыр ғалымдарының ой-пікірлері.

  3. Әл Фарабидің «мемлекеттік қайраткердің нақыл сөздері» атты еңбегі жайлы.

  4. Әл Фараби еңбектерінің аударылуы.

Әдебиеттер:

  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  13. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.

  14. Машанов Ә. «Әл Фараби» А – 1971 ж.

  15. Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.


5 Тәжірибелік сабақ Махмұд Қашқари «Диуани-лұғат-ат түрік»

Сабақтың мақсаты: Тақырыпты қандай дәрежеде меңгергендігін тексеріп бағалау.

Әдістемелік нұсқау: Еңбектің негізгі тақырыбы мен идеясы. Бұл туындының маңызы мен алатын орны. «Диуани лұғат ат түріктің» түркі халықтары ауыз әдебиетін танып білудегі орны. Қолжазба нұсқалары, әр түрлі тілдерге тәржімалануы. Қазақ тіліне аударудағы профессор А. Егеубайдың еңбегі.

ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 53-беті


Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Махмұд Қашқаридың өмірі

2. Махмұд Қашқаридың дидактикалық сарындағы өлеңдері

3.М.Қашқари еңбектеріндегі мақал-мәтелдер, өлең жырлардың қолданылуы.

4.Қыс пен жаздың айтысы, табиғат құбылыстары.

Әдебиеттер:


  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  13. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  14. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.

  15. Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.

6 Тәжірибелік сабақ: Жүсіп Баласағұн (11ғ.)«Құтты білік»

Сабақтың мақсаты: Дастанның негізгі идеясын, еңбектің нұсқалары,

компазициялық құрылысын қаншалықты меңгергендігін

тексеріп бағалау.

Әдістемелік нұсқау: Дастанның негізгі идеясы жайында.Еңбектің нұсқалары,

компазициялық құрылысы. Дастанның басты идеясының төрт принципке негізделуі.

Оның сюжеттік желісіне назар аударыңыз.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:


  1. Жүсіп Баласағұнның өмірі мен қызмет.

  2. «Құтты біліктің» нұсқалары, зерттелуі.

3. Дастанның басты қаһармандары.

4. Дастанның құрылымы мен сюжеті

5. Дастанның көркемдік ерекшеліктері

Әдебиеттер:


  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  13. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  14. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.

ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 54-беті


7 Тәжірибелік сабақ Ахмет Йүгінеки(12 ғ.) «Ақиқат сыйы»

(«Хибатул-хақайық» )



Сабақтың мақсаты: Дастандағы мінез-құлық, моральдық, этикалық нормалардың

жырлануын қаншалықты меңгергендігін тексеріп бағалау.



Әдістемелік нұсқау: Еңбектің нұсқалары. Олардың зерттелуі мен насихатталуы. Дастандағы мінез-құлық, моральдық, этикалық нормалардың жырлануы. Дастан дидактикалық сарында жазылған шығарма, Еңбектегі көтерілген негізгі тақырып.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Ахмет Йүгнекидің өмірі.

2.«Ақиқат сыйы» дастаның зерттелуі.

3.Көркемдік ерекшелігі.

4. Дастанның негізгі тақырыбы, ондағы көтерілген мәселелер.

5. Еңбектің қазақ тіліне аударылуы. (Ә. Құрышжанов, Б. Сағындықов еңбектері



Әдебиеттер:

  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.

  5. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  6. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  7. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  8. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  9. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  10. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  11. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  12. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  13. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  14. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.


8 Тәжірибелік сабақ Қожа Ахмет Йассауи (12ғ.) «Диуани хикмет»

(«Ақыл кітабы»)



Сабақтың мақсаты: «Ақыл кітабындағы» - исламның дін-шариғат жолдарын,

сопылық ағымның философиялық ой-пікірлерін

қаншалықты меңгергендігін тексеріп бағалау.

Әдістемелік нұсқау: «Даналық кітабы» - исламның дін-шариғат жолдарын дидактикалық мазмұнда бейнелейтін жыр жинағы екендігі. Еңбектегі сопылық ағымның философиялық ой-пікірлері. Диуани хикмет – түркі тілдес халықтардың ХІІ ғасырдан сақталған әдеби жәдігерліктері екендігіне тоқталу.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1. Ақынның өмірі мен қызметі

2. «Диуани хикметтің» идеялық мазмұны, көркемдік ерекшеліктері

3.Еңбектің зерттелуі, насихатталуы.



4.Кітаптың басты тақырыбы мен идеясы.

5.Еңбектегі философиялық категориялар принципі.



Әдебиеттер:

  1. Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.

  2. Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»

  3. Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.

  4. Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.



ПОӘК 042-18-29.1.7/03-2013

№1 басылым 05.09.2013

68беттің 55-беті




  1. Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.

  2. Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.

  3. Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.

  4. Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.

  5. Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.

  6. Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991

  7. Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.

  8. Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.

  9. Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.

  10. Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.


9 Тәжірибелік сабақ Суйлеймен Бақырғани (12ғ.) «Бақырғани кітабы»

Сабақтың мақсаты: «Бақырғани кітабының » тақырыбы мен идеясын қаншалықты

меңгергендігін тексеріп бағалау.



Әдістемелік нұсқау: С. Бақырғани – сопылық дидактикалық сарындағы әдебиеттің негізін қалаушылардың бірі. «Бақырғани кітабы» - қазақ әдебиетінің орта ғасырлық мұрасы екендігіне тоқталу. Еңбектің бес бөлімнен тұратындығы, тақырыбы мен идеясы.

Еңбектің бөлімдері, мазмұны. Зерттелуі мен насихатталуы.



Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Суйлейман Бақырғани өмірі, ақындық мұрасы

2..Еңбектегі философиялық-дидактикалық хикметтер.

3.Әдеби жәдігерліктерінің бірі- « Бақырғани кітабы»

4. «Бақырғани кітабының » басты идеясы

5.«Бақырғани кітабының» зерттелуі,тақырыбы мен идеясы.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет