Қазақ халқы мен « Бабыр-наменің» байланысы

Кезінде қазақтың оқыған зиялылары «Бабыр-намені» қазақ халқының өз тарихы жазылған шығарма деп таныды.Бабырдың бұл еңбегінде қазақ, өзбек, түрікмен, тағы басқа түркі тектес халықтардың этникалық құрамына енген ру-тайпалардың тарихы баяндалады. Ежелгі қазақ жеріндегі кенттер, өзендер, көлдер, таулар, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар т.б. әңгіме болды. Мәселен, « бабыр-намеде» қазақтың Түркістан, Сайрам, Отырар секілді шаһарлар туралы, Сырдария, Арыс т.б. өзендері мен көлдері жөнінде қызықты деректер жазылған. «Бабыр-намеде» қазақтың алғашқы хандары Жәнібек, үш жүз мыңға жуық атты әскері болған қазақ ханы Қасым, ұлы

жүздің Жетісудағы дулат тайпасынан шыққан тарихшы-ғалым әрі ақын Мұхаммед Хайдар Дулати, жалайыр руынан шыққан ақын Хасен Али жөніндегі нақты тарихи деректер берілген. Қазақ елінің руларына, қоғам қайраткерлеріне мінездеме берді.

Біздің елімізде «Бабыр-намені» тұңғыш рет Тимур Булат деген кісі 1714 жылы Бухара қаласынан тауып, оны кейінірек белгілі ғалым Георг Джекат Кер Петербургте зерттей бастады. Осы қолжазбаны негіз етіп алған Н.Ильминский « Бабыр-намені» 1857 жылы Қазан қаласында бастырып шығарды. Кеңес дәуірде Бабырдың басты шығармасы орыс тіліне толық аударылып, үш рет басылып шықты. Оны орысшаға тәржіма жасаған М.А.Салье болды. Ал, қазақ тіліне 1990 жылы орыс тілінен аударылған болатын.

« Бабыр-наменің» көркемдік ерекшелігі

«Бабыр –наме» тарихы, ғылыми еңбек қана емес, сонымен бірге, түркі тілінің мол мүмкіншіліктерін зор шеберлікпен пайдалана отырып жазылған көркем туынды. Бұл прозалық шығарманың негізгі объектісі тарихи оқиғалар болып келеді. Әйтсе де, сол тарихи оқиғаларды баяндап шығумен шектеліп қана қоймайды. Ол көркем шығармаға тән метафора, теңеу, метатеза, эпитет, гипербола т.б. көріктеу құралдарын зор білгірлікпен қолданды. « Бабыр-намеде» түркі тілдес халықтардың ертегі-аңыздары, мақал-мәтелдері, фразеологиялық сөз тіркестері, айшықты теңеу сөздері жиі ұшырайды. Бабыр өз дәуірінің әдеби тілі –шағатай тілін осы шығармасында мейлінше ажарлап, құбылтып, айшықтап қолданады.

Жазушы ерлікті, батылдықты көкке көтере мадақтайды. Ал, қоян жүрек қорқақтықты, опасыздықты жер-жебіне жеткізе әшкерелейді. Ең бастысы- патша тағына таласып, өзара қырық пышақ болып қырқысып жатқан феодалдық соғыстардың адам табиғатына жат, жиіркенішті жақтарын оқушысына егжей-тегжейлі суреттеп береді. « Бабыр-намеде» тарихта болған көптеген көрнекті адамдардың-қол бастаған батырлардың, ғалымдардың, сәулетші-шеберлердің, ақындардың, тағы басқа өнер адамдарының психологиялық портреті, әдеби бейнесі жасалған. Лауазымы, атақ –дәрежесі, ұлты, жасы, мінез-құлқы, діні т.б. әртүрлі болып келетін сол тарихи адамдардың бәрі бір-бірімен шығарманың ең басты қаһарманы Бабырдың өзі арқылы байланысып тұрады.Бұл көркем туындының өзіне тән оөиға желісі, сюжеті, композициялық құрылысы бар. «Бабыр-наме» оқуға жеңіл, оқырманын бірден баурап кетеді. Автор қара сөзбен айтып жеткізе алмаған кейбір ғажайып көріністерін лирикалық өлең жолдарымен суреттеп өтеді. Әлемге есімі мәшһүр шығыстанушы ғалым, академик В.В.Бартольд «Бабыр-наменің» көркемдік дәрежесін жоғары бағалай келіп, оны «түркі тіліндегі прозалық шығармалардың ең жақсы үлгілерінің бірі» деген еді.

Алайда, шығарманың құнды жақтарымен қатар, оның кемшіліктері де бүкпесіз.Өйткені, марксизм-ленинизм ілімі тарихи, әдеби мұраларға қашанда объективті түрде, диалектикалық тұрғыдан қарауды талап етті. Осы тұрғыдан қарасақ, оның авторы өз заманының перзенті, феодалдық дәуірдің патшасы екенін көреміз. Ол көп жағдайда феодалдық көзқараспен қарайды. Пікір таласы туғанда, бектердің, сұлтандардың пайдасына шешуге тырысады. Дегенмен мұның бәрі шығарманың тарихи, ғылыми құндылығын кеміте алмайды. Бүгінгі өрісі биік, ой-пікірі терең талғампаз оқырман бұдан бас тартқан емес.

Қорыта келгенде, « Бабыр-наме» шын мағынасындағы энциклопедиялық шығарма. Мұнда ғылымның сан түрлі салалары жөнінде аса құнды мәліметтер берілген. Қазақ халқының азаматтық тарихына , әсіресе, әдебиеті мен тіліне, этнографиясына қатысты материалдар бабырдың осы еңбегінде мейлінше көп жинақталған.

Өзін өзі тексеру сұрақтары:

1.Шығарма неше бөлімнен тұрады?

2.Автордың « Бабыр-намеде» жазған ойы қандай еді?

3. Қандай мақсатпен, не жайлы баяндаған?

4.Аудармаға кімдер үлес қосты? Қазақ тіліне қашан аударылды?

5. Шығарманың көркемдік ерекшелігі жайында не айтасыз?

Әдебиеттер:

15. 
    Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
    
16. 
    Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
    
17. 
    Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
    
18. 
    Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
    
19. 
    Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
    
20. 
    Бабыр «Бабырнаме» /ауд. Б. Қожабекұлы/ А., 1993ж.
    
21. 
    Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
    
22. 
    Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
    
23. 
    Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
    
24. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
25. 
    Қ. Жалаири «Шежірелер жинағы» /ауд. Н. Мичугуров, Б. Комеков, С. Өтениязов/ А., 1997ж.
    
26. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
27. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
28. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    

Тоңға», «Шу» дастандары

тексеріп бағалау.

1. 
   Дастандардың жазылу тарихы және зерттелуі.
   
2. 
   Аталмыш дастандардың басты тақырыптары.
   
3. 
   Сюжеттік желісі.
   

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Өтенияз «Атилла» А; – 2000 ж.
    
13. 
    Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.
    
14. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
15. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    

«Тоныкөк» жырлары

материалдарын қандай дәрежеде меңгергендігін тексеріп

бағалау.

Әдістемелік нұсқау: Орхон-Енисей жәдігерліктеріндегі көркемдеуіш құралдардың қолданылуы. Жанрдың зерттелуі мен насихатталуы. Қазақ тіліне аударылуы. «Күлтегін, «Тоныкөк» жырларының жанрлық сипатталуы. М.О. Әуезовтың бұл жырларға берген бағасы.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1.Орхон-жазба жәдігерліктерінің компазициялық құрылысы.

2.Әр топтамалардың (циклдің) құрылымы.

3.Тоныкөк жырының сюжеті, жазылу стилі.

Әдебиеттер:

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Өтенияз «Атилла» А; – 2000 ж.
    
13. 
    Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.
    
14. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
15. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
16. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    
17. 
    Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.
    

тексеріп бағалау

1.Қорқыт ата кітабының қолжазбалары.

2.Туындының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар еңбектері.

3.12 жырдың мазмұны.

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   

4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Өміралиев Қ. «Оғыз-қоғам эпостың тілі» А; – 1988 ж.
    
12. 
    «Қорқыт ата кітабі» А; – 1986 ж.
    
13. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
14. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
15. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    
16. 
    Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.
    

дәрежеде меңгергендігін тексеріп бағалау.

1. 
   Әл-Фарабидің дүниежүзілік ғылым мен мәдениеттегі алатын орны.
   
2. 
   Ғұлама туралы орта ғасыр ғалымдарының ой-пікірлері.
   
3. 
   Әл Фарабидің «мемлекеттік қайраткердің нақыл сөздері» атты еңбегі жайлы.
   
4. 
   Әл Фараби еңбектерінің аударылуы.
   

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
13. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    
14. 
    Машанов Ә. «Әл Фараби» А – 1971 ж.
    
15. 
    Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.
    

1.Махмұд Қашқаридың өмірі

2. Махмұд Қашқаридың дидактикалық сарындағы өлеңдері

3.М.Қашқари еңбектеріндегі мақал-мәтелдер, өлең жырлардың қолданылуы.

4.Қыс пен жаздың айтысы, табиғат құбылыстары.

Әдебиеттер:

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
13. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
14. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    
15. 
    Ақыжанов М. «Қазақтың тегі туралы» А – 1962 ж.
    

компазициялық құрылысын қаншалықты меңгергендігін

тексеріп бағалау.

Әдістемелік нұсқау: Дастанның негізгі идеясы жайында.Еңбектің нұсқалары,

компазициялық құрылысы. Дастанның басты идеясының төрт принципке негізделуі.

Оның сюжеттік желісіне назар аударыңыз.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1. 
   Жүсіп Баласағұнның өмірі мен қызмет.
   
2. 
   «Құтты біліктің» нұсқалары, зерттелуі.
   

4. Дастанның құрылымы мен сюжеті

5. Дастанның көркемдік ерекшеліктері

Әдебиеттер:

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
13. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
14. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    

(«Хибатул-хақайық» )

жырлануын қаншалықты меңгергендігін тексеріп бағалау.

1.Ахмет Йүгнекидің өмірі.

2.«Ақиқат сыйы» дастаның зерттелуі.

3.Көркемдік ерекшелігі.

4. Дастанның негізгі тақырыбы, ондағы көтерілген мәселелер.

5. Еңбектің қазақ тіліне аударылуы. (Ә. Құрышжанов, Б. Сағындықов еңбектері

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   
5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
13. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
14. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    

(«Ақыл кітабы»)

сопылық ағымның философиялық ой-пікірлерін

қаншалықты меңгергендігін тексеріп бағалау.

Әдістемелік нұсқау: «Даналық кітабы» - исламның дін-шариғат жолдарын дидактикалық мазмұнда бейнелейтін жыр жинағы екендігі. Еңбектегі сопылық ағымның философиялық ой-пікірлері. Диуани хикмет – түркі тілдес халықтардың ХІІ ғасырдан сақталған әдеби жәдігерліктері екендігіне тоқталу.

Негізгі тапсырмалар мен сұрақтар:

1. Ақынның өмірі мен қызметі

2. «Диуани хикметтің» идеялық мазмұны, көркемдік ерекшеліктері

3.Еңбектің зерттелуі, насихатталуы.

5.Еңбектегі философиялық категориялар принципі.

1. 
   Келімбетов Н. «Қазақ әдебиетінің ежелгі дәуірі» А; – 1996 ж.
   
2. 
   Қыраубаева А. «Ежелгі дәуір әдебиеті» Астана; – 2001 ж. «Елорда»
   
3. 
   Келімбетов Н. Қанафин Ә. «Түркі халықтары әдебиеті» А; 1996 ж.
   
4. 
   Келімбетов «Қазақ әдебиеті бастаулары» А; «Ана тілі» ,– 1998 ж.
   

5. 
   Айдаров Ғ. «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» А; – 1986 ж.
   
6. 
   Бердібаев Р. «Кәусар бұлақ» А; – 1989 ж.
   
7. 
   Дербісалиев Ә. «Қазақ даласының жұлдыздары» А; – 1995 ж.
   
8. 
   Жолдасбеков м. «Асыл арналар» А; – 19986 ж.
   
9. 
   Диваев Ә. «Тарту» А; – 1992 ж.
   
10. 
    Қоңыратбаев Т. «Көне мәдениет жазбалары» А; – 1991
    
11. 
    Қонырытбаев Ә. «Қазақ эпосы және түркология» А; – 1987 ж.
    
12. 
    Марғұлан Ә. «Ежелгі жыр, аңыздар» А – 1985 ж.
    
13. 
    Сүйінішәлиев Х. «Қазақ әдебиетінің қалыптасу кезендері» А –1967 ж.
    
14. 
    Қыраубаева А. «Ғасырлар мұрасы» А –1988 ж.
    

меңгергендігін тексеріп бағалау.

Еңбектің бөлімдері, мазмұны. Зерттелуі мен насихатталуы.

2..Еңбектегі философиялық-дидактикалық хикметтер.

3.Әдеби жәдігерліктерінің бірі- « Бақырғани кітабы»

4. «Бақырғани кітабының » басты идеясы

5.«Бақырғани кітабының» зерттелуі,тақырыбы мен идеясы.