Ежелгі дүниедегі саяси ойдың Қалыптасуы асембеков Дауд
жүктеу/скачать 39,53 Kb.
|
Asemkekov Daud
| Асембеков Дауд
осылайша͘ Конфуцийдің патриархалдық аксиологиясының этикалық пафосын тಱжырымдауға боладыͩ2͘ Асыл күйеу немесе билеуші, Конфуций бойынша, өзі қоғамда қалыптасқан этикалық канондарға сәйкес келеді және солардың негізінде басқарады͘ Билік туралы айта отырып, Конфуций дәстүрге сүйену қажеттігін қуаттап қана қоймайды, сонымен қатар дәстүрді оның көзқарасы бойынша билік қಱралының баламаларының бірі ретінде бекітеді͘ Конфуций «Ежелгі билеушілердің үлкенді-кішілі істерін салт- дәстүрге сай жасағандықтан, жолы әдемі болғанͩ деп дәлелдей отырып, Конфуций басқарудың тағы бір балама нಱсқасын бағалап, теріске шығарады: «Егер сен халықты заң арқылы жүргізіп, жазалау арқылы тәртіпті сақтасаң, Адамдар жалтаруға бейім болады Алайда, халықты ізгілікпен жетектеп, әдет- ғಱрып арқылы тәртіпті сақтаса, халық ಱятты біледі және ол түзеледі͘ Бಱл жағдайда Конфуций ежелгі қытай заңгерлерімен (фацзия) пікірталас жүргізеді, олардың басқару идеалы қатаң заңдарға, марапаттау мен жазалау жүйесіне негізделген басқарумен байланысты болды͘ Биліктің әртүрлі бейнелерінің пайда болуы сол немесе басқа жолмен билік пен билік бейнелерінің өзара әрекеттесу механизмін қозғалысқа келтірді͘ Биліктің өзі белгілі бір дәрежеде биліктің белгілі бір бейнесіне сүйенуге бейім болуы мүмкін немесе мәжбүр болды͘ «Конфуцийдің концепциясын қабылдаған билеуші, байқамай немесе білмей, асыл күйеуінің міндеттерін мойнына алуға мәжбүр болдыͩ͘ Бірақ билік туралы осы немесе басқа идеалды әзірлеушілер өздерінің билік тಱжырымдамасын іс жүзінде жүзеге асыруға үлес қоса алар еді͘ Конфуций өз идеяларын жүзеге асыруда оның теориясын зерттеген беделді тಱлғаларға үлкен үміт артқанын білесіздер͘ Ол оларға билеушінің «лиͩ қағидаларын сақтауын қадағалайтын тәлімгер рөлін жүктеді͘ Қытай тарихы мен мәдениетінің қазіргі зерттеушілері мынадай қорытынды жасайды: екі мектептің идеологтары (конфуцийшіл және легист) «мемлекет және қಱқық теориясының қалыптасуына шешуші әсер етті, оның негізінде бүкіл практикалық іс-әрекет теориясының қалыптасуына ықпал етті͘ елдің мемлекеттік басқаруы 20 ғасырға дейін қಱрылдыͩ͘ Осылайша, биліктің қಱрылымы туралы әртүрлі идеяларды рационализациялау, олардың мәдени мағыналар ретінде қалыптасуы билікті жүктеу/скачать 39,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|