«Экология» мамандықтарына арналған «Экология және тұрақты даму»

1. 
   ӘЗІРЛЕГЕН
   

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы

____________Ж.М.Нуржуманова «30» 08. 2013ж.

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында

Хаттама № 1 « 04» қыркүйек 2013ж.

Хаттама № 1 « 18 » қыркүйек 2013 ж.

оқу-әдістемелік жұмысы бойынша проректорпрофессор______ Г.К. Искакова

1. 
   Жалпы ереже
   
2. 
   Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты
   
3. 
   Оқу пәнінің мазмұны
   
4. 
   Пәнді оқытудың негізгі міндеттері
   
5. 
   Курс форматы
   
6. 
   Курс саясаты
   
7. 
   Баға қою саясаты
   
8. 
   Әдебиттер
   

1. 
   Оқытушы және пән туралы жалпы мәлімет
   

«Экология және қоршаған орта» кафедрасы

Байланыс ақпарат – тел.: 36-02-23, № 8 оқу корпусы, кабинет № 127

Сабақ өткізетін орны – аудитория № 115

Пәнің кредит саны – 2

1.2. Пререквизиттер: биология, химия, география, физика, математика, тарих, философия, экономика, құқықтану, психология, саясаттану.
1.3. Постреквизиттер: еңбекті және қоршаған ортаны қорғау және т.б. мамандық бойынша пәндері
1.4Қысқаша мазмұны:

Курстың негізгі мақсаты – табиғат пен қоғамның тұрақты дамудың негізгі заңдылықтары туралы тұтас ұғым қалыптастыру

Пән міндеті:

- тірі ағзалардың қызметі , экожүйелердің түрлі ұйымдастыру деңгейлерін, тұтастай биосфераның негізгі заңдылықтарын және олардың тұрақтылығын зерттеу;

- биосфера компоненттерінің өзара әрекеттесу заңдылықтарын білу. Және адамның ауылшаруашылық әрекеттерімен араласу салдарын білу, әсіресе табиғатты қарқынды пайдалану жағдайында;

- Қазақстан Республикасындағы және басқа елдердегі тұрақты дамудың практикалық міндеттері, стратегиялары концепциялары туралы қазіргі кездегі ұғымдарды қалыптастыру;

- экологияның, қоршаған ортаны қорғаудың және тұрақты дамудың ушыққан және күрделі мәселелерін талқылауда студенттерде обьективті, комплекстық және творчестволық шешім табуды қалыптастыру;
Пәнді оқыту нәтижесінде студенттер компетенциялары:

Курсты оқу нәтижесінде студенттер білуі тиіс:

- тірі ағзалардың қоршаған ортамен өзара әрекеттесуін анықтайтын негізгі заңдылықтарын;

- ағзалардың санының динамикасы мен таралуын, бірлестіктердің құрылымын және олардың динамикасын;

- энергия ағынының тірі ағзалар арқылы өту заңдылықтары мен заттар айналымын, экологиялық жүйелер және тұтас биосфераның атқаратын қызметін;

- табиғатты қорғау мен ұтымды пайдаланудың негізгі принциптерін;

- антропогендік әрекеттің әлеуметтік-экологиялық салдарларын;

- тұрақты даму мәселелерін, стратегияларын, концепцияларын және оларды ғаламдық, аймақтық және локальдық деңгейде шешудің практикалық жолдарын.

Істей алулары тиіс:

- табиғи және антропогендік экологиялық процесстерді анықтау мен анализдеу және оларды реттеудің мүмкін болатын жолдарын табу;

- биосфераның тұрақтылығын сақтау мақсатында адамдардың өмір сүру қалыптарының қалыптасқан шаруашылықтық формаларын біртіндеп жоспарлы өзгертуге бағытталған адамзаттың тұрақты даму стратегиялары мен қазіргі кездегі концепцияларын ажырата алу және социумды апаттық кризистарсыз дамыту;

- тірі ағзалар мен қоршаған ортаның өзара әрекеттесу заңдылықтары туралы алған білімдерін тұрақты дамуды сақтауға арналған практикалық әрекеттерінде қолдану.

1. 
   СИЛЛАБУСТЫҢ ТІЗІМІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ
   

1. 
   Курстың тақырыбтық жоспары
   

1. 
   «тұрақты даму» түсінігінің пайда болу тарихы:
   

Б) БҰҰ қоршағаг орта бойынша алғашқы конференциясының декларациясы (Стокгольм, 1972).

В) Рио –де –Жанейро (1992) мен Йоханнесбургтегі бүкіләлемдік саммитер (2002).

Г) Европалық қалалардағы ( Ольборг, Дания, 1994) тұрақты даму хартиялары.

Д) Тұрақты даму факторлары: экологиялық ( цивилизация дамитын коридор шекарасы), экономикалық фактор ( нарықтық жүйенің түрленуі), әлеуметтік (а\ш, өндіріс, адам құқығы, демография).

2. Тұрақты дамудың стратегиялары мен принциптері.Тұрақты дамудың деңгейлері- локадьдық, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, ғаламдық. Әрбір деңгейдегі тұрақты даму мүмкіндігін анықтайтын факторлар.

3. ҚР тұрақты даму перспективалары
Лекция №2. Экожүйелер ұйымдастырылуының түрлі деңгейлерінде экологиялық факторлардың өзара әсер етуінің негізгі заңдылықтары

1. Экологиялық факторлар мен олардың классификациясы

2. 
   Ю.Либих Минимум заңы В.Шелфорд Толеранттылық заңы.
   
3. 
   Негізгі абиотикалық факторлардың экологиялық маңызы.
   
4. 
   Экожүйедегі биотикалық қатынастардың негізгі түрлері
   

1. 
   Биоценоз, биогеоценоз және экожүйе туралы түсінік.
   
2. 
   Биоценоздың трофикалық құрылымы.
   
3. 
   Экологиялық сукцессия.
   
4. 
   Антропогендік әсер және табиғи сукцессия процесстерінде түрлік биоалуандықтың өзгеруі.
   

1. 
   Биосфера және ноосфера туралы түсінік.
   
2. 
   В.И.Вернадскийдің биосфера туралы ілімі.
   
3. 
   Биосфераның тірі заты.
   

1. 
   Қоршаған ортаның оптимизациясы табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі ретінде.
   
2. 
   Табиғатты пайдаланудың негізгі заңдары.
   

1. 
   Тіршілік ортасын қорғаудың негізгі принциптері.
   
2. 
   «Адам- табиғат» жүйесінің заңдылықтары.
   
3. 
   Ұтымды табиғатты пайдалану, азқалдықты және қалдықсыз технологиялар.
   
4. 
   Альтернативті экологиялық таза энергия көздерін қоғам мен экожүйенің тұрақты даму компоненті ретінде пайдалану.
   

1. 
   Тұрақты дамуды қамтамасыз ету бойынша халықаралық бірлестіктер.
   
2. 
   Тұрақты даму теорияларын ғылыми өңдеу бойынша халықаралық ұйымдардың қызметі.
   

1. 
   Бейсенова Ә.С. Экология; Алматы. Ғылым 2001
   
2. 
   Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология: оқулық – Алматы, 2000 ж
   
3. 
   Чернова Н.М и др. Экология - М., 1991 г.
   
4. 
   Одум Э. 1,2 том Экология – М., 1986 г.
   
5. 
   Радкевич Б.А. Экология – Минск, 1977г.
   
6. 
   Воронков Н.А. Экология: общая, социальная, прикладная: Учебник. - М.,1999г.
   
7. 
   Петров К.М. Общая экология. Взаимодействие общества и природы: Учебник. - СПб.-1998
   
8. 
   Карташев А.Г. Введение в экологию – Томск, 1998г.
   
9. 
   Марфенин Н.Н. Концепция «устойчивого развития» в развитии / Россия в окружающем мире: 2002 (Аналитический ежегодник) // Под общей редакцией: Данилова-Данильяна В.И., Степанов С.А. - М.: Изд-во МНЭПУ, 2002.
   

10. Панин М.С. Химическая экология – Семипалатинск, 2000 г.

11. Панин М.С. Экология Казахстана – Семипалатинск, 2005г.

12. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология: Учебник. М.,1998г.

13. Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек.- М., 2000г.

14. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. – Алматы, 1991г.

15. Коробкин В.И., Передельский Л.В. Экология. – Р-на-Д, 2000г.

16. Вернадский В.И. Живое вещество. М.: Наука, 1978г.

17. Доклады Министерства охраны окружающей среды РК «О состоянии природой среды РК» 2000-2007 гг.

18. Гутенев В.В., Денисов В.В., Камышев А.П., Москаленко А.П., Нагибеда Б.А., Осадчий С.Ю., Хорунжий Б.И. Промышленная экология, М., «МарТ», 2007.

19. Маркович Д. Социальная экология. Москва «РУДН», 1998.

20. Хандогина Е.К, Герасимова Н.А., Хандогина А.В.. Экологические основы природопользования, М.. «Форум», 2007.

21. Химия окружающей среды / Под ред. Дж. О. М. Бокриса. – М.: Химия, 1982. – 672 с

23. 
    Стамкулов А.С.Экологическое право РК. – Алматы,1995.
    
24. 
    Сагыбаев Г. Основы экологии. – Алматы,1995.
    

1. 
   Рейтинг – шкаласы
   

▪ Аудиторияда тәртібі - 5 – 10 ▪ Жұмыстарды кешігіп орындау - 50 – 75