Экология негіздері

68 
 
– Қорық дегеніміз не? 
–   Қорықтар неге керек? 
–  Олар қандай кітапқа енді? 
–  Оның мақсаты қандай? 
( Оның басты мақсаты – саны сиреп, құрып бара жатқан аң, құстарды, өсімдіктерді 
қамқорлыққа алады.) 
 
Педагог қойылған сұрақтарға қандай болжамдары барын балалардан сұрайды 
(Ұ, Т) Əліппе-дəптермен жұмыс. 
1. Сұрақ-жауап арқылы қорық туралы білімдері пысықталады, толықтырылады. 
Сұрақтармен тапсырмалар: Қорық  не үшін қажет? Қазақстанның  қорықтарын ата.  
Сурет бойынша əңгімеле. Өзің тұратын өлкеңде қорық бар ма? 
 2. Сурет бойынша жұмыс. Қорықта тыйым салынатын іс-əрекеттерді тауып 
белгілейді.  
3. Сурет бойынша қорықта болмайтын жануарларды тапқызу.Олар: мысық пен түйе. 
Мысық пен түйе – үй жануарлары. Оларды адам күтіп-баптайды. 
(Ұ) Өзекті мəселе. 
Қазақстанда өсімдіктер мен жануарларды қорғау үшін қандай жұмыс түрлері 
атқарылуда?  
 Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заң.  
 Ерекше қорғалатын аймақ – қорықтар ұйымдастырылуда. 
 
 
 
 
Қорықтар жайлы 
слайдтар немесе 
бейнефильмдер. 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер. 
IV.  ҰОҚ 
қорытындысы. Рефлексия. 
 
28-30 мин. 
(Ұ, Ө)Педагог балаларды қорытынды жасауға əкеледі. 
Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: барысты əртүрлі түспен 
бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім – қоңыр. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – көк. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын – сұр.  
 
Əліппе-дəптер 
 

69 
 
ТАҚЫРЫБЫ:  Орман-
тоғайды қорғайық 
 
Мектеп/ МҰ 
Педагогтің  аты-жөні: 
Сынып/ топ 
Қатысушылардың саны 
Болмағандар 
ҰОҚ  оқытылу 
мақсаты 
0.1.2.2 Қазақстанның қорықтарын атау 
 
Болжамды 
нəтиже 
Барлық балалар: 
 
 орман-тоғайларды қорғау керектігін түсінеді; 
 ормандағыөсімдікке қажетті жағдайларды атап бере алады; 
 ұйымдастырылған  қызметін зерттеу тақырыбын анықтай алады; 
 
Көпшілік балалар: 
 ормандағы  қауіпсіздік шараларын біледі 
 ормандағы тіршілік үшін өсімдіктерге мен жануарларға  не қажет екенін анықтай алады; 
 табиғатқа пайдалы іс-əрекеттерді атауды 
Кейбір балалар: 
 табиғатты қорғау, орман-тоғайды қорғау не үшін керек екенін айтып бере алады; 
 орман-тоғайлардың адамдарға берер пайдасын айтып береді. 
 Орман мен тоғайдың айырмашылығын айтып бере алады 
Тілдік мақсат 
Дағдыларды дамыту.  
Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар  осы ұйымдастырылған  оқу  қызметінің тақырыбын, 
танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде  «Неге?»,  «Бұл немен 
байланысты?», «Егер..., не болады?»» деген сұрақтарды пайдалану. 
 
Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.  
 

70 
 
Көптілділік:лес – орман– forest. 
 
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: зерттеу тақырыбы, сұрақтар,  орман-тоғайларды қорғайық, өрт 
қауіпсіздігі, табиғатты аялайық 
 
ҰОҚ диалог/хат үшін қолданылатын тіл: 
 
Талқылауға арналған сұрақтар: 
 Орманда қандай өсімдіктер,ағаштар өседі? 
 Тоғайда қандай ағаштың түрлері өседі? 
  Орман-тоғайлардың бізге тигізер пайдасы қандай? 
  Орманнан қандай заттар алынады? 
Өткен ҰОҚ-дан 
алған білім 
Табиғат туралы қарапайым түсініктер; орман-тоғайларды қорғау жəне  табиғатты сақтап қалу, пайдалы іс-
əрекеттерге  біршама тəуелділігі. 
Жоспар 
Жоспарланған 
уақыт 
Жоспарланған іс-əрекет 
Ресурстар 
II.  Дұрыс əсерлі 
көңіл күй орнату. 
 
0–1мин. 
 
 
 
 
 
 
II. Өмірлік 
тəжірибені 
(Ұ)Шаттық шеңбері. 
 
Ұға білсең мені сен, 
Бақытыммен бөлісем. 
Жүрек сөзін жалғаймын, 
Бəрін саған арнаймын! 
 
(Ұ) Педагог балаларға табиғат туралы өлең жолдарын оқып береді: 
 
Табиғат – біздің анамыз, 
Жер-ана – біздің панамыз. 
Таза болса табиғат, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Табиғат туралы өлең. 

71 
 
маңыздандыру. 
Мақсатты болжам. 
 
2–5 минут 
Біз де аман боламыз.
 
 
(Ұ)Орманда қандай өсімдіктер,ағаштар өседі?Орманды қорғау жолдары қандай?    
Орманның адам өміріндегі маңызы қандай? Тоғайдың орманнан қандай 
айырмашылығы бар? 
 
Орман – құрамында бір-біріне жақын өскен ағаштың бір немесе бірнеше түрлері бар 
табиғи кешен. 
Ол үлкен алқапты алып жатады. 
Орманда ағаш, бұта, шөптесін 
өсімдіктер, мүк, қына т.б. өседі. 
 
Тоғай – 
жайылма сулы өзен алаптарында өсетін кішірек орман. 
Тоғайда негізінен 
жиде, тал, шырғанақ, терек, шаған сияқты ағаш түрлері, бұталар жəне шөптесін 
өсімдіктер өседі. 
 
Бұл өлең жолдарынан бəрінің мағынасы неде деп ойлайсыңдар? (Бəрі де табиғатты 
аялау жайында.) 
Орман-тоғайларды қорғау үшін қандай жұмыстар жүргізіледі? 
Педагог  балаларға өздерінің болжамдарын дəлелдеп беруге ұсыныс жасайды.  
Талдап қорыту: орман-тоғайларды дұрыс мақсатта пайдалану, ағаштарды 
сындырмау,өсімдіктерді  бейберекет жұлмау,ормандағы ағаштарды өрттен сақтау. 
 
Орман тіршілік үшін аса қажет, ауаны да тазартып тұрады. Орманды ұрлап кесетін 
баукеспелерден, зиянды жəндіктерден, өрттен қорғау керек. Адамдар орман ішін 
ағаштардың шірігінен, қураған ағаштардан тазартады. Ағашы кесілген жерлерге жас 
көшеттер отырғызылады 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Орманның,табиғаттың 
суреттері 
(флипчартқа шығаруға 
болады) 
III. ҰОҚ  
тақырыбы бойынша 
жұмыс 
6 – 27 мин. 
 
 
 
 
(Ұ)Өзекті мəселелер. 
Сұрақ-жауап арқылы орман туралы пікірлері тыңдалады.  
– Орман-тоғайлар – тіршілік тірегі. Ормандар өзінің ағаштары мен өсімдіктері 
арқылы ауада ауру тудыратын бактерияларды жояды, ауаны тазартады.  
Сонымен бірге жануарлар үшін қорек, баспана. Ал адам тағам, үй, жиһаз, ауырғанда 
ем ретінде пайдаланады. Сондықтан да біз орман-тоғайларды,табиғатты не істеуіміз 
керек?  
 
 
Табиғаттың суреттері. 
 
 
 «Орман-тоғайларды 
қорғайық»        
бейнетаспасы. 
 

72 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əр топтың алдына «Қорғау» деп жазылған плакат беріледі. Балалар қалай қорғау 
керек екендігін айтады.  
(Ұ) Орман-тоғайларды қорғауға шақыратын бейнетаспа көрсету. 
 
 
(Ұ)Сергіту сəті. 
«Орман дауысы» аудиотаспаны көздерін жұмғызып тыңдату.  
 
Педагогтің əңгімесі: Ағаштардың өсетін  арнайы жерлерін  бақылауға алу 
керектігін, адамдардың ағаштарды  ысырапсыз сындырып, балалардың ойыншыққа 
айналдыратынынын, ормандардың азайып бара жатқанын  бақылау кезінде 
балаларға айтып түсіндіру. 
 
(Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс. 
1.  Орманда өсетін ағашттардың біреуінің суретін салғызу.  
2.  Сурет арқылы орман мен тоғайдың айырмашылықтарын анықтайды. Яғни 
екеуін салыстырады.  
3.  Сурет бойынша жұмыс. Зиянды əрекеттерді айта отырып, орманды қалай 
қорғау керектігі көтеріледі.  
4.  Орман ағаштарынан не жасауға болады? Жауаптар: үй соғады, киіз үй 
жасайды, түрлі бұйымдар жасалады. Балалар жеке-жеке атаулары да мүмкін.  
«Орман дауысы» 
таспасы.  
 
 
 
Əліппе-дəптер,  
түрлі түсті қарындаштар. 
 
 
 
 
 
 
 
 
IV. ҰОҚ 
қорытындысы 
Рефлексия. 
 
28-30 мин. 
(Ұ)Педагог қорытынды жасайды, сұрақтарға жауап беруді ұсынады. 
Балалар орман-тоғайлардың көркеюі үшін қажетті жағдайларды атап беріңдер? 
Ормандағы ағаштар қандай жағдайларда өмір сүре алмайды? 
Рефлексивті бағалау. 
 
Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды ұсыну: ағашты əртүрлі түспен 
бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім – діңін қоңыр түспен бояу. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – жапырақтарын жасыл түспен бояу. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп бере аламын – жапырақтарын 
жасыл, діңін қоңыр түспен бояу.  
Əліппе-дəптер, 
түрлі түсті қарындаштар. 
 
 
 
 
 
 
 

73 
 
 
ТАҚЫРЫБЫ: Қызыл кітаптағы жануарлар дүниесі 
Мектеп/МҰ 
Педагогтің аты-жөні: 
Сынып/ топ 
Қатысқандар саны:  
Болмағандар: 
ҰОҚ  оқытылу мақсаты 
0.1.2.3 Қызыл кітапқа енгізілген жануарларды атау 
Болжамды нəтиже 
Барлық балалар істей алады: 
  Қызыл кітап деген ұғымды түсіндіре алады. 
 
Көпшілік балалар істей алады: 
 Жануарлардың кейбір түрлерін атап бере алады. 
 Жануарлардың тіршілігіне зиян келтіретін жағдаяттарды. 
Кейбір балалар істей алады: 
 Жануарды  қорғау не үшін керек екенін айтып бере алады; 
 Жануарларға  зиян келтіретін  іс-əрекеттермен күрес жолдарын айтып береді. 
Тілдік мақсат 
Дағдыларды дамыту.  
Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар  осы ұйымдастырылған  оқу  
қызметінің тақырыбын, танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. 
Талқылау кезінде  «Неге?»,  «Бұл немен байланысты?», «Егер..., не болады?» деген 
сұрақтарды пайдалану. 
 
Көптілділік: қорғау – защищать – to protect 
 

74 
 
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: 
Жануарларды  қорғау, табиғатты сақтау, пайдалы іс-əрекет, зиянды іс-əрекет. 
Ұйымдастырылған  оқу қызметінде диалог/хат үшін қолданылатын тіл: 
 
Талқылауға арналған сұрақтар. 
Жануарларға көрсетілетін пайдалы жəне зиянды іс-əрекеттер? 
Жануарлардың саны неліктен азаюда? 
Өткен ұйымдастырылған  оқу 
қызметінде алған білім 
Табиғат бұрышындағы жануарлар жəне олардың күтіміндегі ерекшеліктер 
туралы білімдер. 
Жоспар  
Жоспарланған уақыт 
Жоспарланған іс-əрекет 
Ресуртар 
V.  Дұрыс əсерлі көңіл күй орнату. 
 
0–2 мин. 
 
 
II. Өмірлік тəжірибені маңыздандыру. 
Мақсатты болжам. 
 
3-5 мин 
(Ұ) Ұсынылатын мəтін (мысал ретінде) 
Қазақстанның қызыл кітабында Қазақстан 
Республикасы аумағында жойылып кету қаупі  төнген 
жəне сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің 
сипаттамасы берілген. 
 
 
(Ұ)Педагог балаларға жұмбақ шешуді ұсынады: 
 
Үстім жолақ 
Тісім орақ 
Күшім мол-ақ, 
Барып тұрған қайсармын. 
Өзің айтшы, қайсы аңмын 
(Жолбарыс) 
 
Бітімі тұрқы, 
Аумаған жылқы. 
Мəйкесі жолақ, 
Айыбы солақ. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жұмбақтар жинағы. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

75 
 
(Жолақ жылқы) 
 
(Ұ)Жануарлардың пайдасы неде? Неліктен  
жануарлардың кейбір түрі сиреп кеткен, оған не себеп? 
Қызықты мəлімет 
 Арқар – денесі ірі,аша тұяқты, салмағы 70 жəне 40 
кг жануар. Бозашы қорықшасында кездеседі. 
Ақбөкендер Моңғолияда, Қалмақ даласында, 
Қазақстанда ғана сақталған. Ақбөкендер шөл, 
шөлейт,далалы аймақтарда тіршілік етеді. 2010 
жылы Жайықта 12мың бас ақбөкен қырылды.  
 
 
 
Жануарлар туралы 
энциклопедиялар.  
 
 
 
 
 
 
 
 
III. ҰОҚ тақырыбы бойынша жұмыс 
6 – 27 мин. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(Ұ)Өзекті мəселелер.Жануарлар табиғаттағы жəне 
адам шаруашылығындағы маңызы зор. 
Табиғатта жануарлар мен өсімдіктер бір-бірімен тығыз 
байланысты болады. Жануарлар тек өсімдіктермен 
қоректеніп қана қоймайды, сонымен қатар оларға 
пайда да келтіреді. Өсімдіктер ауаны тазартады, 
топырақты қилармен тыңайтады, өсімдіктерді 
тозаңдандырады ( насекомдар, кейбір құстар ) жəне 
өсімдіктердің бір ауданан екінші ауданға таралуына 
көмектеседі. 
Адамдардың жануарларға тигізетін жанама əсері 
техникалық прогреске тікелей байланысты. Өзендерде 
тоғандардың салынуы, ағаштарды кесу, тың жерлерді 
жырту, батпақты кептіру, қалаларды, жолдарды салу, 
ауаны, топырақты, суды ластау т.б. Міне, жоғарыда 
айтылғандардың бəрі кəдімгі табиғи ланшафты жəне 
жаруарлардың тіршілік жағдайын өзгертеді. 
 
Педагог  балалардың сұраққа жауап беруін сұрайды. 
Қызыл кітапқа енген жануарларды қорғау мақсатында 
оларды əртүрлі қорықтарға орналастырған, аңшылыққа 
тыйым салынған. Адамдар жануарларды терісі, мүйізі, 
 
Жануарлар туралы 
слайдтар, суреттер.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бейнетаспа.  
 
 
 
 

76 
 
еті  үшін аулап,  олардың санының азаюына себепкер 
болуда. Сондықтан біз жануарларды қорғауымыз керек
Балалар қалай қорғау керек екендігін айтады.  
 
(Ұ) Жануарлар туралы бейнетаспа көрсету. 
«Кім жылдам?» ойыны.  
 
(Ұ)Сергіту сəті. 
(Ұ, Т) Бақылау. 
Педагог балаларға тіршілік үшін бəріміз бірге 
табиғатты қорғамасақ не болатындығы туралы 
БОЛЖАМДАР ұсынуды сұрайды? Сонымен 
жануарларды аялап, сақтауға тырысу табиғатты 
қорғауға жатады ма?  Жануарларды қалай қорғаймыз? 
(МК,ОТ) Табиғат өзін қалай сақтайды? 
•  Жануарлар жыл мезгіліне қарай түсін ауыстырады. 
Кейбір жануарлар суықта өмір сүруге бейімделген. 
(ОТ) Өзекті мəселе. 
Жануарлардың жер бетіне сақталып қалуына не 
көмектеседі?  
Тəжірибелік-зертханалық жұмыс іс-əрекеті 
Балаларға сурет бойынша тірек сөздердің көмегімен 
сұрақтар құрастыруға тапсырма беру. 
Балаларға түсінікті жəне қарапайым суреттерді 
қолдану.  
Үлгі сұрақтар:   
Жануарларға зиян келтіретін қандай іс-əрекеттер бар?   
Пайдалы іс-əрекет дегеніміз не?  
Жануарларды қалай қорғаймыз? 
 «Жануарларға қамқорлық» дегенді қалай 
түсінесіндер? т.б. 
(Ө) Əліппе-дəптермен жұмыс. Деңгейлік 
тапсырмалар. 
1.Суреттегі жануарлардың не себепті Қызыл кітапқа 
енгенін əңгімелеп бер. Болжамдап айтады. Педагог 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Əліппе-дəптер 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

77 
 
толықтырады.  
2. Сурет бойынша Қызыл кітапқа енген жануарды 
тауып белгілету. 
 3. «Өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің азаю себебін 
білесің бе?» сұрағына жауап бергізу. Мысалы: 
қаскерлердің заңсыз аңшылықпен айналысуы, орман-
тоғайдағы өрт, ағаштарды ысырапсыз кесу. 
4. Кесінділерден ормандағы жануарларды тапқызу. 
Жауаптары: қасқыр, қоян, жолбарыс, түлкі. Жыртқыш 
аңдарды қорғау керек. Мысалы: қасқырды орман 
тазалықшысы деп атайды. Өйткені ол өліп қалған аң-
құстардың етін жеп, орманды тазалайды. 
Сондықтан оны бейберекет атып, көзін жоюға 
болмайды.  
 
 
 
 
 
 
Жануарлардың суреттері 
немесе слайдтар.  
IV. ҰОҚ қорытындысы. Рефлексия. 
 
28-30 мин. 
Педагог қорытынды жасайды. 
Рефлексивті бағалау. 
Балаларға ҰОҚ-да өз жұмыстарын өздері бағалауды 
ұсыну: барысты əртүрлі түспен бояйды.  
1-деңгей  –  ештеңе түсінбедім – қоңыр. 
2-деңгей – түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – көк. 
3-деңгей – бəрін түсіндім, басқаларға да түсіндіріп 
бере аламын – сұр.  
 
Əліппе-дəптер 
 
 
 
ТАҚЫРЫБЫ: Су – өмірдің нəрі 
 
Мектеп/ МҰ 
Педагогтің  аты-жөні: 

78 
 
Сынып/ топ 
Қатысушылардың саны 
Болмағандар 
ҰОҚ  оқытылу 
мақсаты 
0.1.3.1. Жер бетіндегі барлық тіршілік иесі үшін судың, ауаның жəне жылудың рөлі туралы білу 
Болжамды 
нəтиже 
Барлық балалар: 
 
  Судың маңыздылығын атап бере алады; 
  Суды қайдан алатынын атайды; 
  
Көпшілік балалар: 
  Суды ластамау керектігін түсіндіре алады; 
 Тіршілік үшін  судың  қажет екенін анықтай алады; 
 
Кейбір балалар: 
 Суды ластайтын зиянды заттар; 
 Зерттеу іс-əрекеті барысында талқылай алады. 
Тілдік мақсат 
Дағдыларды дамыту.  
Өзінің жинақтаған білімінің нəтижесінде балалар  осы ұйымдастырылған  оқу  қызметінің тақырыбын, 
танымдық іс-əрекетінің мақсатын анықтай білуін дамыту. Талқылау кезінде  «Неге?»,  «Бұл немен 
байланысты?», «Егер..., не болады?» деген сұрақтарды пайдалану. 
 
Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.  
 
Көптілділік: су – вода – water 
 
Негізгі терминдер мен сөз тіркестері: су, суқоймалары. 

79 
 
ҰОҚ-да диалог/хат үшін қолданылатын тіл: 
 
Талқылауға арналған сұрақтар: 
 Суды қайдан аламыз? 
 Су қандай зат? 
 Судың түсі қандай? 
 Суды қай жерлерден кездестіреміз? 
 Судың қандай күйлерін білесің? 
Өткен ҰОҚ-
дан алған білім 
Жануарлар  тіршілігінің жағдайы туралы қарапайым білім; қарапайым зерттеу дағдылары. 
Жоспар 
Жоспарланған 
уақыт 
Жоспарланған іс-əрекет 
Ресурстар 
III.  Дұрыс əсерлі 
көңіл күй орнату. 
 
0–2 мин. 
 
 
II. Өмірлік 
тəжірибені 
маңыздандыру. 
Мақсатты болжам. 
 
2–5 минут 
 
 
 
 
 
III. ҰОҚ  
тақырыбы бойынша 
(Ұ) Психологиялық дайындық 
 
Айдай арайлап, 
Күндей күлімдеп, 
 Судай таза көңілмен 
Бүгінгі сабағымызды бастаймыз! 
 
(Ұ)Педагог балаларға  мақал-мəтел айтуды ұсынады: 
1.  Сулы жер, нулы жер 
2.  Бұлақ көрсең, көзін аш. 
Педагог балаларға  жұмбақ шешуді ұсынады: 
Дəмі де жоқ, түсі де жоқ , 
Пайдаланбас  кісі  де  жоқ. (су) 
(Ұ)  Судың қатты күйі қалай аталады? Судың қасиетін қандай?  
Бұл мақал-мəтелдерді, жұмбақтардың  барлығын не біріктіреді? (Бəрі де 
су  жайында.) 
Педагог суреттерге назарларын  аударады, балалардың  су туралы не 
білетіні, олардың пайдасы туралы айтылады..  
Қорытынды: Су – жер бетінде ең көп таралған зат. Жер астында да су 
 
 
 
 
 
 
 
Мақал-мəтелдер жинағы. 
 
 
 
Жұмбақтар жинағы.  
 
 
 
 
 
 
 

80 
 
жұмыс 
6 – 27  мин. 
 
 
бар. Адам денесі де судан тұрады. Сусыз жануарлар да өсімдіктер де тіршілік 
ете алмайды. 
Су туралы білімдерін, түсініктерін анықтап байқау. 
– Су қандай зат? (Сұйық). 
– Судың түсі қандай? ( Мөлдір). 
– Суды қай жерлерден кездестіреміз? (Көл, өзен, жаңбыр т. б) 
–Судың пішіні бар ма? (Пішінсіз). 
– Судың адам өмірі үшін қандай пайдасы бар? 
– Балалар, біз суды қайдан аламыз. 
Тəжірибе арқылы көрсету.  
 
 Суды ластамау  үшін қандай жұмыстар жүргізіледі? 
Педагог балаларға өздерінің болжамдарын дəлелдеп беруге ұсыныс жасайды.  
Талдап қорыту: суды дұрыс мақсатта пайдалану. 
 
«Табиғаттың көркін ажарландырып, жер бетін саялы баққа айналдыратын 
байлық көзі – су». 
 Халқымыз ежелден-ақ суды қастерлеген. «Судың да сұрауы бар» деп бағалай 
білген.  Адам су ішпей 6-7 күн ғана жүре алады. 
 
 
 
 
 
Су құйылған ыдыстар, бос 
ыдыстар.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: