Экономикалық ілімдер тарихы оқу құралы Қостанай, 2012 ббк 330. 8(075. 8) Т 23


тақырып бойынша тестілік тапсырмалар Меркантелизм



жүктеу/скачать 0,97 Mb.
бет3/13
Дата16.11.2016
өлшемі0,97 Mb.
#1889
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13





2 тақырып бойынша тестілік тапсырмалар Меркантелизм

Егер келіскен бектілгенмен жағдайда «Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беріңіз.

  1. Меркантелистер мемлекет байлығы халық байлығымен теңестірді.

  2. Меркантелисті оқыту пәні игілік өтінішінің аясы болып табылады.

  3. ерте ме кешпе меркантелистер ақшаның біріңғай теориясын ұстанды.

  4. ерте ме кеш пе меркантелистер белсенді сауда балансының жетістігін қажетті деп есептеді.

  5. Ерте ме кеш пе меркантелистер экспортталушы өнімге барынша жоғары баға қою қажетті деп есептеді.

  6. Ерте ме кеш пе меркантелистер импортты шектеу қажет деп есептеді.

  7. Меркантелистер еңбек ұсынысын ұлғайту еңбек ақыны арттыру қажетті деп есептеді.

  8. Ерте ме кеш пе меркантелистер алтын мен күмісті елден шығаруға мүмкін емес деп есептеді.

  9. Меркантелистердің көзқарасы бойынша мемлекет үшін шекара арқылы шетелден немесе ел ішіне алтын әкелінуінің еш мағынасы жоқ.

  10. Меркантелистердің идеялары біздің еліміздің экономикалық саясатында пайдаланылады.

  11. Меркантелизмнің ең бірінші байыпты сынын Адам Смит кездестірді.

  12. Меркантелистер халық санын ұлғайтуды сақтап қалу қажет есептеді.

  13. Меркантелизмнің ең басты қателіктерінің бірі ақша мен капиталды теңестіру болды.

  14. Меркантелизм – Томас Ман, Жан Кольбер және т.б. тізбектеп дамытқан ішкі келісілген теория.

  15. Меркантелистер негізгі бәсеке мемлекеттік бар болуы деп есептеді.

  16. Меркантелистер отарлық жаулап алуға қарсы шықты.

  17. Меркантелистердің трактовкасында ауыл шаруашылықта екінші дәрежелі мәнге ие.

  18. Меркантелистер монополияға оң көрқараспен қарады.

  19. Меркантелистер мемлекет қызметінің нормативтік сипаттамысн беруге тырысты.

  20. Меркантелизм ізбасарларын Францияда физиократтар деп атады.

3 тақырып. Экономикалық либерализм және физиократия саясатының туындауы



I Либерализм (фритредерс) саясатының негізгі принциптері:

1 Мемлекеттің экономикалық үдерістерге араласпау принципі;

2 Кәсіпкерлер бәсекесінің шексіз еркіндік принциптері

3 Ұлт байлығының бас көзі еңбек және жер болып табылады.


II. Физиократия меркантелистикалық саясатқа әсері


Физиократия (табиғат ерігі) – ауыл шаруашылық өнімі экономикасындағы белгілейтін рөлден шығатын экономикалық оқыту.

1 Франсуа Кенэ экономикалық кестесі (1694-1774)

Ф. Кенэ бойынша елде экономикалық жүйенің сәтті жұмыс істеуі үшін келесі принциптерді сақтауы тиіс:

  • Ағартушы абсолютизм – мемлекеттік билікті жүзеге асыру үшін заң білушіліктің қажетті табиғи тәртібін меңгерген бір ағартушы тұлғаға жоғары мемлекеттік биліктің шоғырлануы.

  • Ұлт азаматтардың үш сыныбынан тұрады: өндіріушілік (а/ш жұмыспен қамтылған барлық адамдар) жеке меншік сыныбының (король және діни қауымды қоса алғандағы жер иегерлері) және тексіз сынып (жер бөлуде яғни өнеркәсіп, сауда және басқа салаларда сырт қалған барлық азаматтар)

  • Ақша – баспа-бас айырбас мәні бойынша сауданың тексіз байлығы; «бастапқы аванстар» басты рөл атқарады ( негізгі капитал)- а/ш құралы, мал басы, құрылыс және т.б.; «жыл сайынғы аванстар» (айналым капиталы) – тұқым, азық жем, айналыс идеясының немесе өнім циклі идеясының жұмыскерлеріне еңбекақы төлеуге кеткен шығындар


Экономикалық кесте (заманауи нұсқа)


Экономикалық кесте салалардың өзара тәуелділігін сипаттайтын мысал.

а/ш бір жыл ішіндегі жалпы құндылығы 5 мың тонна, оның ішінде 2/5 айналма капитал шығысы, 1/5 – негізгі капиталды ауыстыру.

Өнім

Сатып алу
I II III
Өнімнің жылдық көлемі

I Фермерлер

2 1 2

5

II Жер иегерлері

2 0 0

2

III Қол өнершілер

1 1 0

2

Жиынтық сатып алулар

5 2 2

9


Нәтиже: “қайта молықтыру үнемі шығасылармен қайта жаңартылады, ал шығасылар қайта молықтырумен қайта жаңартылады”.

2 Анн Робер Жак Тюрго теориясының негізгі ережесі

а Қағаз ақшалардың ыңғайсыздығы туралы ережесі өндіруші тауарлар мен қызметтер санына сәйкес келмейді.

б Ұлт байлығы жерде және одан алынатын таза кірісте: «жер иегерінің еңбегі – өндіруші өнімнен еңбек үшін төленетін жалғыз еңбек».

в Жалпы экономикалық тепе-теңдік туралы ұғым: «экономикалық тепе-теңдік жер өнімінің барлық құндылықтары арасында белгіленеді, тауарлардың әртүрлі тегін тұтыну, бұйымдардың әртүрлілігі, жұмыспен қамтылған адамдар санымен (олардың өнімдерімен) және олардың еңбекақыларының құнымен».

г Ссудтық (ақша) пайыздың шығу табиғатын зерттеу. Активиті салу құнының альтернативті ұғымы. Ең төменгі ақша пайызы – бұл нәтиже және капиталдардың артықшылығының көрсеткіші.

3 Физиократтар мен бірыңғай салық идеясы

Тәжірибеде өнімсіз сектор негізгі капиталға (жер және басқа активтерге) ие болу жағдайында басым болады және оларға өкімдік ете отырып рента алады.



Рента – бұл заңды кіріс, жерді тазалау және «капиталды аванстар» жағдайын қолдауда кеткен шығындар үшін төлем.

Жұмыскерлер мен тұқым үшін фермерлер арасындағы бәсекесінің төмендігі рентаны нөлге әкелмейді.

Генри Джордждың жер мен ресурстар үшін салынатын бірыңғай және өзгеше салық идеясы: салықтың барлық түрін жою және жерге және басқа табиғи ресурстарға салынатын салық есебінен басқа мемлекет кірісін алу.

Пікірталас үшін сұрақ:

1 Сіз Г. Джордждің көрқарасын қолдайсыз ба?

Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


  1. Сіз физиократсыз ба?

Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3 В.И.Ленин физиократ болды ма?

Иә/ Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тақырып бойынша тапсырма: айтылғандарды талдаңыздар. В. Петти және оның негіздемесі бойынша В. Петтиді меркантелист деп есептеуге болады ма. Экономикалық Классика Антологиясы Т.1 баспасы бойынша цитат келтіру.

“. . . барлық заттың бағасын екі табиғи ортақ бөлімге яғни – жер мен еңбекке әкелу керек еді” (33 б.).

“. . . осы жер учаскесінің құнын құрайтын жылдық рента сомасы үш ұрпақ өмірінің ұзақтығымен тең” ( 34 б.).

“. . . мен бірінші талап бойынша күмәнсіз қайтарып алатын қандайда бір затқа пайыз немесе сый беру немесе алу үшін негіз көріп тұрғам жоқ” (35б.).

“. . . жер байлығы мен кедейлігі немесе оның құны оның кіріс әкелетін үлкен немесе кіші бөлігіне қатынасымен анықталады, онда оны пайдаланғаны үшін, осы кірісті әкелуі үшін кеткен еңбекке төленеді” (72 б.).

3 тақырып бойынша тесттік сұрақтар. Экономикалық либерализм саясатының туындауы. Бекітілгенмен келіссеңіз «Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беріңіз


  1. Экономикалық либерализм мемлекеттік экономикаға толық араласпауын көрсетеді.

  2. Физиократтар жер бөлуді мемлекеттік негізгі экономика деп есептеді.

  3. Франсуа Кенэ монархия қарсы, ал демократия жақ.

  4. Франсуа Кенэнің пікірі бойынша таза өнім өнеркәсіпте жасалады.

  5. Франсуа Кенэнің пікірі бойынша ақша ештеңе өндірмейді.

  6. Франсуа Кенэнің пікірі бойынша жеке мүдде жалпы мүддеден бөлінбеу мүмкін.

  7. Физиократтар қоғамдық екі сыныпқа бөледі - қанаушылар мен қаналушы.

  8. Франсуа Кенэ фермерлік шаруашылықты жақтады .

  9. Франсуа Кенэ сауда мемлекетке зиян деп есептеді.

  10. Франсуа Кенэ монополияның күшеюіне ат салысты.

  11. Кенэнің сауда кестесінде баспа-бас айырбасқа жинақталады.

  12. Физиократы придерживались затратной концепции стоимости.

  13. Физиократтар еңбекті өндіруші және өндіруші емес деп бөлді.

  14. Физиократтардың пікірі бойынша салықты тек жер иеленушілері ғана төлеу керек.

  15. Уилямм Петти меркантилистерге шыға келе ұлттық байлықты құраудағы сауда рөлін мойындады.

  16. Уильям Петти құнның еңбек теориясын ұстанды.

  17. Физиократардың ағартушылар мен Уильям Петти классикалық саяси экономиканың бірінші кезеңін қарастыру мүмкін..

  18. Экономикалық либерализм саясатының өкілдері экономикада тепе-теңдікке автоматты түрде қол жеткізу мүмкін емес деп есептеді.

  19. Ауыл шаруашылығының қанағаттанарлық жағдайын экономикалық либерализмнің бір себебі ретінде қарастыруға болады.

  20. Физиократтар мемлекеттік экономикаға араласпау принципін ұстанды.

4 тақырып. А. Смит және оның «Табиғат және ел байлығының себептері туралы зерттеуі» жұмысы
I «Ел байлығы» негізгі идеясы (1776 ж.)

1 Еңбекті ұлт байлығының көзі ретінде бөлу:

а) бірыңғай аралық өнімдер өнімінің концентратына әсер ететін әртүрлі көп азық-түлікті өнімді ұсақтау;

б) әртүрлі табиғи адамдарды пайдалану және дамыту бұл XVIII ғасырдың тәрбие қашанда табиғаттың тылсым күші екендігі туралы үстемдік фоктринасына сәйкес келеді;

в) еңбекті бөлу нарық өлшемімен шектеледі: еңбекті аумақтық және сала аралық бөлу ұғымы. Мамандандыру проблемасы - өнімнің масштабқа тәуелділікке берілуінің ұлғаюы және азаюы.



2 А. Смит шаралар мен құн көзі («Ел байлығы» IV тарау)

А. Смит дәтүрлі түрде – еңбек теориясы құнының негізін қалаушы деп саналады және оның пікірі бойынша:

а) құндылық тауарға салынған еңбекпен анықталады;

б) баға сұраныс немесе ұсыныс факторынсыз табиғи әрекеттерден бір-бірінен ауытқуы мүмкін.

Марк Блауг: шынайы өмірде «табиғи баға» еңбекақыдан рента мен табысқа салынған ақша өнімі шығындарымен анықталады.

Пікірталас үшін сұрақтар:

1 Еңбек құндылығы теориясы дұрыспа?


Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 А. Смит еңбек құны теориясы тек қарабайыр қоғамға тән деп дұрыс есептей ма?

Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

  1. Менді және тұтынушылық құндылықтың айырмашылығы неде?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

  1. Су және алмаз пардоксы: судың тұтынушылық құны алмаздан біршама көп, бірақ менді құн бағалы металдардан көп.

Түсініктеме парадокс.____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3 А.Смит тұжырымдамасындағы «Көрінбейтін қол» нарығы

Адамдар жеке бастың саулығына талпына отырып «көрінбейтін қол» арқылы қоғамның жоғарғы мақсатына жетуге талпынады. Пайдакүнемдік заманауи капиталистік қоғам қозғалтқышы. Осы тұжырымдаманың этикалық аспектілері. Этикалық тұжырымдамалар рөлі шаруашылықтың нарықтық жүйесін қалыптастырады.
4 Нарықтық жүйе жұмысының тиімділігін қамтамасыз етудегі мемлекеттік институттардың ролі
Мемлекеттік міндеттері мыналардан тұрады:

а) қауіпсіздіктің қамтамасыз ету.

б) Сот төрелігіне жіберу.

в) Қоғамдық мекеме қызметтерінде белгіленген туындау мен мазмұн жеке тұлғаларға да және тұлғалардың шамалы айналасына да тиімді болмауы мүмкін, бірақ қоғамға елеулі пайда әкелуі мүмкін.


Пікірталас үшін сұрақ:


Мемлекет функциялар А. Смиттің көрсеткіштерімен шектелуі тиіс пе?

Иә/жоқ_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5 А. Смит бойынша адам капиталы теориясы.

а) нарықтық саладағы пайда нормалары; адамдар әрдайым өз мүмкіндіктерін тәуекелденген кәсіптерде (заңгер, дәрігер) бағалауы мүмкін, және бұған көбі тырысуы мүмкін.

б) кәсіп таңдаудағы белгісіздік проблемалары;

в) білім алудағы жеке салымдар есебін талдау



6. «Ел байлығы» макроэкономикалық пікір.

а) нақты кіріс көзін алуға кететін ауыртпашылықтармен әл-ауқатты арттыруға байланысты;

б) ел гүлденуінің ең сенімді көрсеткіші – бұл оның тұрғындарының санының артуы.

в) кейде әл-ауқат үшін қауіпсіздік маңызды.

Пікірталас үшін сұрақ:


1 ВВП ел әл-ауқаты деңгейінің сенімді көрсеткіші болып табылады.

Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
7 Өндірістік және өндірістік емес еңбек проблемалары.

а) А.Смит бойынша өндірістік еңбекті анықтайтын сындар – бүрмелеу принциптер; өндірістік еңбекті қандай да бір затты немесе тауарды сатуды бекіту және іске асыру, ал өндірістік емес еңбек қызмет олар туындаған сәтте жоқ болады.

б) жұмыс күшінің үлкен үлесі қанша өндірістік болса, өнім құрамының заттық қоры артық болады және осы экономикалық жүйеде келесі жылы өнім көлемін арттыру мүмкіндігін одан да жоғары ету.

Пікірталас үшін сұрақ:


(М. Блауг, Й. Шумпетер и т.б.) заманауи экономистер А .Смиттің өндірістік және өндірістік емес еңбек қатесі деп есептейді.осымен келісесіз бе?

Иә /Жоқ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

II Адам Смит экономист ретінде:


жүктеу/скачать 0,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет