Экономикалық ілімдер тарихы оқу құралы Қостанай, 2012 ббк 330. 8(075. 8) Т 23


тақырып бойныша тесттік сауалдар. Джон Стюарт Мильдің «Саяси экономика принциптері»



бет7/13
Дата16.11.2016
өлшемі0,97 Mb.
#1889
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13



8 тақырып бойныша тесттік сауалдар. Джон Стюарт Мильдің «Саяси экономика принциптері»

Егер Сіз бекітілгенмен келіссеңіз «Иә» деп келіспеңіз «Жоқ» деп жауап беріңіз



  1. Джон Стюарт Милль өндіріс пен бөлу дәл сол заңға сүйенеді.

  2. Миль А.Смиттен ұсынылған өндірістік және өндірістік емес еңбегін бөлуді қолдайды.

  3. Милль «еңбек қоры» доктринасы кәсіподақтар еңбекақы деңгейіне әсер етеді деп танылды.

  4. Джон Стюарт Милль әртүрлі тең жағдайларда тартымды еңбек жоғары еңбекақыға сәйкестенеді.

  5. Мильдің пікірінше капиталдың артуы жұмыспен қамтуды ұлғайтуға мүмкіндік береді.

  6. Джон Стюарт Милль халықтың өсіміне шектеуді қолдады.

  7. Мильдің пікірінше құн еңбекпен құрылады.

  8. Миль ең дамыған мемлекеттер үшін басты міндет өндірісті ұлғайту болып табылады.

  9. Милль қалған елдер үшін басты міндет өндірісті арттыру болып табылады.

  10. Милль елге капиталдың шетелден келуін және ұлттық валютаның күшеюін қолдады.

  11. Джон Стюарт Милль «жансыз нарық» туралы айта келе мемлекеттік араласу қажет деп есептейді.

  12. Әлеуметтанушылардың идеяларын сынай келе Милль бөлу заңын өзгерту мүмкін емес деп есептейді.

  13. Джон Стюарт Милль мемлекеттік білім беру жүйесіне қарсы шықты

  14. Милль Сэй заңының ілгерілуіне екі нұсқаны ұсынғандардың бірі.

  15. Милль капиталға пайданың төмендеуінсіз еңбекақының өсу мүмкіндігіне жол берді.

  16. Милль тұжырымдамасы Сэй, Мальтус және Реккардо теориясы арасында ымыраға негізделген.

  17. Милльдің пікірінше жеке меншік - әлеуметтік салдар себептер.

  18. Джон Стюарт Милль кәсіподақтар мен шеруге деген құқықтарын қолдады.

  19. Милльдің пікірінше пайда нормалары үдерістерінің төмендеуі бар.


9 тақырып. Марксизмнің экономикалық теориясы. Карл Маркстың «Капитал»

1 К.Маркс құндылығының проблемасы: К.Маркстың логикасы бойынша тауарлар жалпы субстанция – адами еңбекті құраған жағдайда ғана айырбасталады.

2 еңбектің біріңғайлану проблемасы. «Қиын еңбек дәреже туындаған жағда й да көрінеді немесе ұлғайтылған қарапайым еңбек қиын еңбек санынан азырақ еңбек қарапайым санының біршама айырмашылықта»

Пікірталас үшін сұрақ:

Тәжірибеде көбейткіші шамасын қалай анықтауға болады? ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


3 К.Маркс тұжырымдамасында тауарды анықтау проблемасы

а Экономикалық тауар басқа тауарға айырбастау мақсатында адами еңбектің арқасында туындайды, тауар өндіру үшін ол өзгелер үшін тұтынушылық бағаны қою ғана емес, ал қоғамдық тұтыну құнын қоюы тиіс.

Пікірталас үшін сұрақ:

Рентаның экономикалық феномені осы жағдайдан шыға отырып қалай анықтауға болады? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
б Егер зат тиімсіз болса, онда оған жұмсалған еңбектіңде пайдасы жоқ, ол еңбек болып саналмайды өйткені ешқандай да құнды сипаттамайды.

в Ауыстырылатын тауаралардың негізгі құны тең.

4 Пайдалану және қосымша құн

Жұмыс күші – бұл ол сатып алынған тауар құнынан үстінен қосымша толық қосылған баға бойынша игерілген тауар.

Еңбек шығындары қалдай? Бұл шығындар жұмыскерді және оны іске асыру үшін талап етілетін шығындар, яғни оның балаларын капиталист жұмысына дайындау. Сондықтан оның еңбегінің құны қажетті өмірлік құралдар бағасымен + тектің жалғасуы үшін шығындар белгіленеді.



Үстеме баға – бұл жұмысшының еңбек ақысының төменгі құнының үстінен өндірілетін баға.

5 Тұрақты капитал проблемасы

Тозу шарасы орай тұрақты капитал адами еңбекті құратын өндірілетін өнімге ауысады, бірақ осы жабдықты өндірген жұмыскерді жалдаған капиталист үстеме бағасын жойған.

Пайда көзі тірі адами еңбекті қоспағандағы пайда болып табылады, яғни ауыспалы капитал. Капиталистік экономиканың жиынтық пайдасы ауыспалы капиталдан жиналады ал тұрақты капитал пайдасыз.

6 марксизмнің “Үлкен айырмашылығы”.

К. Маркс: «ауыспалы капитал көп болған сайын өндіруші баға массасымен үстеме баға көп болатыны өзінен түсінікті»

Real world: ең пайдалы сала тұрақты капиталдың ең үлкен санына әсер етті (теория Р. Солоу).

Құн мыналардың есебінен қалыптасады:

c + v + m, (2)

мұндағы c – тұрақты капитал құны

v – ауыспалы капитал құны

m – үстеме баға

m/v – үстеме баға нормасы



Үстеме бағаны ұлғайтудың екі тәсілі:

  • 1 абсолютті үстеме баға қою есебінен (жұмыс күнін ұлғайту)

  • 2 үстеме бағаға қатысты құн қою есебінен (өндірісті қарқындату)

c/(c+v) – толығымен осы салада және экономикада капиталдың органикалық құрылуы.

Бәсеке органикалық капиталды құрудың артуы капиталисттерге теріс әсер етеді, ауыспалы капиталдың шамасы азаяды және пайдаланылатын жұмыс күші азаяды. Алдағы уақытта пайда нормасының төмендеуіне әкеледі және бұл Маркстің өзін-өзі өлтіру әрекеті капиталистік жүйе пікіріне әкеледі.



Марксистік капитализмді талдау алдағы уақытта әлеуметтік-экономикалық даму жүйелері туралы тұжырымға әкеледі:

  • Марксистік пайда үдерісі заңының төмендеуіне

  • Капиталистік салымдар мен монополиялық бизнес көлемінің артуына

  • Квадраттар әдісі монополизация саласы деңгейін анықтауға (см. Долан “Микроэкономика”, 9 “Измерение концентрации рынка”).

  • Қайыршылану пролитариатынан қашпауға (басқа кластармен және абсолютті қайыршылану класы деңгейімен салыстыруға қатысты)

  • Идустриалды резервті пролетариат әскерін құру есебінен әлемдік масштабта жұмыссыздардың азаюы. Капитал іс-әрекетінің әшкереленуі марксистік жұмыссыздықтың салдары болып талады және капиталистерге еңбекақыны төмен деңгейде ұстауға мүмкіндік береді.

  • Капиталистік экономикалық циклдар (несиелік өктемдік саясат басқа елдерде экономикалық жүйелердің тұрақсыздығында; Сэй заңына қарсылық)


Тақырып 10 Австрия мектебіндегі XIX ғғ. капитал, пайыз және пайда теориясы. Е. Бем-Баверктің «Капитал және пайда» және «Капиталдың оң теориясы»

Капитал – «өндірістік» немесе «аралық фактор», бұл ұсыныс өткен оның өндірісіне сарп етілген жер мен еңбек санына байланысты.



1 Өндірістің жанама әдістерінің өнімділігі. Жанама түсінілігі

Евгений (Ойген) фон Бем-Баверк : “. . .жанама әдістер өздерінің тікелей әдістерін беруге туындайды, бұл барлық өнім теориясының ең маңызды және орнықты жағдайлардың бірі болып табылады”

Қорытындылар:

  • өнімнің ең жанама әдісі бұл өнімділік ережесі сияқты және өндірістік кезеңнің арту жобасы өте төмен қарқынмен келуде.

  • Капиталды өнім кезеңін ұзартуға ғана салуға болады, капитал – жинақ еңбек, капитал қанша көп болған сайын оның орта өсу деңгейі сонша төмен.

Пікірталас үшін сұрақ:


Жанама өнім пайыздың бар екендігін жорамалдайды.

Иә / Жоқ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 Бем-Баверк бойынша пайыздың әсер етуінің үш түрі:

а қоғамдағы аз қамтылған отбасылардың бар болуы яғни олардың кейбіреуі бай болуға, ал басқалары ұмтылмайтындар бар, бірақ жалпы оларда және басқалары да бүгінгі игілік болашақты жорамалдайды. «ысырапшы» және «сараңдық» проблемасы. Қоғамда ысырапшылар басым орында.

Тиімді көзқараспен қарасақ жылдар бойғы күтілетін кірістерді бөлу үшін кез келген жылы алынған шекті долларды индивидтің пайда жинағына енгізу қажет. Бірақта бұл тәжірибеде сыналмаған.

Статистикалық экономикада пайыз нормасы оң болуы маңызды емес, ал динамикалық экономикада пайыз кірістің тұрақты заңының бар болуы жағдайында оң болуы мүмкін.

б Болашақты бағаламау өз тегін алыстан көрмеушілік. Белгелінген азаматтар санатындағы қиял дамуының жетіспеушілігі мен мықты күш жігердің жетіспеушілігі.

Негіздеме: өмірдің тез өтуі ертеңге күнге сенімсіздікті тудырады

“ Адамдар егер оларда жеткілікті себептер болмаса кірістен қанағат ала алмауы мүмкін ” (И. Фишер).



в Капитал өнімділігі пайыздың бар болуының себебі. Таза физикалық капитал өнімділігі

Капитал өнімділігі пайыздың бар болуының себебі. Капиталдық таза физикалық өнімділігі болашақ игілігі құндылығын есептейді («жанама» өнімге салынып жатқан бүгінгі игілік болашақта көп өнім алуға мүмкіндік береді, болашаққа салынған ең көп игілік бұл «тікелей» өндіріс)



3 Өндірістің орта кезеңін белгілеу проблемасы

Капитал – өндірістік ресурстардың бірінің санынан капиталды пайдалануды міндетті түрде жорамалдайтын уақытты белгілейтін өнім, барлық өндіріс және уақытты талап ететін пайдалану ресурсы.

Капитал сипаттамалары:

а) капитал шамасы;

б) өндірушілік процестің ұзақтығы.

Экономиканың бірегей капиталы «өз кезегінде үнемі бірдеңемен толықтанатын немесе азайтылатын қайнап жатқан тек». Оның кейбір бөлігі ешқашанда шегінен шығуы мүмкін, ал қазанның қай бөлігі шексіз жасқа ие екенін білу қажет. (П. Самуэльсон).



в) капитал бірлігінің орта кезеңін анықтау қиындығы.

4 Біріншілік фактор ретінде күту

Капиталға деген пайыз жалпы экономикалық санат болып табылады, онда әсіресе ағымдағы және болашақтағы тұтыну тауарларын айырбастау орны бар санат туындайды.

Капитал өлшемі және өндірістік процес ұзақтығына тәуелділігі ағымдағы және болашақта тауарлардың өндірісінен күтетін кіріс капиталы пайызын жинақтайды..

Тақырып бойынша тапсырма: М. Блаугтің пайда туралы пікірін талдаңыз.Осы ережеге олар үндеседі ме? «Өткенді шолудағы экономикалық ой» М.Блауг баспасы бойынша цит.

. . . қазіргі уақытта пайда түсінігі жасалмаған бәсекелестің туындауынан түскен міндетті монополиялық түсімдер бөлігінен және икемділік, сондай-ақ тәуекелге барғаны үшін сыйақыландыру ұсынысы факторы бойынша «ренталық керексіздік» бөлігінен тұрады. (87б.)


10 тақырып бойынша тестік тапсырмалар. Австрия мектебіндегі 19 ғғ. капитал, пайыз және пайда теориясы. Е.Бем-Баверктің «Капиталдың оң теориясы»

Егер сіз бекітілгенмен келіссеңіз «Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беріңіз

  1. Евгений Бем-Баверк заттардың негізгі құны оны пайдаланудың максималды пайдалылығында деп есептеді.

  2. Бем-Баверк пікірі бойынша бірегей материалдық игіліктер санын ұлғайса, басқа тең жағдайларда өзге бірлік құны төмендейді.

  3. Евгений Бем-Баверк баға – бұл өндіріс шығындарының салдары болып табылады деп есептеді

  4. Бем-Баверк бойынша «капитализация» экономикасының өсуімен пайыздық ставка шамасы да артады.

  5. Евгений Бем-Баверк капиталға деген пайыз тауарларды ағымдағы және болашақта айырбастау кезінде туындайды деп есептеді.

  6. Бем-Баверк «үстеме баға» туындауын мойындайды.

  7. Бем-Баверк капиталға деген пайыз капиталдың бағасына тәуелді деп есептейді.

  8. Бем-Баверктің пікірінше алдағы уақытта өндірісті беру төмендеуі мүмкін.

  9. Визердің пікірінше шаруашылық қисыны жеке меншікті жоюды талап етеді.

  10. Фридрих фон Визер мемлекетті жеке тұлғалар сияқты өндіріс құралдарын тиімді басқарады деп ойлады.

  11. Ф. Фон Визер еңбектің баға теориясын қолдады.

  12. Маржинализмнің австралиялық мектебі «таза экономикалық ғылымды» жақтады, ал тарихи және әлеуметтік тұрғыға қарсы шықты.

  13. Адамдар таңдау альтернативті шығындарды белгіленеді.

  14. Бем-Баверк пікірі бойынша зат құны оның пайдалылығымен жиілігімен белгіленеді.

  15. Евгений Бем-Баверк еңбек – бұл капитал және табиғатпен құрылған аралық өнім.

  16. австралиялық мектептің көзқарасы бойынша ссудалық пайыздың туындау себебі – фирмадан кіріс алу сәті аралығы уақытының және өндіріс факторларына төлем уақытындағы аралықтан туындайды.

  17. Бем-Баверктің «Өндірістің жанама жолы» өндіріс құралының туындауын және өндіріс өнімдерін құру үшін пайдалануды ұсынады.

  18. Евгений Бем-Баверк Сэйдің үш факторы тұжырымдамасына қарсы шықты.

  19. Бем-Баверк капиталдың өнімсіздігі туралы .Маркстің тезисімен келісті.

  20. Маржинализмнің австриялық мектебі барлық маржиналистік мектептердің ішіндегі марксизм көзқарасы бойынша ең жақыны деп есептеуге болады


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет