Әлеуметтік процестің құрылымы келесі элементтерді қамтиды:
Әлеуметтік процестің құрылымы келесі элементтерді қамтиды:
Әлеуметтік әрекеттің мәні. Бұл адам немесе әлеуметтік қоғамдастық, алға қойылған мақсаттарға жету үшін іс-қимыл жасау;
Әлеуметтік әрекеттің нысаны. Бұл әлеуметтік жүйе немесе әлеуметтік құбылыс, оған субъектінің әлеуметтік әрекеттері өз мемлекетін өзгертуге бағытталған;
Өмір сүру жағдайы, онда әлеуметтік шаралар жүзеге асырылады. Бұл микро және макро ортасы. Өйткені, бұл процестің әлеуметтік жағдайлары оны анықтайтын сыртқы фактор болып табылады. Әлеуметтік процесс нысанның объектісіне (ішкі факторға) әсер етуімен ғана емес, сондай-ақ орын алған әлеуметтік ортада (сыртқы фактормен) сипатталады;
Әлеуметтік әсер етудің нәтижесі - субъектінің оған әсер етуі нәтижесінде әлеуметтік объектіде болған өзгерістер. Кейбір заңдылықтарға бағынатын әлеуметтік процестер жалғасуда.
Процестер күтпеген жағдайлардың әсерінен туындайтын өздігінен болуы мүмкін. Осындай процестердің үлгісі табиғи апаттарда (жер сілкінісі, су тасқыны, апаттар және т.б.) адамдар мен құтқарылудың өздігінен демонстрациясы болуы мүмкін.
Процестер күтпеген жағдайлардың әсерінен туындайтын өздігінен болуы мүмкін. Осындай процестердің үлгісі табиғи апаттарда (жер сілкінісі, су тасқыны, апаттар және т.б.) адамдар мен құтқарылудың өздігінен демонстрациясы болуы мүмкін.
Бақыланбайтын үдерістер – оларды ұйымдастыратын күштердің бақылауынан шығады. Мысалы, 1991 жылдың тамызында КСРО-да болған процестер ТЖМ-нің бақылауынан шығып кетті.
Бақыланбайтын үдерістер – оларды ұйымдастыратын күштердің бақылауынан шығады. Мысалы, 1991 жылдың тамызында КСРО-да болған процестер ТЖМ-нің бақылауынан шығып кетті.
Функционалдық әлеуметтік процестер - қоғамның және оның элементтерінің жұмыс істеуіне немесе дамуына үлес қосатындар. Дисфункционал - керісінше кедергі, қоғамның немесе оның әлеуметтік құрылымдарының бұзылуына әкеледі.
