.1 2 -су р е т. Дәнекер тіннің аморфты затының молекулярлық қүрылымы

210
8-Тарау. Дәнекер тіндер
сондыктан олар тіннің гидрофилдік касиетін аныкгайды. ГАГ-дан оттегі мен СО, өтіп 
кетеді, бірак ол мүшелерді бөгде денелер мен нәруыздардын енуінен корғайды. ГАГ 
дәнекер тіннін талшыкты күрылымдарынын және олардың механикалык касиегтерін 
калыптастыруға катысады, дәнекер тіннің калпына келуінс, жасушалардын өсуінің 
және саралануының реттелуіне аг салысады. Бұл коспалардын ішінде дәнекер тіндердің 
әр түрлі түрлерінде көп тарағандары гиалуроп кышкылы, сондай-ак, сульфатталған 
ГАГ-дар: хондроитинсульфаттар (шеміршекте, теріде. көздің мөлдір кабыкшасында), 
дерматансульфат (теріде, сінірлерде, кан тамырларынын кабырғасында т.б.), кератан- 
сульфат, гепаринсульфат (базальды мембраналардың көбінде).
Гепарин глюкурон кышкылынан және гликозаминнен тұратын ГАГ. Адамнын 
және жануардын организмінде ол тіндік базофилдерде өндіріледі. каннын ұюына 
карсы табиғи фактор болып табылады.
Гликопротеиндер (ГП), талшыктардын да, негізгі аморфты заттың да кұрамына 
кіретін, нәруыздардын олигоканттармен (гексозаминдер, гексозалар, фукозалар, 
сиал кышкылы) коспаланған тобы. Оларға протеогликандармен байланыскан, еритін 
ГП; кальциленген тіндердің ГП; коллагенмен байланыскан ГП жатады. ГП дәнекер 
тіннін жасуша аралык затының кұрылымын калыптастыруда және онын кызметтік 
ерекшеліктерін (фибронектин, хондронектин, фибриллин, ламинин және т.б.) 
аныктауда манызды рөл аткарады.
Фибронектин фибробласттын негізгі беткейлік ГП. Жасуша аралык кеңістікте ол 
негізінен интерстициалды коллагенмен байланысты. Фибронектин жасушалардын 
жабысқактығын, козғалғыштығын, өсуін және мамандануын камтамасыз етеді деп 
есептеледі.
Фибриллин микрофибриллаларды түзейді, жасушадан тыс компоненттердің 
арасындағы байланысты арттырады.
Ламинин, үш полипептидті тізбектен кұралып, өзара дисульфидті коспалармен 
байланыскан, сондай-ак Ү типті коллагенмен және жасушалардын беткейлік рецеп- 
торларымен біріктірілген.

жүктеу/скачать 74,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: