227 8 .2 4 -су р е т. Дөрекі талшықты сүйек тінінің құрылысы (Ю. И. Афанасьев бойынша): 1 — араласа шиеленіскен коллаген талшықтарының шоғыры; 2 — остеоциттер ал бұл табакшалы сүйектін аса үлкен беріктігін камтамасыз етеді (8.25-сурет).
Бүл тіннен каңқаның жалпак және түтікшелі сүйектерінің көпшілігінің тығыз
және кеуекті заттары түзелген.
Сүйек тіндерінің дамуы (остеогистогенез) Эмбрионда сүйек тінінің пайда болуы екі жолмен өтеді: 1) тікелей мезен-
химадан (тура остеогенез); 2) мезенхимадан ертеректеу дамыған шеміршектен
түратын сүйек моделінің орнына (тура емес остеогенез). Сүйектің
постэмбрионалдык дамуы физиологиялык және репаративтік қалпына келу
барысында жүреді. Сүйек тінінде
остеобласттық және
остеокласттық дифферондар болады. біріншісі (негізгі) дифференцияланушы жасушалар
катарынан тұрады: дің, жартылай дің (преостеобласттар), остеобласттар (фиб-
робласттардың бір түрі), остеоциттер.
Жасушалардың остеогенді саралануына остеогенді факторлар (сүйектің
морфогенетикалык нәруызы), тіндегі оттегінің парциалды кысымы, сілтілі
фосфатазаның болуы т.б. эсер етеді. Екінші (ілеспе) дифферонның күрамына
канның дің жасушаларынан дамитын
остеокласттар (макрофаггардың бір
түрі) жаткызылады.
Дің және жартылай дің жасушалар морфологиялык тұрғыдан ажыратыл-
майды.
Остеобласттар (трек тілінен
osteon — сүйек,
blastos — бастама, үрық)
сүйек тінін түзейтін жас жасушалар. Қалыптасқан сүйекте олар сүйек үсті
228 8-Тарау. Дәнекер тіндер
8 .2 5 -су р е т. Табақшалы сүйек тінінің қүрылысы (Ю. И. Афанасьев бойынша): 1 — сүйек табақшалары; 2 — остеоциттер; 3 — остеоциттердің өсінділерінің бай-
