-сурет. Дентинобласттың (одон-

16.2. Ac қорыту жүйесінің алдыңғы бөлігі
559
Құрсак 
ішілік дамудың 
5-ші 
айынын аяғында тіс бастамасының 
предентинінде 
ізбес 
тұздарының 
шөгуі басталып, түпкілікті дентиннің 
калыптасуы жүреді. Бірак. преден- 
тиннін 
әктену 
үдерісі 
дентино- 
бласттардын апикалды өсінділерінін 
айналасындағы 
жерлерді 
камты- 
майды. 
Бұл 
дентиннін 
ішкі 
беткейінен сырткы бетіне карай 
бағытталған радиалды түтікшелер 
жүйесінің туындауына әкеледі. Бұдан 
баска, 
эмальмен 
шектес жаткан 
предентиннің аймағы да әктенбейді 
және 
ол аймак 
глобула аралық
(интерглобулярлық) кеңістіктер
де­
ген атауға ие болған.
Дентиннің дамуымен косарласа 
пульпаның 
да 
дифференниялану 
үдерісі өтеді, ол жерлерде фибро- 
бласттар біртіндеп, кұрамында пре- 
коллагендік және коллагендік тал- 
шыктары бар, негізгі аморфты затты 
өндіре бастайды. Дентинобласттар- 
дың және предентиннін орналаскан 
аймактарында, фосфат коспасын гид- 
ролиздеуші (фосфогидролазалар) ферменттерді ажыратады, бұл ферменттердің 
көмегімен фосфаттык иондар дентин мен эмальға жеткізіледі.
Дентиннің бірінші кабатының түзелуі ішкі эмальдык эпителийдің 
(энамелобласттардың) саралануына түрткі болады, түзелген дентин кабатын 
сыртынан жауып тұратын ішкі эмальдык эпителий дамиды. Олар эмаль 
өндіреді.
Энамелобласттар
пішіні призма тәрізді, полярлык саралануы анық дамы- 
тан эпителийлік жасушалар. Эмальдың алғашкы бастамалары тіс сауытының 
аймағында орналаскан энамелобласттардың базальды бетінде кутикулярлык 
табакшалар түрінде аныкталады. Бірак, эмалдын түзелуі басталысымен, ядро 
мен жасуша органеллаларының (центросоманың және Гольджи кешенінің) 
жасушаның апикалды бөлігіне орын ауыстыруы немесе инверсиясы өтеді. 
Осының нәтижесінде энамелобласттардын базальды бөлігі апикалды, ал апи­
калды бөлігі базальды болады. Жасушаның полюстерінін осындай өзгерісінен 
кейін, жасушалардың коректендірілуі дентиннін жағынан емес, эмальдык 
мүшенің пульпасы жағынан іске асырыла бастайды. Энамелобласттардын 
ядроасты аймактарында рибонуклеинді кышкылдардың көп мөлшері, со- 
нымен катар гликоген және сілтілі фосфатазаның жоғары белсенділігі 
аныкталады.

жүктеу/скачать 74,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: