«Емдеу және бейімделу дене шынықтыру» Оқу-әдістемелік кешені 050108 «Дене шынықтыру және спорт»
жүктеу/скачать 258,51 Kb.
|
«Емдеу ж не бейімделу дене шыны тыру» О у- дістемелік кешені 050
Семіздікке қарсы жаттығулар
бойынша 1 мм түсіруге болатынын есте ұстау керек. Әркім өзіне лайықты салмақты білу үшін ар-наулы таблицалар мен формулалар бар. Соның бірін Полына ғалымдары ойлап шығарған. Онда адам өзінің негізгі және салыстырмалы салма-ғын анықтайды. Ерлер үшін НС=Б—( 100 + Б—100 20 Әйелдер үшін НС= Б—(100+ Б—100 10 Мұндағы: НС — нағыз салмағы (кг), Б — адамның бойы (сантиметр). Салыстырмалы салмақ деп адамның бойын-дагы бар салмақты нағыз (идеалды) салмаққа бөлгендегі процентке тең. Егер шыққан сан 120— 129% болса — семіздіктің бірінші кезеңі, тезірек артық салмақтан құтылуга әрекет жасау керек. 130—140%—екінші, 150—199%—үшінші, 200% және ' одан жоғары болса — төртінші сатысы. Онда ауруханада арнайы емделуге тура келеді. Арықтаудың екі жолы бар. Біреуі — тамақтану мәдениеті (диета), екіншісі дене тәрбиесімен шүгылдану. Ескерте кететін бір жәй, аштықпен арықтау-ға болмайды, одан организм әлсіреп, витаминнің жетіспеуіне әкеліп соғады. Сөйтіп онсыз да бұ-зылған зат алмасуын асқындырып жібереді. Сондықтан тамақты талғап ішіп, қимыл-қозга-лысты қатарласа қолданып отырса, адамның көңіл-күйі де ортаймай, денесі де шымырланып, ширақ болады. Ал жұмасына бір рет тек айран ішіп не алма ғана жеп отыратын күндер болады. Оны негізінде дәрігердің бақылауымен откізеді. Жаттығулар жасамас бұрын дәрігерге барып жүрек-қан тамыр жұмысын айқындап алу керек. Ол ЭКГ немесе велоэргометр арқылы білінеді. Мұның озі физкультураның қандай түрімен, жаттығулар жинағын қалай орындау керектігін анықтап береді. Егер ондай тексерулерден отуге мүмкіндік болмаса, онда тамыр соғу жиілігін анықтау арқылы өз мүмкіндігін айыруға болады. Мысалы, 10 секундтағы тамыр соғу жиілігін жаттығулардан кейін бірден анықтайды. Бұл жү-рек согуының ең жоғарғы корсеткіші. Мұны есептеу үшін әркім 180-нен оз жасын алып тастайды. Жаңадан ауырған адам үшін жүрек соғуы ең жоғары көрсеткіштің 60—65 процентінен аспа-ғаны абзал. Мысалы, 40 жаста 140 (180—40-140). Ал жаттығулар жасалып болған соң 10 минут-тың ішінде тамыр бастапқы қалпына келу керек. Олай болмаган жағдайда, берілген жаттығулар-ды азайту немесе қарқын мөлшерін баяулату керек. Оз бетінше гимнастикамен айналысқан адам-дар арнайы күнделік жасап, озінің жай-күйін, салмағын, тамыр соғуының жиілігін жазып отыр-ғаны дұрыс. Жаттығулар нәтижесі тек оның қарқынында емес, ұзақтығы мен реттілігі, мөлшеріне тікелей байланысты. Бастапқы 4 аптада күнара жаттығу керек. Бірінші аптада 10 минут, екіншіде — 15—20, үшіншіде 20—40, ал ешбір қиындық байқалмаса, төртінші аптада 40— 60 минутқа дейін үзартуға болады. Кейін аптасына үш рет 40— 60 минуттан жасауға болады. Әрбір жаттығу алдында бойды жазып, 5 минуттай белгілі оңай жаттыгуларды жасайды. Дене тәрбиесін орындағанда адамның тозім-ділігі мен жұмысқа қабілетін арттыру қажет, ол үшін организмге барынша коп мөлшерде оттегін енгізу керек. Бұл жаттығулардың ең үлкен мақ-саты. Бұл корсеткіш өсу үшін адам үнемі спорт-тың бір түрімен айналысуы тиіс. Мәселен, жү-гіру, шаңғы тебу, суда жүзу, велоспорт, жылдам 57 -жүру т. б. Осылардың біреуін адам өз жағдайына қарай сайлап алып үзбей айналысса, нүр үстіне нұр болады. Жаттығулардың, спорттың қандай түрінен болса да адам ләззат алып, өзін сергек сезінуі керек. Тек сонда ғана бойдағы артың салмақтан құтылып, гипертония, қант ауруы, подагра сияқ-ты зиянды науқастардың алдын алуға болады. Толық адамдарға жазда күннің көзінде қыз-дырынып көп жатуға болмайды. Ол қан айна-лымын өзгертіп, миға, жүрекке зақым келтіреді. Қандай ауру болса да дене тәрбиесінің зияны жоқ, тек ретімен дұрыс пайдаланса болғаны. жүктеу/скачать 258,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|