Эмиль Дюркгейм
жүктеу/скачать 145,12 Kb.
|
С Ж №1 Тапсырма Ата ты леуметтанушы–теоретикті (К. Маркс, Э. Д
| Макс Веберді (1864-1920) жай "әлеуметтанушы" деп айту қиын — оның мүдделері мен идеялары көптеген пәндерді қамтиды. Ол Германияда дүниеге келген.
Ол әр адамның іс-әрекеттің 4 түрі бар деп санайды: 1.Мақсатты-адам белгілі бір жолмен мақсатқа баратын әрекет. 2.Құндылық-құндылықтардың белгілі бір иерархиясы. 3.Дәстүрлі әрекеттер-әдетке байланысты автоматты түрде жасалады. 4.Аффективті-төтенше әлеуметтік шиеленіс жағдайында (жанкүйерлер) Вебер - "түсіну" әлеуметтануының жақтаушысы. Бәрінен бұрын, ол жеке адамды құрды, қоғамның дамуына себеп мәдени құндылықтар деп атады, интеллигенцияға сенді. Вебердің пікірінше, тек адамның мотивтері, мақсаттары, мүдделері мен санасы бар. Вебер бойынша социологиялық зерттеу әдістері: 1. Статистика. 2. Құбылыстардың маңызды бөлігін ашатын мотивтерді іздеу және зерттеу. Бірақ мотивтерді қалай анықтауға болады? Біз өзімізді зерттелетін объектінің орнына қоюымыз керек. Осылайша Вебер әлеуметтік әрекет теориясына жақындап, оның 4 түрін анықтады:1) мақсатты;2) құндылық-рационалды;3) дәстүрлі;4) тиімді. Алғашқы екеуін ғана Вебер әлеуметтануға жатқызып, саналы деп атады. Вебердің идеялары қазіргі заманғы әлеуметтанудың негізін құрайды. Карл Маркс (1818-1883) Германияда дүниеге келген. Қоғамды түсінуге басқаша көзқарас танытты. Ол әлеуметтік қақтығыс теориясының өнертапқышы болып саналады. Егер Комте мен Дюркгейм үшін бастысы – қоғамды тұрақтандыру болса, Маркс үшін оны жою және оны жаңа, әділетті ауыстыру. Ол қоғамды өзгертудің революциялық жолын жақтады. Карл Маркс аномалияларға, яғни капитализмнің теріс жақтарына (қанау, кедейлік, қылмыс) салыстырмалы емес, абсолютті мән берді. Оларды капитализм аясында толығымен немесе ішінара жою мүмкін емес. Бұл құлдық пен феодализм сияқты антагонистік жүйе. Антагонизм-кез-келген қоғамның негізгі таптарының шешілмейтін қайшылығы. Сыныптар қай жерде болса да, антагонизм бар, өйткені бір сынып әрқашан екіншісін пайдаланады. Оны қолданыстағы жүйе аясында шешу мүмкін емес, өйткені пайдаланушылар тонауды өз еркімен бермейді. Егер 2 сынып ауыстырылса да, әлеуметтік институт ретінде құбылыс ретінде пайдалану жойылмайды. Эксплуатацияны реформалау мүмкін емес, оны тек таптық қоғамды тапсыз қоғамға ауыстыру арқылы жоюға болады. Ол қоғамның экономикалық саласына ерекше көңіл бөлді. Экономикалық детерминизмнің жақтаушысы. Материал бастапқы, ал рухани екінші. Қоғамның дамуы таптық күреске (жұмысшылар мен буржуазияға) негізделген. Неміс әлеуметтанушысы жүктеу/скачать 145,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|