Эмпирикалық әдістер
жүктеу/скачать 18,42 Kb.
|
эмпир әд
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау дегеніміз
- 3. Әңгімелесу және сұқбаттасу әдісі.
- 4. Тестілеу.
- 5. Сауалнама
- 6. Тәуелсіз сипаттамаларды жалпылау әдісі.
- . Эксперимент
|
Эмпирикалық әдістер Зерттеудің эмпирикалық әдістері, әдетте, мыналарды қамтиды: әдебиеттерді, құжаттарды және қызмет нәтижелерін зерттеу, бақылау, сауал-сұрақ әдістері (әңгімелесу, сұқбат, сауалнама), бағалау (сарапшылар немесе құзыретті судьялардың әдісі), педагогикалық тәжірибені тексеру, зерделеу және жалпылау, тәжірибелік педагогикалық жұмыс, эксперимент. Соңғы үшеуі, мәні бойынша, күрделі әдістер болып табылады, оның ішінде белгілі бір дәрежеде корреляцияланған нақты әдістер. 1. Кез келген зерттеу әдебиеттерді, құжаттарды және іс-әрекет нәтижелерін зерттеуден басталуы керек. Әдебиетті зерттеу белгілі нәрсені белгісізден бөлуге, жинақталған тәжірибені қолдануға, зерттелген мәселені нақты көрсетуге көмектеседі. Әдебиеттермен танысу келесі схема бойынша жүзеге асырылады: аннотациямен, кіріспемен, мазмұнымен таныстыру, қорытынды, мазмұнына курстық шолу. Осыдан кейін басылымды пысықтау тәсілі анықталады: конспектілеумен мұқият зерттеу, үзінділермен бірге іріктеп зерттеу, аннотациялаумен жалпы танысу. Әр мәселе бойынша әдебиеттерді зерделеу нәтижелері тақырыптық шолулар, эсселер, шолулар түрінде ұсынылуы керек, олар ең маңызды ережелерді белгілейді, негізгі көзқарастарды анықтайды, нашар дамыған, түсініксіз және пікірталас тудырған ережелерді көрсетеді. Әр шығарманың авторы жаңа, ерекше туындысын енгізіп, автордың ұстанымдары мен алынған тұжырымдарға өз көзқарасын білдіретінін атап өткен жөн. 2. Бақылау дегеніміз - объектілер мен құбылыстарды мақсатты түрде зерттеу, ақпаратты іріктеп таңдау, сезім органдарының көргенді өабылдауы және бұл ақпаратты ақылмен өңдеуі: зерттелетін объектінің сыртқы жақтары, қасиеттері мен белгілері туралы білім алу. 3. Әңгімелесу және сұқбаттасу әдісі. Бұл әдістерді ғылыми зерттеулерде қолдану ғалым-оқытушы алдағы әңгімелесудің немесе сұхбаттың мақсатын нақты көрсетіп, зерттеушіні қызықтыратын мәселелердің сипатын ашуға көмектесетін негізгі және көмекші сұрақтардың тізбегін анықтаған кезде тиімді болады. Қолдау көрсету сұрақтарын ойластыру кезінде мұғалім әңгімелесудің мүмкін болатын нұсқаларын ескереді және оң немесе теріс жауап болған жағдайда оның бағытын ұсынады. Сөйлесудің тиімділігі көбінесе қарым-қатынаста жағымды моральдық-психологиялық атмосфераны құруға, әңгімелесушінің мінез-құлқын, оның бет-әлпетін, эмоционалды реакциясын байқауға, жауап беруге немесе жауап беруден бас тартуға байланысты. Сөйлесу және әңгімелесу барысында алынған ақпаратты жазудың ыңғайлы нысандарын қамтамасыз ету маңызды. 4. Тестілеу. «Тест» терминін тест диагностикасының негізін қалаушы американдық психолог Д.Кеттель XIX ғасырдың соңында енгізген. Кейінірек сынақтарды француз психологы А. Бинет, кейінірек басқа американдық психолог Э. Торндайк және оның студенттері жетілдірді. Тест дегеніміз - пәннің қазіргі білімін, дағдылары мен қабілеттерін өлшеуге бағытталған стандартталған тапсырма немесе бақылау тапсырмаларының жүйесі. Тиісінше, тестілеу деп стандартталған тапсырмаларды қолданатын психологиялық-педагогикалық диагностика әдісі түсініледі. Тестілеудің үш негізгі саласы бар: 1) білім беру саласындағы тестілеу; 2) кәсіптік тестілеу; 3) психологиялық тестілеу. 5. Сауалнама - бұл сыналушы жазбаша жауап беретін арнайы сұрақтар жиынтығы арқылы ақпарат алу әдісі. Сауалнаманы құрастыру - бұл эксперимент жүргізушіден зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін нақты көрсетумен ұштастыра отырып, әдістемелік дағдыларды қажет ететін күрделі тапсырма. 6. Тәуелсіз сипаттамаларды жалпылау әдісі. Тәжірибе көрсеткендей, тұжырымдардың объективтілігі тәуелсіз сипаттамаларды жинақтау үшін К.К.Платонов жасаған әдіс қолданылса, оның мәні зерттеу объектісі туралы ақпаратты әртүрлі көздерден - мұғалімнен, ата-анасынан және құрдастарынан өңдеуге дейін азаяды. Бұл әдістің басқа нұсқасы - «педагогикалық кеңес беру» әдісі (Ю.К. Бабанский), ол көлем мен ортақ белгілері жағынан оңтайлы болатын белгілі бір бағдарлама бойынша оқушылардың тәрбиесін зерделеу нәтижелерін ұжымдық талқылауды, жеке тұлғалық ерекшеліктерді ұжымдық бағалауды, мүмкін ауытқулардың себептерін анықтайды, жеке тұлғалық белгілерді қалыптастыру, анықталған кемшіліктерді жеңу құралдарын ұжымдық дамыту. 7. Эксперимент (тәжірибе) ‒ нысанды арнайы ұйымдастырылған ықпал арқылы өзгерту. Ол теориялық идеядан соң өткізіліп, бөлінген фактордың ықпалын анықтайды. Педагогикалық эксперимент – алдын ала зерттеу мақсаты белгілі, оқыту мен тәрбиелеудің тиімді әдіс – тәсілдерін, формалары мен мазмұнын көрсетеді. Эксперимент құбылысты тек қана сипаттауға емес, сонымен бірге оны түсіндіруге мүмкіндік беретін асихикалық зерттеу әдісін көрсетеді. Зерттеуші болып жатқан оқиғаға заңдылықтарды ашу, аса қолайлы жағдайлар кешенін бөліу мақсатында жрспарлы түрде ықпал етеді. Эксперимент түрлері: табиғи (қалыпты оқу-тəрбие процесі жағдайында) жəне зертханалық – қандай да əдістің тиімділігін тексеру үшін жасанды жағдайлар түзу (экспериментке алынған балалар тобы өз алдына бөлектенеді). Көп жағдайларда табиғи эксперимент қолданылады. Ол зерттеуге алынған педагогикалық құбылыс мазмұны, мақсаты жəне т.б. орай ұзаққа созылған не қысқа мерзімді болуы мүмкін. жүктеу/скачать 18,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|