Хош иісті аминоспирттер. Адреналин. Эфедрин. Қолдану. Талдау әдістерін қарастырыңыз.
Ароматты қосылыстар — молекулаларында 6 көміртек атомдарынан тұратын бір немесе бірнеше тұйық тізбегі (циклі) бар органикалық қосылыстар. Алғашқы ашылған ароматты қосылыстардың жұпар иісті болуына байланысты осылай аталған. Олардың құрамындағы циклдар бір-бірімен жапсарласа байланысып, біртұтас жүйе құрайды.
Топтастыру
Нафталин молекуласы
Ароматты қосылыстарға негізінен ароматты көмірсутектер (мыс., бензол, толуол, нафталин, антрацен, фенатрен) және олардың туындылары (мыс., анилин, бензой қышқылы, фенол т.б.), сондай-ақ кейбір бензоидты емес (мыс., азулен) және гетероциклды (мыс., фуран, тиофен, пиридин т.б.) қосылыстар жатады.
Қолдану
Ароматты қосылыстар дәрі-дәрмек, пластмасса, сыр-бояу, қопарылғыш заттар өндірісінде және жанармайдың арнаулы сорттарын жасауда қолданылады. Ароматты қосылыстар мұнай өнімдері мен тас көмір шайыры шикізаттарынан алынады.
Эфедрин (лат. Ephedrinum – құрамындағы негізгі өсімдік атауынан лат. Ephedra) – эфедралардың (лат. Ephedra L.), соның ішінде қырықбуын эфедрасында (псевдоэфедрин және N-метилэфедринмен бірге) бар психоактивті улы алкалоид. лат. Ephedra equisetina), Орталық Азия мен Батыс Сібірдің таулы аймақтарында өсетін және лат. Забайкальеде өсетін эфедра моноспермалары
Эфедрин табиғи шикізаттан экстракциялау арқылы, содан кейін қоспалардан тазарту арқылы алуға болады.
Эфедраның әртүрлі түрлеріндегі табиғи алкалоид эфедриннің төмен мөлшері химиктерді эфедрин алудың синтетикалық әдістерін жасауға итермеледі. Эфедрин мен оның изомерлерінің алғашқы толық синтезін Шпет пен Коллер (1925) жүргізді.Бір мезгілде дерлік Манске, Джонсон және Скит синтетикалық әдісті ұсынды, ол фенилметилдикетонды метиламиннің қатысуымен каталитикалық тотықсыздандырудан тұрады, ол жалған қосылыссыз эфедрин береді.
Адреналин (эпинефрин) ((-)-(1R)-(3,4-дигидроксифенил)-2-метиламиноэтанол) – бүйрек үсті безінің миында синтезделетін гормон. Оны организм тамақтан келетін амин қышқылы тирозиннен жасайды [3]. Адреналин вегетативті жүйке жүйесі қозу кезінде де (жүйке талшықтарының синапстарында) түзіледі. Гормон қан тамырларын, әсіресе іш қуысын тарылтады. Ағзадағы қан көлемі қайта бөлінеді, бауыр мен көкбауырдан ол дененің тамырларына ағып, оларда айналатын қан көлемін толықтырады, нәтижесінде жүрек пен миға апаратын тамырлар кеңейеді, қан. органдардың қамтамасыз етілуі жақсарады. 0,04–0,1 мкг/кг/мин инъекция жылдамдығында адреналин жүрек соғу жиілігін жоғарылатады және арттырады, инсульт көлемін және қан ағымының минуттық көлемін арттырады және жалпы шеткергі қан тамырларының кедергісін (OPVR) төмендетеді. 0,2 мкг/кг/мин жоғары дозада адреналин қан тамырларын тарылтады, қан қысымын (негізінен систолалық) және ОПСС арттырады. Прессорлық әсер қысқа мерзімді рефлекторлық брадикардияны тудыруы мүмкін. Бронхтардың тегіс бұлшықеттерін босаңсытады. 0,3 мкг/кг/мин жоғары дозалар бүйрек қан айналымын, ішкі ағзалардың қанмен қамтамасыз етілуін, асқазан-ішек жолдарының тонусын және моторикасын төмендетеді.
Талдау әдісі - фототриангуляция торабың құрғанда көп қолданылады. Бұл әдіспен барлық аэрофотосурет өзгертілмeйді, тек қана торапқа кіретін нүктелер өзгертіледі. Осы нүктелердің координаталары көлбеу аэрофотосуреттерде өлшенеді, содан соң аэрофотосуреттер горизонталь болған жағдайдағы координаталары көлбеу және горизонталь аэрофотосуреттер арасындағы тәуелділік формулалары арқылы есептеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |