Емтихан сұрақтары Философия пәнінің бағыттары мен әдістері Емтихан сұрақтары
Қазақ философиясының қалыптасып дамуының тарихи кезеңдері
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Емтихан сұрақтары Философия пәнінің бағыттары мен әдістері-emirsaba.org
| 65. Қазақ философиясының қалыптасып дамуының тарихи кезеңдері
Уникальность 100 Қазақ философиясының тарихын үш кезеңге бөлуге болады: - алдын-ала философия (ежелгі дәуірден IX ғасырға дейін) - әлсіз қалыптасқан сана байқалады, ол ішкі ойлаудың субъективті және объективті қарама-қайшылығын анық ажырата алмайды, ол жеткілікті үйлесімді, дәлелді және дәлелді теорияны құра алмайды; психологиялық образ эмоционалды деңгейде, ойлардың нақты байланыссыз салынған; - философиялық кезеңнің өзі (XI ғасырдан XIX ғасырдың аяғына дейін) - мұнда объективті және субъективті сана деңгейінде айқын ерекшеленеді; оның негізін ойшылдар түсінетін және белгілі бір тұжырымдамалардың теориясы мен қалыптасуына әкелетін формальды-логикалық операциялар арқылы қолданатын категориялар мен ұғымдар құрайды; философиялық ілімдердің ауқымы мен арсеналы кеңейді, ойлау дәрежесі тереңдей түседі және алынған нәтижелердің көлемі мен сенімділігі артады; - қазіргі кезең (ХХ ғасырдың басынан бастап) - классицизмге бейімделуімен, бүкіл әлемдік тарихи-философиялық процесті қамтуға, теориялық және әдіснамалық багажмен, әлеуметтік-мәдени құндылықтармен байытуға және осының бәрін ұлттық философияның жалпы және ерекше сәттерінде нақты дамуына бұруға деген ұмтылысымен ерекшеленеді; ең алдымен, зерттеу құралдарын, тарихи дереккөздерді, философияның келбетін табуға, ұлттық философияның табиғатын, оның әртүрлі факторлармен шартталуын, жалпы адамзаттық әлеуметтік-философиялық Ойдағы өз орнын анықтауға деген ұмтылыс. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері қазақстандық гуманитаристиканың философиялық әлеуеті ашылуда. Перде көзден құлап кеткендей. Әлемдік мәдениеттің алдыңғы беттері, Шығыс пен Батыстың Әлемдік философиялық ойының барлық байлығы ашылады. Қазақстандық философиялық мектеп өзінің дамуы мен өсуі үшін бұрын-соңды болмаған серпін алды. "Қазақ философиясы" термині танылып, алдағы зерттеулердің проблемалық өрісі анықталғанға дейін біз көп нәрсені бастан өткердік. Мысалы, ҚР БҒМ Ғылым комитетінің Философия және саясаттану институтында қазақ философиясы бөлімі ашылды, қазір ол жетекші, базалық бөлімдердің бірі. Содан бері ақындық қазақ дүниетанымының өзіндік ерекшелігін, бірегейлігін, көшпенділік философиясын ашатын, дала өркениетінің еркіндікті сүйетін рухын білдіретін жұмыстар топтамасы жарияланды. Бүгінгі жаһандану дәуірінде өркениеттің көшпенді тұрпатының ерекшелігін түсіну еуропоцентризмді түбегейлі сынай отырып, көшпенді халықтар тарихының құндылығын, олардың материалдық және рухани мәдениетін, қоғамдық және мемлекеттік құрылымын тани отырып, елеулі түрде қайта қаралуда. "Көшпенділік жағдайында философиялық дүниетанымның даму формалары туралы мәселе ерекше назар аударуға тұрарлық. Философия дербес теориялық білім және ойлау дәстүрі ретінде, - деп атап өтті ҚР ҰҒА Академигі, философия ғылымдарының докторы А.Н. Нысанбаев, - тек отырықшы елдерде ғана емес, пайда болады және дамиды... философиялық түсінік іс жүзінде жасырын түрде, мысалы, діни философияда, көркемдік философияда, поэтикалық философияда дами алады. Қазақ философиясы-адам мен әлемнің ерекше поэтикалық қабылдауы мен сезімімен өзінің бірегей космосын жасаған дала мәдениетінің өзіндік сана-сезімі. Егер философияны оның бастапқы мағынасында жан – жақты логикалық білімнің ерекше түрі ретінде ғана емес, даналыққа, өзін-өзі тануға және өмірді түсінуге деген махаббат ретінде түсінсе, онда Ш.Уәлихановтың соңынан толық құқығы бар көптеген дала жыршылары мен ақындарын көшпелі философтар деп атауға болады". жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|