№1 Зертханалық жұмыс Жұмыстың тақырыбы
жүктеу/скачать 13,37 Mb.
|
0008cbfd-1691e756
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпарат түрі Мысалдар
- Сұрақтары (жоғарыдан төмен қарай)
- 2 Зертханалық жұмыс Жұмыстың тақырыбы
- Санау жүйелері Негізі Алфавит
| ИНФОРМАТИКА
Зертханалық жұмыстарға арналған әдістемелік құрал №1 Зертханалық жұмыс Жұмыстың тақырыбы: Негізгі түсініктер: деректер және ақпарат. Ақпаратты өңдеу әдістері мен түрлері. Жұмыстың мақсаты: 1. Ақпарат ұғымының жан-жақтылығын талдау; 2. Ақпараттың қасиеттерін зерттеу; 3. Ақпаратты өлшеу әдістерімен танысу. Жұмыстың мазмұны: ЭЕМ-де ақпараттың негізгі түрлері: символдық текстік және графиктік ақпараттар. Символдық ақпарат символдардың, белгілердің көмегімен беріледі. Мысалы: сандық, әріптік немесе жай таңбалар, түстер. Мұндай өрнектеу ақпарат туралы толық мәлімет бермейді, олар тек қарапайым сигналдар арқылы басқарылады. Мысалы, оған бағдаршам түстері арқылы жол ережесін реттеуді, тек бір ғана таңбаның, не әріптің көмегімен “рұқсат етілген” немесе “рұқсат етілмеген” деген түсінік беретін әртүрлі шартты белгілерді жатқызуға болады. Текстік ақпарат деп ақпаратты әріптер, сандар, математикалық таңдалар тізбегі арқылы бейнелеуді айтады. Олар тізбек түрлеріне қарай әртүрлі мәліметтер береді. Бұған кітаптар, оқулықтар, формулалар мысал бола алады. Графиктік ақпарат - мәліметтерді көлемді де, күрделі өрнектеудің түрі. Оған мысал ретінде сурет, сызба графиктік, диаграмма тәрізді бейнелеу жолдары арқылы берілетін мәліметтерді жатқызуға болады. Ақпараттың массасы, геометриялық өлшемі болмайды. Дегенмен ақпаратты беретін, қабылдайтын, сақтайтын объектілер болады. Жалпы жинауға, сақтауға, тасымалдауға болатын мәліметтер тобы ақпарат болып табылады. Ақпараттың санын, сапасын өлшеуге болады. Бұл алынған мәліметтерді салыстыру және бағалау үшін өте қажет. Ақпаратты өңдеу үшін оны салыстыруға болатындай етіп, белгілі бір жүйеге айналдыра білу керек. Символдық, текстік, графиктік жолмен өрнектелген ақпаратты бір-ақ өлшеммен салыстыруға болады. Бұл - ақпаратты өрнектеудің екілік санау жүйесі. Ол үшін екілік санау жүйесіндегі сандар, яғни екілік сандар түсінігін білуіміз қажет. Кез-келегн санды шектелген таңбалар санымен өрнектеуге болады. Ақпарат көздері 2-ге бөлінеді: үздіксіз және дискретті (үзілісті). Үздікті ақпарат көзі ақырлы уақыт аралығында ақырлы мөлшерлі ақпартты қамтитын ақырлы мөлшерлі дискретті хабарлар жасайды. Дискретті хабарлар жекелеген элементтердің (белгілердің) жинақты жинағынан тұрады. Элементтер жинағы ақпарат көзінің алфавиті деп аталады. Бұған алфавит көмегімен немесе сандар тізбектерімен жазылған мәтіндер мысал бола алады. Үздіксіз хабар үздіксіз ақпарат көзінен тұрады және физикалық шамалармен (кернеу, тоқ т.с.с) көрсетіледі. Дискретті хабар ақпараттың ақырғы санын қамтитындықтан оны өлшеуге болады. Ақпарат шамасының 3 түрі бар: - құрылымдық өлшем; - статистикалық өлшем; семантикалық өлшем. Ақпарат теориясында бит – екі әртүрлі мағынадағы деректерді айыру үшін ақпарат саны. Ал есептеу техникасында бит деп машина ішінде берілетін деректер мен командаларда қолданылатын “0” немесе “1” белгілерін сақтау үшін керек , жадының ең кіші бөлігін айтамыз. Бит – өлшеудің ең кіші бірлігі. Практика жүзінде одан үлкен бірліктер қолданылады ол - байт. Бір байтта 8 бит бар. Кеңінен қолданылатын байттан де үлкен ақпарат бірлігінің түрлері: 1 Килобайт (Кбайт) = 1024 байт. 1 Мегабайт (Мбайт) = 1024 Кбайт. 1 Гигабайт (Гбайт) = 1024 Мбайт. 1 Терабайт (Тбайт) = 1024 Гбайт. 1 Петабайт (Пбайт) = 1024 Тбайт. 1-тапсырма. Ақпарат түрлеріне мысал келтіріңіздер.
2-тапсырма. Мына схеманы толықтырыңыздар. 
3-тапсырма. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер: 1. Адам қандай сезім мүшелерімен ақпарат алады? 2. Адам көру мүшесі арқылы зат туралы қандай ақпарат алады? 3. Тактильді ақпарат деген не? 4. Ақпарат қандай түрде беріледі?
1. Белгілі бір тілдің кез келген сөздерін құрай алатын символдарының жиыны. 2. Ақпартты есту мүшесі? 3. Бұл әмбебаб автоматтандырылған электронды құрылғы (көпфункционалы), ақпаратты беру мен өңдеу және жинақтау үшін керек. 4. I = log2N бұл ақпаратты өлшеу формуласын кім ұсынған? 5. Ақпарат көздері 2-ге бөлінеді: 1. Үздіксіз, екіншісін атаңыз? 6. 1024 Гбайт = 240 байт бұл? 7. ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін жаңа ғылыми пән? Өзіндік жұмыстар: 1. «Ақпараттық технология» тақырыбына баяндама жазыңыз 2. «Ақпарат» ұғымына байланысты сөз жұмбақ құрыңыз. 3. «Ақпараттық жүйе» тақырыбына баяндама жазыңыз. 4. «Компьютер - ақпаратты өңдеу құралы» тақырыбына баяндама жазыңыз. 5. «Ақпараттың құрылымдық өлшемі» тақырыбына баяндама жазыңыз. 6. «Ақпараттың статистикалық өлшемі» тақырыбына баяндама жазыңыз. 7. «Ақпараттың семантикалық өлшемі» тақырыбына баяндама жазыңыз. 8. «Ақпарат» тақырыбына 25 сұрақтан тұратын тест тапсырмасын құрыңыз. 9. «Ақпарат көзі» тақырыбына баяндама жазыңыз. 10. «Ақпараттың берілу тәсілдері» тақырыбына баяндама жазыңыз. 11. «Ақпарат қауіпсіздігі» тақырыбына баяндама жазыңыз. 12. «Құқықтану саласында ақпаратты өңдеу» тақырыбына баяндама жазыңыз. 13. «Экономика саласында ақпаратты өңдеу» тақырыбына баяндама жазыңыз. 14. «Электрондық ақпарат» тақырыбына баяндама жазыңыз. 15. «Денсаулық саласында ақпаратты өңдеу» тақырыбына баяндама жазыңыз. 16. «Білімді ақпараттандыру» тақырыбына баяндама жазыңыз. 17. «Ақапаратты қорғау» тақырыбына баяндама жазыңыз. 18. «Ақпаратты түрлендіру» тақырыбына баяндама жазыңыз. 19. «Сандық ақпарат» тақырыбына баяндама жазыңыз. 20. «Ақпарат нарығы» тақырыбына баяндама жазыңыз. №2 Зертханалық жұмыс Жұмыстың тақырыбы: Санау жүйесі. Бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне өту Жұмыстың мақсаты: 1. Санау жүйелерімен танысу; 2. Екілік, сегіздік, ондық және оналтылық санау жүйесінде есептеулер жүргізуді меңгеру; 3. Бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне ауыстыруды меңгеру. Жұмыстың мазмұны: Санау жүйелері – сан деп аталатын, символдар көмегімен бейнеленетін атаулар тәртібінің жиынтығы. Санау жүйелері позициялық және позициялық емес болып екіге бөлінеді. Позициялық емес санау жүйесіне мысал — рим сандары: бірнеше сандар негізгі болып алынған (мысалы, І, V, X), ал қалғандары осы негізгі сандарды қосу арқылы алынады ( VІ, VІІ сияқты) немесе алу ( ІV, ІX сияқты). Ал позициялық санау жүйелеріне екілік, ондық, сегіздік, оналтылық сандар жатады. Екілік санау жүйесі. Екiлiк жүйеде кез келген сан екi 0 және 1 цифрларының көмегiмен жазылады және екiлiк сан деп аталады. Екiлiк санның әрбiр разрядын (цифрын) бит деп атайды. Кез келген санау жүйесiнiң негiзiн осы санау жүйесiнде қолданылатын цифрлар санын анықтап ЭЕМ-де ақпаратты өрнектеу үшiн екiлiк жүйе қолданылады. Екiлiк жүйеде қосындыда негiздеушi ретiнде 2 санын қолданады. Сегіздік санау жүйесі. Сегіздік санау жүйесі, яғни сегіздік негіздеуіші санау жүйесі, сегіз цифрдың көмегімен санды көрстеді: 0,1,2,3,4,5,6,7. Ондық санау жүйесі. Ондық санау жүйесiнегi сандарды өрнектеу үшiн 0-9 дейiнгi араб цифрлары қолданылады: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. Мысалы: 234=200+30+4. 2 жүздiктер разрядынан, 3 ондықтар разрядынан, 4-бiрлiктер разрядынан тұрады. Ондық жүйе позициялық болып табылады, өйткенi ондық санды жазуда цифрдың мәнi оның позициясына немесе санда орналасқан орнына байланысты. Санның цифрына бөлiнетiн позицияны разряд деп атайды. Егер 234 санын қосынды түрiнде былай жазамыз: 2*102+3*101+4*100. Бұл жазбадағы 10-саны санау жүйесiн негiздеушi. Санның әрбiр цифры үшiн 10 негiздеушi цифрлың орнына байланысты дәрежеленедi және осы цифрға көбейтiледi. Егер сан ондық бөлшек болса, ол терiс дәрежеде жазылады. Оналтылық санау жүйесi. Оналтылық санау жүйесiнде санды жазу үшiн ондық санау жүйесiнiң цифрлары 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 және латын алфавитiнiң алғашқы үлкен әрiптерi: A,B,C,D,E,F қолданылады. Мұнда A=10, B=11, C=12, D=13, E=14, F=15. Сандардың қандай сандық жүйеде тұрғанын бiлу үшiн, оның төменгi жағына индекс жазылады және индекске қандай жүйеде екенi көрсетiледi. 1-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіздер: 1. Санақ жүйесi дегенiмiз не? 2. Санақ жүйелерiнiң түрлерiн атаңыз? 3. Позициялық және позициялық емес санақ жүйелерiнiң айырмашылығы неде? 4. Позициялық санақ жүйелерiне қандай санақ жүйелерi жатады? 5. Санақ жүйесiнiң негiзгi сандары деп қандай сандарды айтамыз? 6. Ондық санақ жүйесiндегi санды екiлiк санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 7. Ондық санақ жүйесiндегi санды сегiздiк санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 8. Ондық санақ жүйесiндегi санды он алтылық санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 9. Екiлiк санақ жүйесiндегi сандарды ондық санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 10. Сегiздiк санақ жүйесiндегi сандарды ондық санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 11. Он алтылық санақ жүйесiндегi сандарды ондық санақ жүйесiне ауыстыру қалай жүзеге асады? 2-тапсырма. Кестені толтырыңыз:
3-тапсырма. Кестені есептеп толтырыңыз:
4-тапсырма. Екiлiк санау жүйесiндегi сандарды ондық санау жүйесіне ауыстырып жазыңыздар: 1. 111110112= 2. 1111110012= 3. 1001110112= 4. 1011110112= 5. 1010101012= 6. 1000000012= 7. 1011000012= 8. 1111000012= 9. 1011111012= 10. 111111102= 11. 1011111,112= 12. 1111011,1012= 13. 11110101,1112= 14. 111101,10012= 15. 100110101,1012= 16. 11101111,1112= 17. 1000001,1112= 18. 1111111,10012= 19. 1111011,112= 20. 10101011,101= жүктеу/скачать 13,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
