Арнаулы бiлiмдендiру министрлiгi


Көмектес жалғаулы сөз тіркестері



Pdf көрінісі
бет32/133
Дата25.05.2020
өлшемі1,02 Mb.
#71005
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   133
Байланысты:
Қазақ тілінің синтаксисі
Қазақ тілінің синтаксисі, Төлетай Ә
Көмектес жалғаулы сөз тіркестері. Сабақты жəне кейбір салт етістіктер көмектес 
жалғаулы есімдерді меңгеру арқылы сөз тіркесінің үлкен бір тобын құрайды. Көмектес 
жалғаулы  есімдер  етістіктерге  меңгеру  арқылы  объектлі  жəне  пысықтауышты 
қатынастарда түрлі-түрлі мағынада жұмсалады: 
а) Объектілік қатынастағы сөз тіркестері. Көмектес жалғауда тұрып етістіктермен 
обьектілік  қатынаста  айтылатын  сөздер-зат  есімдер  мен  олардың  орнына  жүретін 
есімдіктер.  Олардың  обьектілік  мағынасы  əр  түрлі  болады.  Оның  себебі,  біріншіден, 
көмектестегі  бағыныңқы  сөздердің  нені  білдіретінімен  байланысты  болса,  екіншіден, 
оларды керек ететін етістіктердің  мағыналарының əр қилы болумен байланысты. Сол 
негізінде жоғарғыдай сөз тіркестері мынадай мағыналарда айтылады: 
1.  Құралдық.  Құрал-сайманның  атын  білдіретін  көмектестегі  зат  есімдер  кісінің 
қимыл  əрекетін  білдіретін  етістіктермен  тіркесіп,  құралдық  мағыналы  сөз  тіркестері 
жасалады. Мысалы: балтамен шабу, арамен кесу, балғамен соғу, қармақпен ұстау. 
Мұндай  сөз  тіркестерінде  көмектес  жалғаулы  зат  іс-əрекеттің  тіккелей  не  сол 
арқылы  істелу  құралы  болады.  Мысал:  Таяқтай  қарумен  салып  та  кетеді.  Атты 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   133




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет