Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис
қаңқ етті. Мылтық тарс етті
жүктеу/скачать 3,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі окулық Абуханов-лексика
- Бұл бет үшін навигация:
- 140-жаттығу.
| қаңқ етті.
Мылтық тарс етті. Ол сөзін есіттірмей күңк етті. Еліктеуіш сөздер бастапқы түбір күйінде қайталанып айтылады да, қос сөз жасалады. Қосарланып айтылған еліктеуіш сөздер морфологиялық тұлғасы жағынан ешқандай өзгеріске енбейді. Сейлем ішінде етістік баяндауышпен не етістіктен болған өзге мүшемен байланысып, үнемі пысықтауыш мүше болады. Мысалы, 1) — Мерзімді бұздым азырақ, — деп, Шығанақ қарқ-қарқ күлді. (Ғ. М.) 2. Екі батыр найзасын сатыр-сұтыр салысты. Сайлап мінген белді аттар тізе бүге қалысты. (Ж- Ж.) 140-жаттығу. Мына сөйлемдерді көшіріп жазыңдар да, еліктеуіш сөздерді тауып, астын сызындар. Олар қандай тұлғада және сөйлемнің қай мүшесі қызметінде тұрғанын айтыңдар. 1. Рация бірнеше рет тыр-тыр етіп қалды. 2. Салдыр-гүлдір жеңіл нәрселердің бәрі токтаусыз билей женелді. (К. 0.) 3. Жауап орнына Петрушкин мырс етіп күлді. 4. Салмақты болуға тырысса да, саусақтары, бүкіл тұла бойы қалшылдап, дір-дір қағады. (К. Т.) 5.-Сізден шығары не ?— деп, жігіт сақ-сақ күлді. (Ғ. М.) 2. Бейнелеуіш сөздер. Жаратылыстағы кездесетін жарық, сәулелер мен алуан түрлі қимылдық әрекеттердің елесі атаулары ретінде пайда болған сөздерді б е й н е л е у і ш с ө з д е р дейді. Еліктеуіш сөздер адамның есту қабілетінен туған, дыбыстарға еліктеуден пайда болған сездер болса, бейнелеуіш сөздер адамның көру кабілетінен туған ұғымдардың атауларын білдіретін сөздер болып келеді. Мысалы: Қаңтардың қатты аязында қар аяқты басқан сайын сықыр-сықыр етеді деген сөйлемдегі сықыр-сықыр деген сөз — адамның есту қабілетінен пайда бол ған, белгілі дыбысқа еліктеуі ретінде тағылған атау. Сондықтан еліктеуіш сөз деп аталады. Ал электр сәулесі қараңғы түнді қақ жарып жүктеу/скачать 3,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|