Қол соғу (шапалақтау). Құптау, мақұлдау, риза болу мағынасын
білдіру үшін де, одан тыс та жұмсалатын паралингвистикалық
амалдардың бірі. Мысалы,
Ұяттан өле жаздаған Қосайдар да осы пәлелі жерден сытылып шықты. Тамашаға жиналған кісілердің кейбірінің қол соққанын, кейбірінің жымиып бас шайқағанын ғана біледі. Мазақтағаны ма, қостағаны ма – о жағына бойлауға шамасы келмеді (М. Мағауин). Қол соғу арқылы адамдар өздерінің бір мәселені, я адамды
қолдайтындықтарын, оған ризашылықтарын, сүйіспеншіліктерін
білдіреді. Мысалы,
– Батырақ байғұстың... біз сияқты қасқиған... Әлгі Қауқаш сияқты... байда кегін қайтарған... Жасасын төңкеріс! – деп қолын аспанға тік көтеріп айқай салды Ждақай. – Жа - са - сын! Арба үстіндегілер шарт - шұрт қол шапалақтады. Сеңдей соғылысып сөйлеушіге қарап тұрған көпшілік не істерін білмей бір - біріне қарады (С. Елубаев). Құптау, мақұлдау, келісу реңктері
иә, солай, дұрыс қой, дұрыс болған екен тілдік бірліктерімен қатар, кей жағдайда қол соғу, қол
шапалақтау сияқты паралингвистикалық амал
-
тәсілдер арқылы да
байланысып жатады.
Қол жаю. Қол жаюдың халық арасындағы негізгі ұғымы құран
оқылған кезде жасайтын ишарат. Қол жаю қазақ халқының ежелден
келе жатқан ұлттық салт
-
дәстүрінің бірі –
бата беру кезінде де
жасалатын бейвербалды амалдың бірінен саналады. Бата беруші адам
ел
-
жұртқа сыйлы, дуалы ауыз адам болуға тиіс. Бата берілген кезде
ешкім түрегеліп тұрмайды, бата сөзі аяқталғанша бата беруші д,е
басқалары да екі қолын жайып отырады.
