Қазақ тіліндегі эмоционалды



Pdf көрінісі
бет198/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
5 сынып, 1
 
Қысып ұстап тұрмын...
 
(І. Жансүгіров).
 
Адамның денесінің қалпы (поза) да оның эмоциясынан хабар 
береді. Себебі адам әр түрлі эмоция кезінде кейде өз денесінің тепе
-
теңдігін игере алмау немесе бір орнынан қозғала алмай қалу сияқты 
түрлі күйге түседі. Бір орнынан қозғала алмай қалу көп жағдайда 
күтпеген жайсыз хабар әсерінен болады. Мысалы, 
Әннің әуені жат, сөзі оғаш еді. Қосайдар ештеңе түсінбеді. Әнді 
аяқтаған соң қыстыға дем алып, үнсіз қалған сары қызға қарап 
бірталай уақыт
 
қимылсыз тұрды.


 
Бұл не? –
 
деді ақыры. –
 
Мен... кешіріңіз, ештеңе ұқпадым. 
 
(М. 
Мағауин).

 
Көшкені несі? –
 
деді апасы. Түкке түсінбей, ұлына қарады, онан 
Танаға қарады. Тана
 
көзі шарасынан шығып бажырайған күйде боп
-
боз
 
сілейіп тұрып
 
қалды.
 
Ол да түкке түсінбеген сияқты (С. 
Мұратбеков).
Кенет қыз ұйқысынан шошығандай басын қалт көтеріп алды. 
Айран
-
асыр күйде жігітке қадала қарап,
 
мелшиіп отырып қалды
(М. 
Мағауин).
Адамның өз денесінің тепе
-
теңдігін игере алмай қалуы да көп 
жағдайда күтпеген жайсыз хабар әсерінен болады. Мысалы,
«...Дегенмен, сіз кешіктіңіз, ол бүгін таңға жақын дүние салды». 
Мен 
теңселіп кеттім білем,
 
дәрігер қолымнан ұстай алды (М. 
Мағауин).
Адам түрлі эмоция әсерінен, ол мейлі жағымды, мейлі жағымсыз 


230 
болсын басқа дене қимыл
-
қозғалыстарын жасауы мүмкін. Яғни, адам
-
ның эмоция әсерінен болатын дене қалпы дегенде біз түрлі қимыл
-
қозғалыстарды да басты назарда ұстауымыз керек. Бұл жөнінде А.П. 
Садохин былай деп жазады: «Под позой мы понимаем не только 
положение, которое принимает человек, но и движение, которые изме
-
няют это положение или влияют на него, как, например, перемещение 
центра тяжести при покачивании вперед
-
назад, с носка на пятку, смена 
ноги и т.д.» [119, 186]. 
Паралингвистикалық амал
-
тәсілдердің бірқатары күшті эмоция
кезінде көрініс табады. Олар ыза, кек, қатты ашу үстінде болатын ұру, 
соғу, жанжал, төбелес кезінде жасалатын қозғалыстар. Бұлар эмоция
-
ның ашық көрінісіне жатады. Мысалы, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   194   195   196   197   198   199   200   201   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет