Орындау
пəні
–
ол
міндеттемені
орындау
процесінде
борышқор
-
дан
несие
берушіге
ауысатын
зат
,
жұмыс
,
қызмет
көрсету
болып
та
-
былады
.
Орындау
пəніне
талаптар
не
заңда
,
не
шартта
айқындалады
.
ҚР
АК
282
бабында
ақшалай
міндеттемелерді
орындау
пəніне
ерекше
талаптарды
белгілеген
.
Ең
алдымен
,
заңнамалық
акт
i
лерде
көзделген
жағдайларды
қоспағанда
,
ҚР
аумағындағы
ақшалай
м
i
ндеттемелер
теңгемен
көрсет
i
луі
талап
етіледі
.
176
ҚР
аумағында
м
i
ндеттемелер
бойынша
есеп
айырысуды
жүзеге
асыру
кез
i
нде
шетел
валютасын
,
сондай
-
ақ
шетел
валютасындағы
төлем
құжаттарын
пайдалануға
ҚР
заңнамалық
акт
i
лер
i
нде
айқын
-
далған
жағдайларда
жəне
шарттарда
немесе
оларда
белг
i
ленген
тəрт
i
ппен
жол
бер
i
лед
i.
Төлемдер
мен
аударымдарды
жүзеге
асыру
тəрт
i
б
i
мен
тəс
i
лдер
i
ҚР
ақша
төлемдер
i
мен
аударымдары
туралы
заңнамасында
бел
-
г
i
ленед
i
жəне
оларды
тараптар
ти
i
ст
i
шартта
айқындайды
.
ҚР
резиденттерінің
елде
тұрақты
тұратын
мекенжайы
болады
.
ҚР
резиденттері
деп
танылады
:
ҚР
азаматтары
,
оның
i
ш
i
нде
шет
мемлекетте
тұрақты
тұру
құқығына
осы
мемлекетт
i
ң
заңнамасына
сəйкес
бер
i
лген
құжаты
бар
Қазақстан
Республикасының
азаматтарын
қоспағанда
,
шетелде
уақытша
жүрген
немесе
Қазақстан
Республикасынан
тыс
жерлерде
оның
мемлекетт
i
к
қызметінде
жүрген
азаматтар
;
ҚР
тұрақты
тұру
құқығын
беретін
құжаты
бар
шетелдіктер
жəне
азаматтығы
жоқ
тұлғалар
;
ҚР
заңнамасына
сəйкес
құрылған
,
ҚР
аумағында
орналасқан
жері
бар
барлық
заңды
тұлғалар
,
сондай
-
ақ
ҚР
жəне
одан
тыс
жерлерде
орналасқан
жер
i
бар
олардың
филиалдары
мен
өкілд
i
ктер
i;
ҚР
тыс
жерлердегі
ҚР
дипломатиялық
,
сауда
жəне
өзге
де
ресми
өк
i
лд
i
ктер
i.
Резидент
еместер
–
жеке
тұлғалар
,
заңды
тұлғалар
,
олардың
жоғарыда
аталған
тізімде
жоқ
филиалдары
жəне
өкілдіктері
.
Ақшалай
м
i
ндеттемен
i
орындау
үш
i
н
жетк
i
л
i
кс
i
з
төленген
тө
-
лемн
i
ң
сомасы
тараптардың
өзге
кел
i
с
i
м
i
болмаған
жағдайда
ең
ал
-
дымен
несие
беруш
i
н
i
ң
орындау
жөн
i
ндег
i
шығындарын
,
сонан
соң
айыпақы
мен
сыйақыны
(
мүдден
i),
ал
қалған
бөл
i
г
i
нде
-
борыштың
нег
i
зг
i
сомасын
өтейд
i.
Ұзақ
мерз
i
мд
i
м
i
ндеттемелерде
тараптар
кел
i
скен
шарттарда
төлемд
i
индекстеу
көзделу
i
мүмк
i
н
.
Орындаудың
тəсілі
–
ол
міндеттемені
орындау
кезіндегі
тарап
-
тардың
іс
-
əрекет
жасау
тəртібі
болып
есептеледі
.
ҚР
АК
274-
бабы
бөлшектеп
орындау
сынды
орындау
əдісін
реттейді
.
Егер
заңдарда
өзгеше
белг
i
ленбесе
немесе
м
i
ндеттеме
мəн
i
нен
өзгеше
туындамаса
,
жалпы
ереже
ретінде
несие
беруш
i
м
i
ндеттемен
i
бөлшектеп
орындау
-
ды
қабылдамауға
құқылы
.
Борыш
сомасын
нотариустың
атына
депозитке
салу
,
ал
заңнама
-
177
лық
актілерде
көрсетілген
реттерде
соттың
атына
салу
арқылы
ақ
-
шалай
міндеттемені
ерекше
əдіспен
орындауға
болады
.
Борыш
сома
-
сын
депозитке
орналастырған
борышқор
міндеттемені
орындады
деп
саналады
.
Орындау
жері
заңнамамен
,
міндеттеме
ережелері
арқылы
ай
-
қындалады
немесе
міндеттеме
мəнінен
көрінеді
.
Мысалы
,
тұрғын
үйді
жөндеу
міндеттемесі
осы
ғимарат
орналасқан
жер
бойынша
орындалуы
тиіс
.
Орындау
жерін
айқындау
қиындық
туындатқан
реттерде
та
-
раптардың
арасында
дау
туындауы
мүмкін
.
Сондықтан
ҚР
АК
281-
бабы
міндеттемелерді
орындау
жері
туралы
ережелерді
келесідей
мазмұнда
ұсынды
.
Егер
м
i
ндеттеме
орындалатын
жер
заңдарда
немесе
оның
шарт
-
тарында
белг
i
ленбесе
немесе
м
i
ндеттеме
мəн
i
нен
немесе
i
скерл
i
к
қызмет
өр
i
с
i
ндег
i
əдеттег
i
құқықтардан
көр
i
нбесе
,
ол
:
1)
м
i
ндеттеме
бойынша
қозғалмайтын
мүл
i
кт
i
беру
–
мүл
i
к
ор
-
наласқан
жерде
;
2)
м
i
ндеттеме
бойынша
тауарды
немесе
өзге
де
мүл
i
кт
i
тасымал
-
дауды
пайдалана
отырып
беру
–
мүл
i
кт
i
несие
беруш
i
ге
жетк
i
зу
үш
i
н
оны
б
i
р
i
нш
i
тасымалдаушыға
тапсыратын
жерде
;
3)
егер
бұл
жер
м
i
ндеттеме
пайда
болған
кезде
несие
беруш
i
ге
белг
i
л
i
болса
,
кəс
i
пкерд
i
ң
басқа
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
тауар
не
-
месе
өзге
де
мүл
i
кт
i
беру
–
мүл
i
к
дайындалған
немесе
сақталатын
жерде
;
4)
ақшалай
м
i
ндеттеме
бойынша
–
несие
беруш
i
н
i
ң
м
i
ндеттеме
пайда
болған
кездег
i
тұрғылықты
жер
i
нде
,
ал
егер
несие
беруш
i
заңды
тұлға
болса
–
м
i
ндеттеме
пайда
болған
кезде
оның
болған
жер
i
нде
;
егер
несие
беруш
i
м
i
ндеттемен
i
ң
орындалу
кез
i
нде
тұрғылықты
жер
i
н
немесе
тұрған
жер
i
н
өзгерт
i
п
,
бұл
туралы
борышқорға
хабарласа
–
орындалатын
жерд
i
ң
өзгерт
i
лу
i
не
байлан
ысты
барлық
шығындарды
соның
есеб
i
не
жатқыза
отырып
,
оның
жаңа
тұрғылықты
жер
i
нде
не
-
месе
тұрған
жер
i
нде
;
5)
басқа
да
барлық
м
i
ндеттемелер
бойынша
–
борышқордың
тұрғылықты
жер
i
нде
,
ал
егер
борышқор
заңды
тұлға
болса
–
оның
орналасқан
жер
i
нде
орындалуға
ти
i
с
.
Орындау
мерзімі
заңнама
немесе
шартпен
айқындалады
.
Əдетте
,
туындау
мерзімі
мен
міндеттемені
орындау
сəйкес
келіп
жатады
.
Ал
осы
мерзімдер
арасында
уақыттық
интервал
болуы
жағдайды
күрделендіре
түседі
.
178
Егер
м
i
ндеттемеде
ол
орындалатын
күн
немесе
ол
орындалуға
ти
i
ст
i
уақыт
кезең
i
көзделсе
немесе
анықтауға
мүмк
i
нд
i
к
берсе
,
м
i
ндеттеме
сол
күн
i
немесе
ти
i
с
i
нше
сол
кезең
i
ш
i
нде
кез
келген
уақытта
орындалуға
ти
i
с
.
М
i
ндеттемеде
ол
орындалатын
мерз
i
м
көзделмесе
,
онда
м
i
ндеттеме
пайда
болғаннан
кей
i
н
ақылға
қонымды
мерз
i
мде
орындалуға
ти
i
с
.
Орындалу
мерз
i
м
i
талап
ет
i
лет
i
н
кезбен
белг
i
ленген
м
i
ндеттемен
i
борышқор
несие
беруш
i
оның
орындалуын
талап
еткен
күннен
бастап
7
күн
мерз
i
мде
орындауға
м
i
ндетт
i.
Егер
заңдарда
немесе
м
i
ндеттеме
шарттарында
өзгеше
көзделмесе
жəне
оның
мəн
i
нен
туындамаса
,
м
i
ндеттемен
i
мерз
i
м
i
не
дей
i
н
орындауға
жол
беріледі
.
Мысалы
,
сақтау
шартын
мерзіміне
дейін
орындау
аталған
міндеттеменің
мəніне
қайшы
болып
табылады
.
Кəсіпкерлік
қызметке
байланысты
міндеттемелер
үшін
басқалай
ережелер
бекітілген
.
Кəс
i
пкерл
i
к
қызметке
байланысты
м
i
ндеттемелерд
i
мерз
i
м
i
нен
бұрын
орындауға
м
i
ндеттемен
i
мерз
i
м
i
не
дей
i
н
орындау
мүмк
i
нд
i
г
i
заңдарда
немесе
м
i
ндеттеме
шарттарында
көзделген
,
не
i
скерл
i
к
қызмет
өр
i
с
i
ндег
i
əдеттег
i
құқықтардан
немесе
м
i
ндеттемен
i
ң
мəн
i
н
туындаған
реттерде
ғана
жол
бер
i
лед
i.
ҚР
АК
280
бабында
заңдарда
немесе
м
i
ндеттеме
шарттарында
борышқордың
несие
беруш
i
ге
м
i
ндеттемен
i
ң
орындалу
барысы
тура
-
лы
хабарлап
отыру
м
i
ндет
i
көзделу
i
мүмк
i
н
екендігі
айтылады
.
М
i
ндеттемен
i
ң
орындалғанын
қабылдай
отырып
,
несие
беруш
i
борышқордың
талап
ету
i
бойынша
оның
толық
немесе
б
i
р
бөл
i
г
i
орындалғаны
жөн
i
нде
оған
қолхат
беруге
м
i
ндетт
i.
Қолхатты
жай
жазбаша
нысанда
рəсімдесе
болады
.
Егер
борышқор
м
i
ндеттемен
i
куəландыру
үш
i
н
несие
беруш
i
ге
борыш
құжатын
берсе
,
несие
беруш
i
оның
орындалғанын
қабылдай
отырып
,
құжатты
борышқорға
қайтаруға
ти
i
с
.
Қайтарып
беру
мүмк
i
н
болмаған
жағдайда
ол
мұны
өз
i
берет
i
н
қолхатта
көрсетуге
м
i
ндетт
i.
Қолхат
борышқорға
қайтарыл
-
ған
борыш
құжатындағы
жазумен
алмастырылуы
мүмк
i
н
.
Мұндай
əрекеттердің
маңызы
осы
арқылы
міндеттемені
тоқтатудың
куəландырылуында
болып
табылады
.
Міндеттемені
орындау
субъектілері
.
Əдетте
,
міндеттемедегі
əрбір
тарап
бір
тұлға
ғана
болады
.
Кейбір
жағдайларда
əр
тараптан
бірнеше
тұлға
болатын
міндеттемелер
де
бо
-
лады
.
Бұдан
міндеттемедегі
Достарыңызбен бөлісу: |