Бай әКЕ, кедей әКЕ

167 
Бәріде онымен келісіп бастарын изеді.
Мен, оның бір кезде нәзік әрі жүдеу болғандығы жӛнінде, 
естідім,- деді екінші біреуі.
-Оны менде естідім-деді үшіншісі. Бірақ, ол күнде жаттығатын 
кӛрінеді.
-Ия, айтарсың!
-Жоқ, олай емес-деді менің мылжың танысым. Таласың барма? 
Ол солай болып туған. Жетеді, Арнольд туралы былшыл, одан да жүр 
сыра ішейік. Осылай, біздің дағдыларымыз мінезімізді билейді. 
Бірде мен бай әкеден байлардың дағдыларын айтып беруін 
ӛтіндім. Қашандағы әдетіндей, ол маған тіке жауап берген жоқ, оның 
орнына мысал келтірді.
-Сенің әкең тӛлемдерін қай уақытта тӛлейді?, -деп сұрады ол. 
-Әр айдың бірінде-дедім.
-Содан кейін, онда бірдеңе қала ма?
-Ӛте аз.
“Міне, сондықтан онда қаржы қиындықтары бар,-деді ол.
-Онда жаман әдет бар. Ол алдымен басқаларға тӛлейді, содан 
кейін бірдеңе қалса, ӛзіне тӛлейді.
-Кӛпшілік жағдайда ештеңе қалмайды, -дедім мен.
-Оны тӛлемеуге, оның қақысы жоқ қой, бұл шын емес пе? “дедім 
тағыда. Сонда Сіздің айтпағыңыз, оларды тӛлемеу керек пе?
-Әрине, олай дегім келмейді. Менде, телемдерді уақытында 
тӛлегенді дұрыс деймін. Бірақ, мен алдымен ӛзіме тӛлеймін. Тіпті 
мемлекетке тӛлегенге дейін.
-Ал оның барлығына ақша жетпесе ше? -деп таңдандым мен. 
Онда не істейсіз? -Тағыда солай. Ақшам жетпеседе, бәрібір алдымен 
ӛзіме тӛлеймін. Мен үшін мемлекеттен бұрын активтер колонкасы 
(бӛлігі) маңызды.
-Олар келіп. Сізді жазаламай ма? -деп сұрадым.
-Әрине, келеді егер мен тӛлемесем.
-Түсінсеңші, мен мүлдем тӛлемеу керек деп айтып отырғаным 
жоқ қой, -деді бай әке. Мен тек қана, тіпті ақшам жетпесе де алдымен 

168 
ӛзіме тӛлеймін. -дедім ғой.
-Бірақ, мұны қалай істеуге болады?
-Мәселе, мұны «қалай» істеуде емес, мұны «неге» істеу керек, 
әңгіме осында, деп жауап берді бай әке.
-Жақсы неге?
-Мотивация. -деді ол. Қалай деп ойлайсын: ақша түспесе, 
алдымен айғайды кім шығарады, мен ӛзім бе, әлде менің 
кредиторларым ба?
-Әрине, кредиторлар дедім мен. Ол белгілі. Сіз ӛзіңізге тӛлесеңіз, 
ештеңе демейсіз ғой.
-Сондықтан байқайсың ба, мен ӛзіме тӛлегеннен кейін, маған 
мемлекет және кредиторлар жағынан қысым күшейеді, сӛйтіп мен 
табыс табу үшін, басқа тәсілдер мен амалдарды іздестіруге мәжбүр 
боламын. Оларға тӛлеу менің мотивациям болады. Мен жұмыстарды 
жүргізе бастаймын, жаңа компаниялар құрамын, биржада ойнаймын, 
барлық қиындықтарға соқтығам, әйтеуір қайткенде де бұлардың 
қысымшылығын тоқтату қажет. Мұндай қысым, менен одан да әрі 
екпінді іс-қимылдар жасауға және жалпы каржы жӛніндегі ақыл мен 
үлкен тапқырлықты табуды талап етеді. Егерде мен тӛлемді ӛзіме ең 
соңында тӛлегенімде, бұлардың тарапынан ешқандай да қысым 
кӛрмеген болар едім, бірақ менде ақша да болмаған болар еді.
-Сонда Сіздің мотивацияңыз-ол мемлекет және кредиторлар 
алдындағы үрей ме?
-Әбден дұрыс, -деді бай әке.
Басқа да ақша талап етушілер сиякты. мемлекеттің салык 
жинаушылары да-нағыз қарақшылар. Жұрттың кӛпшілігі олардан 
сескенеді, сондықтан оларға алдымен тӛлейді, ӛздеріне айтарлықтай 
ештеңе қалмайды. Ал, мен мұндай үрейлікті, ӛзімді мықты қылуға 
пайдаланауға шештім. Басқаларды бұл әлсіретеді. Ӛзіңді ақшаны 
қалай табуға ойлануға мәжбүр етушілік, спортзалға барып 
жаттығумен бірдей. Ой-ӛрісімді жаттықтырған сайын, мен күшейе 
түсемін. Енді мен олардан қорықпаймын. Бұл идея маған танады.
-Сонымен, егерде мен алдымен ӛзіме тӛлесем, қаржы жағынан 

169 
мықтырақ, ой-ӛрісім ӛсіп, материалдық жағдайым жақсара ма?
Бай әке басын изеді.
-Ал, егер мен, ӛзіме ең соңында тӛлесем немесе мүлдем тӛлемей 
қойсам, онда әлсіреймін бе? Сонда барлығы мені, жаман дағдым үшін 
түрткілеп бола ма?
Бай әке тағыда басын изеді.

жүктеу/скачать 1,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: