Зерттеудің теориялық деңгейінде қолданылатын әдістер Мұндай әдістерге абстракциялау, аксиоматикалық, талдау және синтез, идеализация, индукция және дедукция, ақыл-ойша модельдеу, абстрактіден нақтыға өту жатады.
Абстракциялау Бұл зерттелетін объектілердің кейбір қасиеттерінен алшақтау және осы зерттеуде зерттелген қасиеттерді таңдау. Ол әмбебап сипатқа ие, өйткені ойдың әр қадамы осы процеспен немесе оның нәтижесін қолданумен байланысты. Бұл әдістің мәні-маңызды емес қасиеттерден, байланыстардан, қатынастардан, заттардан ақыл-ойды алшақтату және бір уақытта зерттеушіні қызықтыратын осы объектілердің бір немесе бірнеше жақтарын оқшаулау, бекіту.
Аксиоматикалық Алғаш рет Евклид қолданған. Әдістің мәні мынада, пайымдаудың басында дәлелдеуді қажет етпейтін бастапқы ережелер жиынтығы берілген, өйткені олар айқын. Бұл ережелер аксиомалар немесе постулаттар деп аталады. Белгілі бір ережелерге сәйкес аксиомалардан қорытынды пайымдаулар жүйесі құрылады. Бастапқы аксиомалар мен олардың негізінде алынған сөйлемдердің (пайымдаулардың) жиынтығы аксиоматикалық құрылған теорияны құрайды.
