9.1.12. Тақырыбы: Эволюция теориясына кіріспе
Сағат саны: 1
Тақырыптың негізгі сұрақтары/ жоспары 1. Эволюциялық идеялардың қалыптасуы (Дарвинге дейінгі кезең)
2. Эволюциялық ілім- тірі табиғаттың тарихи дамуының қозғаушы күштері және ортақ заңдалақтары туралы ғылым
3. Микроэволюция ілімі
4. Популяция-эволюцияның элементарлы құрылымы
5. Эволюцияның элементарлы факторлары
6. Адаптациялардың пайда болуы
Дарвинизм органикалық дүниенің тарихи даму заңдарын зерттейді. Бұл ғылым ХІХ ғасырдың ортасында жануарлар мен өсімдіктердің эволюциясы жайында жүйелі ілім қалыптастырған әйгілі ағылшын ғалымы Чарлз Дарвинның атымен талады. «Дарвин хайуандар мен өсімдіктердің түрерін еш нәрсеге байланысы жоқ, кездейсоқ «құдайдың өзі жаратқан» және өзгермейтін нәрсе деген көзқарасты мүлде жойып, түрлердің өөзгеріп отыратындығы мен олардың өзара сабақтастығын ашып, биологияны толық ғылыми негізде бірінші рет салды».
Жаңа түрлер және олардың ұсақ (түрішілік) санаттары – түршелер мен популяция түзу үдерістері микроэволюция деп аталады. Микроэволюция – түр түзу көбінесе оқшаулануға негізделеді. Осыған орай ол негізгі екі: географиялық және экологиялық түр түзу типтеріне бөлінеді.
Популяция- (латын тілінде populus — халық, тұрғын халық) — белгілі бір кеңістікте генетикалық жүйе түзетін, бір түрге жататын және көбею арқылы өзін-өзі жаңғыртып отыратын организмдер тобы. Популяция- эволюцияның өзіндік төменгі құрылымы түр, түрасты, бірнеше жақын популяциялық топтарда өзіндік эволюциялық тағдырға ие, бірақ олар тіршіліктің элементарлы бірлігі емес.
Адаптация деп ағзалардың ( популяция мен түрдің) нақтылы орта жағдайларында тіршілік етіп ұрпақ қалдыруын қамтамассыз ететін арнайы қасиеттердің пайда болуын айтады. Адаптация организмдердің өмірсүргіштігімен, бәсекелестігімен, фертильнистігімен сипатталады.
