Дарынды балалармен жүргізілетін тәрбие жұмыстарының жүйесі:
Отбасы : жанұя және оның эмоционалды климаты, қарым қатынасы;
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында мемлекеттік саясат негізінде ең алғаш рет «Әр баланың қабілетіне қарай интеллектуалдық дамуы жеке адамның дарындылығын таныту»
Дарындылық - белгілі бір әрекет саласында ерекше жетістікке жеткізетін адам қабілеті дамуының жоғары деңгейі.
В. Крутецский: «Егер қабілеттіліктер деген ұғымды жеке психикалық қасиеттер деп түсінсек, онда дарындылық дегенді адамның ерекше қабілетінің жиынтығының бірлігі деуге болады»,- деп тұжырымдады.
Қабілеттер ерекшелігін дарындылық деп атайды.Қабілеттілік - дара ерекшелік, шеберлік, талант, шабыт, білім, өнер, нәтижеге жету.
Дарындылық тұлғаның ақыл-ойы, танымы, сана, оқуы, шығармашылық, тұлғаралық қатынаста түзу және психомоторлық қызметтерінде көрініс береді. Дарынды адамдарға тән қасиеттер: зейінділік, жинақылық, тұрақтылық, әрқашан қызметке дайын болу; мақсатқа жетуде ақылға сай табандылыққа ие, еңбекте шаршап-шалдығуды білмейді, басқалармен салыстырғанда интеллекттік деңгейі жоғары.
«Дарындылық» — бұл адамның белгілі ісәрекет аумағында ерекше табыстарға жетуге көмектесетін, қабілет дамуының жоғары деңгейі. «Дарындылық» түсінігі «қабілет» түсінігіне өте жақын.
•
Д.Н.Ушаков «Қабілеттілік»:
табиғи дарын;
бір нәрсені жасай алу мүмкіндігі;
Дарындылықты анықтаудың мынадай параметрлері бар
•
Оқушының танымдық /білім/ іс-эрекетінің басқа оқушылардан озық дамуы;
Психологиялық жоғары дамуы;
Дені сау ,жан-жақты толық дамуы;
Ойлау қабілетінің озық болуы;
Айналадағы құбылыстарды не басқа үдерістерді етене жақын түсінуі;
Туа бітті шығармашылық қабілеттілік.
Дарындылықтың түрлері
Интеллектуалды;
Академиялы;
Шығармашылық;
лидер;
Көркем орындаушылық.
Дарындылықты анықтау критерийлері
•
Теориялық материалды толық игеруі;
Материалды игеруде табандылық көрсетуі;
Алынған білімді әр сабақ сайын дамыту;
Өз ойларын баяндағанда ғылыми терминологияны пайдалану;
Пәнді игеруде негізгі проблеманы бөліп алуы және өз алдына шеше алуы;
Өзіне-өзі талап қоя білуі;
Тапсырылған жұмысты сапалы орындауы.
Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыс түрлері
•
Тақырып бойынша өз ойын еркін айта алуы;
Алынған білімдерді өз бетінше дамыта білуі;
Ғылыми жобалармен шұғылданғанда өз бетінше іздене алуы;
Өзіне – өзі талап қоя білуі;
Тапсырылған жұмысты сапалы орындалуы.
Өз мүмкіндіктерін сезініп, өзге адамдардан жеке ерекшеліктерін түсіне білу
қабілеттерінің дамуына әсер ету;
Зерттеу жұмыстарын жүргізу тәсілдерін қалыптастыру; • Шығармашылық ойлау қабілеттерін арттыру;
Тілдік білім жүйесін сөйлеу әрекеттерінде қолдану т.б.
жүргізудің мақсаттары мен міндеттері
1. Дарынды оқушының ақыл-ойының, эмоционалдық және әлеуметтік дамуы мен ерекшеліктерінің өзіндік ашылу деңгейі мен өлшемін ескеру;
2. Жан-жақты а қпараттандыру; 3. Коммуникативті бейімдеу; 4.
Білімнің бағасын арттыру; 5.
Математика бойынша білім-білік дағдыларын тереңдету, өз ойын еркін деткізуге үйрету, өзіндік білім алуға жетелеу, 6.
Дарынды оқушыны жан-жақты дамыту, ізденістік жолға
ынталандыру; 7. Дарынды оқушының
шығармашылық бағытының ашылуына, дамуына, қоршаған ортаға өзін-өзі жарнамалауына көмек көрсету;
•
Дарынды оқушылармен істелінетін жұмыстар:
Дарынды оқушыларға арналған жылдық жұмыс жоспарын құру;
Сынып жетекшілер және педагог - психологімен кеңесе отырып қабілетті (өте ерекше) оқушылар тізімін алу;
Білім деңгейінің игеру қабілеттері мен психологиялық ерекшеліктерін анықтау;
Дарынды балалармен жүйелі түрде қосымша сабақтар өткізу;
Оқушылардың шығар-машылық жұмыстарын жүйелеу(рефераттар, суреттер, шығармашы-лық жұмыстар);
Өз бетінше ізденіп оқуды ұйымдастыру, дамыту;
АКТ технологиялар элменттерін пайдалану;
Деңгейлік тапсырмалар дайындау;
Тест және басқа да тапсырмалар арқылы танымдық қабілеттерін нығайту;
Сабақ сайын озық тапсырмалар беру;
Пән бойынша білім-білік дағдыларының қалыптасуын үнемі бақылап, өздеріне талдатып, өздік бағалау әрекеттерін ұйымдастыру;