Дәрістердің қысқаша мазмұны 1-дәріс. Матрицалар және оларға қолданылатын амалдар



бет29/71
Дата11.01.2022
өлшемі1,83 Mb.
#111281
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   71
Байланысты:
D 601 ris Matem

Мысалдар. 1. жиыны ақырсыз, төменнен шенелген жиын. Оның төменгі шекарасы сандары.

2. жиыны ақырсыз, жоғарыдан шенелген жиын. Оның жоғарғы шекарасы сандары.


Супремум мен инфимум. Енақты сандар жиыны берілсін. Егер Е жиыны жоғарыдан шенелген болса, онда оның жоғарғы шекараларынан құрылған жиынның ең кіші элементі бар болады.

Е жиынының ең кіші жоғарғы шекарасы супремум деп аталады да, supEнемесе символдарымен белгіленеді.

Сонымен, α саныЕ жиынының супремумы болуы үшін келесі екі шарт орындалуы керек:



  1. α саны Е жиынының жоғарғы шекарасы, яғни әрбір үшін болады.

  2. α саны Е жиынының жоғарғы шекараларының ең кішісі, яғни α санынан кіші болатын әрбір α/ саны Е жиынының жоғарғы шекарасы бола алмайды. Басқа сөзбен айтқанда, теңсіздігін қанағандыратын кез келген α/ саны үшін теңсіздігі орындалатын саны табылады.

Супремумның анықтамасы кванторлар тілінде былай жазылады:

α санынан кіші болатын кез келген α/ саны α/=α-ε, ε>0 түрінде бейнеленеді, сондықтан, шарты былай да жазылады:

Әрине, Е жиынының ең үлкен элементі бар болса, онда ол Е-нің супремумы да болады.

Егер Е жиыны төменнен шенелген болса, онда 17-аксиома бойынша оның төменгі шекараларынан құрылған жиынның ең үлкен элементі бар болады.

Е жиынының ең үлкен төменгі шекарасы инфимум деп аталады да, infEнемесе символдарымен белгіленеді.

Сонымен, β саныЕ жиынының инфимумы болуы үшін келесі екі шарт орындалуы керек:



  1. β саны Е жиынының төменгі шекарасы, яғни әрбір үшін болады.

  2. β саны Е жиынының төменгі шекараларының ең үлкені, яғни β санынан үлкен болатын әрбір β/ саны Е жиынының төменгі шекарасы бола алмайды. Басқа сөзбен айтқанда, теңсіздігін қанағандыратын кез келген β/ саны үшін теңсіздігі орындалатын саны табылады.

Инфимумның анықтамасы кванторлар тілінде былай жазылады:

β санынан үлкен болатын кез келген β/ саны β/=β+ε, ε>0 түрінде бейнеленеді, сондықтан, шарты былай да жазылады:



Әрине, Е жиынының ең кіші элементі бар болса, онда ол Е-нің инфимумы болады.

М ы с а л д а р: 1. болады, өйткені b мен a сандары сегментінің сәйкес ең үлкен және ең кіші элементтері.

2. болады. Расында да, интервалдың анықтамасы бойынша әрбір үшін a, демек, b мен a сандары (a,b) интервалының сәйкес жоғарғы және төменгі шекаралары болады. Әрбір 0<εүшін және яғни b мен a сандары (a,b) интервалының сәйкес ең кіші жоғарғы шекарасы және ең үлкен төменгі шекарасы болады.



  1. және теңдіктері де дәл осылай дәлелденеді.

Сонымен, жиынның супремумы да, инфимумы да сол жиында жатуы да (1-мысал),

жатпауы да (2-мысал) мүмкін.

Енді шенелмеген жиындарды қарастырайық. Жоғарыдан шенелмеген Е сандар жиынының супремумы анықтама бойынша болады да немесе символымен белгіленеді.

Төменнен шенелмеген Е сандар жиынының инфимумы анықтама бойынша болады да немесе символымен белгіленеді.

Сонымен, кез келген нақты сандар жиынының супремумы да, инфимумы да бар. Басқаша айтқанда, кез келген Е сандар жиыны үшін әрқашанда және символдары мағыналы.




  1. Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   71




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет