Әдебиеттануға кіріспе
жүктеу/скачать 305,44 Kb.
|
дебиеттану а кіріспе
| Жасалу тәсіліне қарай образ: юморлық образ, сатиралық образ, фантастикалық образ, трагедиялық образ, геройлық образ және т.б. бөлінеді.
Әдемілік туралы ілімде бірнеше (комедия және трагедия, героика және фантастика тәрізді) эстетикалық категориялар бар. Комедия ақиқат шындықтағы немесе адам мінезі мен бітіміндегі күлкілі жайлардан, трагедия - қайғылы құбылыстардан, героика – асыл, аяулы қасиеттерден, фантастика – асыңқы, асқақ әрекеттерден туады. Осы тәсілдердең әрқайсысына лайық геройлық, трагедиялық, фантастикалық образдар болатыны сияқты, комедиялық тәсіл арқылы көркем образдың юморлық және сатиралық түрлері жасалады. Юморлық образ – күлкілі кейіпкер. Күлкіде зор қоғамдық сипат, әлеуметтік сыр жатады. Юморда күлкілі құбылыстардың ең майда, зиянсыз түрлері алынады. Юмордағы күлкі – әзіл; ал әзіл келемежге айналса – ирония, келемеж ащы мысқылға айналып, сын үдей түссе – сарказм болғаны. Х. Ерғалиевтің «Үлкен жолдың үстіндегі» бас кейіпкері – юморлық образ:
Жігіттердің алдында Одан асқан қылжаң жоқ. Әйелдердің алдында Одан момын бір жан жоқ. Шынын айтар алдында Шылым тартып алатын. Өтірік айтар алдында Бір жөтеліп қалатын. Бұл жолдарда юмор бар да, сын жоқ. Ақын өзі де күліп, өзгені де күлдіріп, сол күлкі арқылы ақ жарқын, көңілді кейіпкердің кейбір қылығын зілсіз ажуалап, мінезін аша түсіп отыр. Сатиралық образ – ұнамсыз тип. Сатирамен суреттелер құбылыс – керексіз, кесір құбылыс. Сатира өмірдегі кеселді, келеңсіздікті, кері кеткендікті қаза қопарып, көптің көз алдына – көрініске шығарады, мысқылмен түйрейді, сықақ етеді, көпті одан түңілтеді.
Сатиралық образ жасаудың тәсілдері әр түрлі; солардың бірі – ирония – кемшілікті, мінді астармен перделеп сынау, сықақтау, мысқылдау, кекету; гротеск (ұлғайту); пародия. Фантастикалық образ – қиялдан туған қаһарман, адамның ақиқатқа ұқсас арманында бедерленген бейне. Қай халықтың сөз өнері болсын, оның ең байырғы түрлерінің бірі – қиялға негізделетін ертегі. Фантастикалық образ құр қиял ғана емес, көпке ортақ биік мақсаттарға, асқақ армандар мен асыл мұраттарға тамыр тартады.
Романтикалық және реалистік образға салыстырмалы талдау жасап, Венн диаграмасын әзірлеңіздер. Эпикалық, лирикалық, драмалық образдарға 10 мысалдан келтіріп жазыңыздар. Соңғы оқыған көркем шығармадағы образдарды жасалу тәсіліне қарай топтастырыңыздар жүктеу/скачать 305,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|