Гомеостаз


Гомеостазды реттеу деңгейлері



бет12/12
Дата06.02.2022
өлшемі3,4 Mb.
#81912
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Байланысты:
Гомеостаз 2

Гомеостазды реттеу деңгейлері
Метаболизмді реттеудің немесе бейімделудің шығу тегі мен механизмдері бойынша екі түрлі формасы бар — жедел және созылмалы.
Шұғыл реттеу дереу жүзеге асырылады және оның молекулаларының жалпы санын — жасушадағы фермент ақуызының концентрациясын өзгертпестен фермент белсенділігінің жоғарылауында немесе төмендеуінде көрінеді. Жедел реттеу гомеостазға қажетті метаболизмнің тез бейімделуіне мүмкіндік береді.
Созылмалы реттеу фермент синтезін жеделдетуде немесе алмастыруда, содан кейін оның жасушадағы концентрациясының жоғарылауымен немесе төмендеуімен көрінеді. Бұл салыстырмалы түрде баяу жүзеге асырылатын, бірақ әдетте ұзақ мерзімді метаболикалық бейімделудің қуатты механизмі.

Гомеостаз процестеріне мысалдар:

  • Мысалы, адам ағзасында көмірқышқыл газының концентрациясы артқан жағдайда, өкпеге қызметінің белсенділігі артып, көмірқышқыл газдың көлемін көбірек шығару керек екендігі жайлы сигнал келіп түседі.

2-мысал

  • Кальций деңгейі
  • Сүйектер мен тістерге организмдегі кальцийдің 99% тиесілі болса, қалған 1% қан құрамында циркуляцияланады. Қан құрамындағы кальцийдің жетіспеушілігі, не болмаса оның мөлшерінің шамадан тыс көп болуы, организмге кері әсерін тигізеді. Егерде қан құрамында кальций мөлшері тым аз болса, қалқанша маңы бездері кальцийге сезімтал рецепторларын іске қосып, паратгормонды бөледі. Паратгормон сүйекке құрамындағы кальцийді босату қажеттілігін және оның қан айналымындағы концентрациясын жоғарылатуы жайлы сигнал жібереді. Егер кальций деңгейі тым көп артса, қалқанша безі кальцитонинды бөліп, қан құрамындағы кальций мөлшерін азайтып, сүйекке кальцийдің керекті мөлшерін тарқатады.»

Назарларыңызға рақмет!



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет