Хабаршысы bulletin of L. N. Gumilyov Eurasian National University вестник

топофильді (жағымды) және топофобты

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Pdf көрінісі

бет	14/36
Дата	09.06.2022
өлшемі	2,6 Mb.
	#146268

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 36

Байланысты:
ана архетипі
Дәріс 7.Қазақстан Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында (1)

№2 (127)/2019 Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ХАБАРШЫСЫ. ФИЛОЛОГИЯ сериясы

топофильді
(жағымды) және
топофобты
(жағымсыз) деп бөліп тастап, туған
жерін әрдайым көтермелей сипаттаған. Соның нәтижесінде түркі халықтарының эпостық
шығармалары мен ертегілік прозасында атамекен бейнесі өте шұрайлы көрініс тапқан.
«Туған жер» ұғымы түркі, сондай-ақ моңғол халықтарында, біріншіден, адамның
кіндік қаны тамған қоныспен, екіншіден, ата-бабасының сүйегі қойылған, бейіті соғылған
жермен, үшіншіден, ру-тайпа үшін киелі мәні бар (
«әулиелі»
) орындармен байланыстыры-
лады. Осы түсінікке табан тірегенде ғана адам ұшпаққа шығып, бақша-мұратына жетеді
деп есептелген.
Қазақтың батырлық жырларының сюжетінде жауды жеңген қаһарман түптің түбінде
міндетті түрде туған топырағына қайтып оралады. Мақал-мәтелдерде де осы бағыттағы
ой желісі орнығыпты:
«Ит – тойған жеріне, ер – туған жеріне», «Жат елдің жақсысы
болғанша, өз еліңнің сақшысы бол», «Туған жердің күні де ыстық, күлі де ыстық»
, т.б.
Халықтың санасына ертеден бері этикалық норма ретінде сіңген бұл қағидатты тұтынған
қаламгерлер түрлі ситуацияны алып, өз шығармаларында соған сәйкес көркемдік шешім
іздестіреді.

211
№2 (127)/2019
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ХАБАРШЫСЫ. ФИЛОЛОГИЯ сериясы -
BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. PHILOLOGY Series
Абай Құнанбаевтың «Масғұт» поэмасындағы:
Ендігіге не сұрау бұл жалғанда?

Ақыл-ой, ар-намыс жоқ еш адамда.

Өлген мола, туған жер жібермейді,

Әйтпесе, тұрмас едім осы маңда
[1, 331 б.], - деген жыр шумағы орыс
классигі А.С.Пушкиннің «
Два чувства дивно близки нам – В них обретает сердце пищу:
Любовь к родному пепелищу, Любовь к отеческим гробам
» [2, 214 стр.] дейтін жолдарымен
үндесе отырып (

жүктеу/скачать 2,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 36