I тарау. Қазақ терминологиясы және оның зерттелуі мен дамуы



бет13/31
Дата20.07.2020
өлшемі433 Kb.
#63323
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   31
Бұл әрекет қылмыстық оқиғаларды уақытында тіркемеу, есепке қоймау деректерін анықтау үшін тексеруге байланысты арызға қол қойылды.

Ресей империясының құқықтық нұсқаулары негізінде енген ұғымдарды білдіретін атаулардың тағы бірі – арыз . Ол қазақ тілі лексикалық құрамында бұрыннан бар сөз, орыс тіліндегі ұғымды дәлме-дәл (калька жолымен) аударудан келіп жаңа мағынаға ( терминдік мәнге) ие болған. О баста бұл сөз тілек, өтініш, шағым сөздерімен синонимдес айтылып, солармен қатар жұмсалған. Арыз айтты, арызы жетті, араздасып айтқан сөз (өлім аузындағы қоштасу) тіркестеріндегі мағыналары жалпы халыққтық лексикадағы мағыналары болып табылады. Терминдік мәні шағым ұғымын білдретін мағынасынан өрбісе керек. Өйткені "шағым" біреуден зәбір көрген кісі екінші бір кісіге сол мұңын айту дегенді білдіреді. Осы мағынаның негізінде орыс империясының сот жүйесі келгеннен кейін, дауласудың жаңа тәртібі ретінде жәбірлеушінің үстінен айтайын дегенін жазбаша қағазға түсіріп, құжат етіп беру мағынасы туындады да, ол заңдық терминге айналды. Осы қызметте арыз сөзі осы күннің өзінде жиі қолданылады. Айта кететін бір жай қазіргі тілімізде арызқұмар, арызшы, арызқой деген модальдік мәндегі "бұзақы", "бәлеқор" ұғымын білдіретін сөздердің мазмұны "арыз" сөзінің терминдік мағынасының кейінгі дамуынан пайда болса керек.


Каталог: wp-content -> uploads -> 2013
2013 -> Ф 7 –007-02 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
2013 -> Мазмұны Кіріспе–––––––––––––––––––––––– 3-9
2013 -> Мазмұны Кіріспе Тарау -I. Кеңестік шығармашылық интеллигенциясы калыптасуының бастапқы кезеңІ
2013 -> Жанғабыл Қабақбаев, Қазақстан Республикасы журналистер Одағының
2013 -> Әл Фараби дүние жүзілік мәдениет пен білімнің Аристотельден кейінгі екінші ұстазы атанған. Ол данышпан философ, энциклопедист ғалым, әдебиетші ақын, математик. Әл Фараби 870 ж
2013 -> Өмірбаяны ІІ негізгі бөлім
2013 -> Ф 15-07 Қазақстан Республикасының білім ЖӘне ғылым министрлігі
2013 -> Кіріспе. Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Дипломдық жұмысының өзектілігі


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   31




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет