ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Мейірбике ісі негіздері» Мамандығы: 0302000 «Мейірбике ісі»



бет15/16
Дата12.03.2017
өлшемі3,28 Mb.
#11528
түріЖұмыс бағдарламасы
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16

10.Қуықты жуу үшін қолданады:

А.салицил спиртінің 1% ерітіндісі

Б.маргонцовоқышқыл калийдің 5% ерітіндісі

В.70% этил спирті

Г.фурациллиннің 0,02% ерітіндісі

Ситуациялық есептер:


  1. Операциядан 8 сағаттан кейін науқас кіші дәретке отырмады. Осы кезде медбикенің іс-әрекеті.

Жауабы:Жеке астаушасын қою , науқасты жалғыз қалдырып кранды ашу:ағып жатқан судың шуы кіші дәретті шақыруы мүмкін ; жыныс мүшелерін жылы сумен жуу ; дәрігер тағайындауы бойынша 0,5% 1 мл прозерин ерітіндісін енгізунемесе қуыққа катетеризация жасау .


  1. Операциядан кейін реанимациядан бөлімшеге науқасты ауыстырды . 6сағаттың ішінде науқас кіші дәретке отырмады . Бұл кезде медбикенің іс-әрекеті қандай ?

Жауабы:тез арада кіші дәретке отырғызу қажет .

Кері көрсеткіші болмаса іштің төменгі бөлігіне грелка қоюға болады , суды ашып қою . Бұл іс- әрекеттер әсер етпесе дәрігерге хабарлау .




13. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады



14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%)

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет



12 – сабақ

1 Сабақтың тақырыбы: Эндокринді жүйе қызметі бұзылуы кезіндегі мейірбикелік үрдіс.

2. Сағат саны: 180 мин (100%)

3.Сабақ түрі: практикалық

4.Сабақтың мақсаты:

оқыту: оқушыларды эндокринді жүйе қызметі бұзылуы кезіндегі мейірбикелік үрдіспен таныстыру.

тәрбиелік: оқушыларды эндокринді жүйе қызметі бұзылуы кезіндегі мейірбикелік көмек көрсету кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу.

дамыту: оқушыларда эндокринді жүйе қызметі бұзылуы кезіндегі мейірбикелік көмек көрсету қабілеттілігін дамыту.

5. Оқыту әдісі: рольдік ойындар, жағдайды моделдеу

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.

7. Әдебиеттер:

Негізгі (Н)

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.



Қосымша (Қ)

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р, Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.



8. Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%)

  • Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

  • Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

  • Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%)

  • Жедел зәр тоқтауына түсінік.

  • Жедел зәр тоқтауына алып келетін себептер мен белгілері.

  • Жедел зәр тоқтауы кезіндегі көмек.

  • Қуыққа катетер қою туралы түсінік.

  • Катетер қоюдың мақсаты: емдік, диагностикалық.

  • Процедураны өткізудің көрсеткіштері мен кері көрсеткіштері.

  • Процедураны өткізу әдісі және жабдықталуы.

  • Кездесетін асқынулары және оларды алдын алу.

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%)

Жоспар:



  1. Эндокринді жүйелердің қызметі бұзылған науқастарды күту, қадағалау деонтологиялық аспект ілері.

  2. Эндокринді жүйе аурулары бар науқастарды тексеру тәртібі.

  3. Инструменталді және лабораторлы тексеру әдістері және олардың мәні.

  4. Комалық симптомдары және дәрігерге дейінгі көмек.

  5. Қант диабетімен ауыратын науқастардың іріңді жараларды алдын- алу.

Эндокринді жүйе ауруларының негізгі симптомдары. Дене салмағының өзгеруі спецификалық симптом болып табылмайды. Бұл тек қана эндокринды жүйе паталогитясына тән. Гиреотоксикоз, қант диабетіне кенеттен дене салмағының төмендеуі және жоғарылауы байқалады. Сондай-ақ бұлшық ет әлсіздігі. Ауыр жағдайларда науқастар бұлшық ет әлсіздігінен жүре алмайды, тұра алмайды, жұтылу, шайнау, сөйлеу қиындайды.

Шөлдеу және көп мөлшерде зәр кіші дәретке отыру (полиурия)- қантты және қантсыз диабетінің негізгі белгісі. Бұл гиперудың артқы бөлігінің ауыр патологияларында кездесуі мүмкін. Шағымдары: асқорыту қызметінің бұзылуымен байланысты.(іштің ауыр сезімі, жүрек айну, құсу)- қант диабеті кезіндегі диабетикалық кетоацидоздың жиі белгісі. Гипотериозда іш қатуы болады. Қалқанша бюезі аурулары бар науқастарды күту, бақылау. Қалқанша без- адамның эндокринді жүйесінің ірі мүшесі болып табылады. Трийодтиронин, тироксин, кальцитонин бөліп шығарады. Қалқанша без аурулары (диффузды токсикалық зоб, эндемиялық зоб, гипотериоз тиреодит, ісіктер ж.т.б.) жиі кездеседі. Қалқанша без без ауруларында жиі нерв- псикихалық жүйе зақымдалады. Диффузды токсикалық зобы бар аурулар тез ашуланшақ, ал гипотериозджа апатия, ұйқышылдық. Зат алмасу бұзжылған науқастарда дене салмағы ұзжылады. Диффузды токсикалық зобта кенеттен арықтау байқалады. Күнделікті өлшену аурудың ағымын және емдеу нәтижесін көрсетеді. Зат қалқанша безі ауыратын науқастарда негізгі алмасу өзгероуіне байланысты дене температурасы өзгереді, гипертериозда жоғарылайды, гипотериозды төмендейді. Дене температурасы ауру ағымын көрсетеді, термометрияны күніне бірнеше рет өткізедді. Диффузды токсикалық зобта шөлдеу, жоғары терминдік гипотиреоз кезінде теріге көңіл бөлу қажет. Терілер қатқыл, тез қабыршықталған болады. Диффузды токсикалық зобта көз кеңістігі кеңейген, көзін фурацилинмен жуып, қабюығына көз ма йын жағу керек. Қалқанша без ауруларында жүрек –қан тамыр жүйесі бұзылады.Диффузды токсикалық зобта тахикардия, артериалды гипертензия, гипотиреозда керісінше. Сондықтан ҚҚ өлшеу керек. Диффузды токсикалық зобы бар науқастар диетаны сақтау қажет. Асқынуы- тиреотоксикалық криз- бұл кезде кенет психикалық қозғыштық, дене температурасы 40-41 0 , іш ауруы, жүрек айну, іш өту, құсу. Тиреотоксикалық криз кезінде кортикостерендты, код, препараттары, жүрек гликозидтері қолданады.



Қант диабеті ауруы бар науқастарды бақылау және күту. Қант клеткаларындағы инсулин бөлінудің шынайы және салыстырмалы жетіспеушілігі, осының әсерінен организмде зат алмасу бұзылыстары байқалады. Инсулин жетіспегенде бірінші көмір су алмасуы бұзылады. Дені сау адамда қандағы глюкоза деңгейі ашқарында 4,4-6,6, ммоль/л. Қандағы қантты тексеруге науқасты дайындау барысында ашқарынға екенін түсіндіру қажет. Зәрдегі қантты тәулік бойы үлкен ыдысқа жинайды. Лабораторияға жіберу алдында медбике зәрді араластырып 150-200 мл құйып алады. Жолдамада (зәрдегі қант) және бұл порция жалпы қандай мөлшерде алынғаны көрсетіледі. Медбике зәрдегі қантты экспресс әдіспен анықтай алады. Бұл үшін арнайы қағаз (гликотест) немесе (биофан) қолданады. Егерде зәрде глюкоза болса идикатор бояуы өзгереді. Зәрде ацетонның болуы арнайы экспресс анализге арналған түймедақ тобы көмегімен, егерде зәрде ацетон болса, идикатор алқызыл түске боялады. Негізгі алмасуды зерттеу алдында медбике науқасқа ескертеді, берілген зерттеу ашқзарынға және бұлшық ет тыныштық жағдайда өткізіледі. Зерттеуге 2-3 күн қалғанда науқасқа белоксыз диета тағайындалады. (тағамнан ет, балқы, жұмыртқа, ірімшікті) алып тастайды. Бұл уақытта науқас ұйықтататын , никотин, алкоголь, кофеинді қолданбау керек. Медбике қызметіне науқастың жағдайын дер кезінде бағалай және шағымдары, объективті тексерулер кіреді. Дер кезінде анықтау және дұрыс, жедел көмек көрсету қажет. Терісінің тазалығына және кілегейлі қабюықтароына, көңіл бөлу керек, себебі бұндай ауруларда терінің қабынуы аурулары тез дамиды. Қант диабеті бар науқастарда зәр шығару жолдарының қабыну аурулары жиі дамиды, сондықтан тексеру барысында қайталап жалпы зәр анализін, Нечиперенко анализін өткізеді: организмнің төмен белсенділігі тұсында ауыз қуысының кілегейлі қабықшаларының қабыну аурулары дамиды. Қосалқы аурулары (бронхит, гипертониялық ауру, жүректің ишемиялық ауруы) ауыр түрде жүреді. Тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйелерінің жағдайын тұрақты қадағалау тиіс: қақырық анализі тыныс алу жиілігін санау және пульстің құрлымын анықтау, ҚҚ өлшну, ісіктердің динамикасын бақылау ж.т.б. кезінде аурудың ағымы біршама төмендеді. Инсулинға тән науқастарды емденуде инсулин қолданылады. Қазіргі уақытта инсулиннің қысқа мерзімде әсер ететін дәрілерді 6-8 сағат дейін,-инсулин актарында, инсулин СПП ж.т.б. Инсулин бірлікпен белгіленеді (ЕД) Ол флаконда 5-10 ЕД түрінде шығарылады. 1 мл-де 40 Би, 80 Би,. Инсулинді тері астына салады. Инсулинді бір орынға қайта- қайта салмау қажет. Өйткені- липодистрофия дамуы мүмкін. Әр түрлі асқынулары дамуы мүкін- аллергиялық реакция, тері қышымасы, квинке ісігі, анафилактикалық шок крапивница. Қант диабеті бар науқастар инсулинді одан сала береді. Медбике науқасты енгізу әдісіне, инсулин шприцті қолдана білуді үйрету. Әрбір науқас дұрыс тамақтанып, диетаны бұзбау қажет. Әрбір науқасқа энергетикалық құндылығын есептеу қажет жынысына, жасына, дене салмағын № 9 стол тағайындалды. Тамақтары витаминге толы, күнінен 5-7 рет, аз мөлшерде беріледі. Қант диабеті кезіндегі коматозды жағдайдың белгілері:

Диабетикалық кома

Әсер ететін факторлар: Режимнің бұзылуы,Физикалық және психикалық травма, Инфекция

Команың алды белгілері: Шөлдеу, Адипомия, Бас ауруы, Іш ауруы,

Медбике тактикасы: Дәрігерді тез арада шақыру

Кома белгілері: Тері құрғауы, Ацетон иісі, тахикардия, ҚҚ төмендеуі, Гипергликемия, Глюкозурия

Емдеуі: Инсулин енгізу, Дезинтоксикациялық терапия, Гипогликемиялық кома,

Себептері: Тамақтану тәртібінің бұзылуы, қанда инсулин мөлшерден тыс көбейіп кетуі

Кома алды жағдайдың белгілері: Әлсіреу, Тері бозаруы, Терлегіштік, Бұлшық еттердің тартылуы, Дененің дірілдеуі

Медбике тактикасы:

Дәрігерді тез арада шақыру. Қант немесе тәтті шай беру керек.

Семіздік бар науқастарды күту және бақылау. Семіздік дегеніміз- тері асты клетчаткаларға майлы тіндердің мөлшерден тыс жиналуы. Бұл кезде зат алмасу бұзылады. Шағымдары ентікпе, әлсіздік, терминдік, ҚҚ қосалқы аурулары атеросклероз, жүректің ишемиялық ауруы, қант диабеті, подарга, өт-тас ауруы. Бұндай науқастардың күтімінде тыныс алу және жүрек қан- тамыр жүйесіне көп көңіл бөлу керек. Семіздік ауруы бар науқастар жиі іріңді ауруларға беймиі келеді. Алдын- алу жақсы күтім, ванна, душ қабылдау қажет. Күнделікті науқасты таразыға өлшеу тиіс. Стационардағы науқастарға төмен калориялы диета тағайындалады. Арнайы физикалық жаттығулар, су процедуралары, массаж қажет. Қажет жағдайда тәбетті төмендететін дәрілік заттар (изолипан, минифон ж.т.б.), гармональды дәрілер, зжәр айдайтын дәрілер қолданады.

Сабақтың мазмұны.

Бөлімшелердегі студенттердің өзіндік жұмыстары


  1. Эндокринді жүйе қызметі бұзылуы кезіндегі науқастардың күтімін ұйымдастыру жұмыстарымен студенттерді таныстыру.

  2. Оқытушымен бірлесіп істеген жұмыстары.

  3. Эндокринді жүйе ауруы бар науқастарды талқзылау және мейірбикелік процесті ұйымдастыру.

Лабораториялық тексеру әдісінің көмегімен организмде болып жатқан биохимиялық процестерді білуге болады. Бұл процестер қабыну, жұқпалы, аллергиялық, ісікң және тағы басқа ауруларда өзгеріп от ырады.

Лабораториялық анализдің негізгі сауалы болып организмнің функциональді жағдайының объективті көрінісін, диагностикалық мақсатта және емнің нәтижелігін бақылау болып табылады.

Қанның биохимиялық анализі адам организмдегі барлық зат алмасу процестерінің ( ақуызды алмасу, көмірсу алмасу, май алмасу, электролитті алмасу) жағдайын көрсетеді. Зат алмасудың әр бір түрі белгілі бір жүйе немесе мүшенің жұмысына байланысты болып келеді.

Бүйректегі патологиялық процестің ауырлығын анықтау үшін қаннан зат алмасу өнімінің шығуының қаншалықты бұзылғанын анықтау қажет.

Кейбір ауруларды нақты негіздеу үшін қанның биохимиялық анализі маңызды болып табылады. Оның қатарына: бауыр, бүйрек, ұйқы безі, жүректің шұғыл аурулары, тұқым қуалайтын аурулар, авитиминоздар, интоксикация және т.б.

Көмір су алмасудың – ең жиі көрсеткіші болып қан құрамындағы қант болып табылады. Оның аз мерзімге көтерілуі тамақтанып болған соң эмоциональді қозу, стресті реакциялар, ауырсыну ұстамалары байқалады. Қанда қант мөлшерінің тұрақты көтерілуі қант диабеті кезінде кездеседі. Май алмасудың бұзылуы кезінде липидтер және оның фракцияларының ( триглициридтер, липопротеидтер және холестерин эфирі) көтерілуі байқалады. Бұл көрсеткіштер бүйрек және бауырдың функциональді қабілеттілігін бағалау үшін маңызды. Липидтердің жоғарылауы тамақтанып болған соң байқалады жжәне 8-9 сағатқа созылады. Қанда липидтердің жоғарылауы гепатит, атеросклероз, нефроз, қанат диабеті және семіздік кезінде кездеседі.

Пигментті алмасудың көрсеткіші болып билирубин саналады- өттің сары қоңыр пигменті. Бауырда түзіледі., өтпен ішекке түседі. Қанда осы пигменттің екі түрі кездеседі- тікелей және тікелей емес. Бауыр ауруларының тән белгілеріне – тікелей билирубин концентрациясының жоғарылауы, ал механикалық сарғаю кезінде ерекше жоғарылауы жатаджы. Диурездің көп бөлінуі кезінде бүйрек арқылы, көп терлегеннен тер арқылы және қайтымсыз құсу кезінде асқазан- ішек жолы арқылы электролиттер мен судың интенсивт і азаюына сусыздану дамиды. Су минералды алмасудың әр түрлі бұзылысы қант диабетінің ауыр түрінде, бауыр циррозы кезінде, жүрек - қан тамывр жетіспеушілігі кезінде кездеседі.

Эндокринді жүйенің функциональді жағдайын бағалау үшін –қандағы гормандардың құрамын анықтайды, мүшделердің спецификалық активтілігін білу үшшін- ферменттің құрамын, ал гиповитаминоздарды диагностикалау үшін дәрумендердің құрамын анықтайды.

С- реактивті ақуыз (СРА) жедел қабыну ауруларының (өкпе қабынуы, аппендицит) ең жедел және сезімтал индикаторы болып табылады.

Клинико- диагностикалық лабораториялық тексерудің әр бір түрі дәрігерддің тағайындауы бойынша жүргізіледі.

Лабораториялық тексеру әдісінің көмегімен организмде болып жатқан биохимиялық процесстерді білуге болады. Бұл процестер қабыну, жұқпалы, атллергиялық, ісік және тағы ббасқа ауруларда өзгеріп отырады.

Лабораториялық анализддің негізгі сауалы болып организмнің функциональдюі жағдайының объективті көрінісін, диагностикалық мақсатта және емнің нәтижелігін бақылау болып табылады.

Қанның биохимиялық анализі адам организміндегі барлық зат алмасу процесстерінің (ақуызды алмасу, көмірсу алмасу, май алмасу, электролитті алмасу) жағдайын көрсетеді. Зат алмасудың әр бір түрі белгілі бір жүйе немесе мүшенің жұмысына байланысты болып келеді.

Бүйректегі потологиялық процестің ауырлығын анықтау үшін қаннан зат алмасу өнімінің шығуының қаншалықты бұзылғанын анықтау қажет.

Кейбір ауруларды нақты негіздеу үшін қанның биохимиялық анализі маңызды болып табылады. Оның қатарына: бауыр, бүйрек, ұйқы безі, жүректің шұғыл аурулары, тұқым қуалайтын аурулар, авитаминоздар, интоксикация және т.б.



Қанды ақуыздың төмендеуі – созылмалы аурулар, интоксикация, қабыну және қатерлі ісік кезінде ақуыз синтез процесінің тежелуімен сипатталады.

Көмірсу алмасудың- ең жиі көрсеткіші болып қан құрамындағы қан болып табылады. Оның аз мерзімге көтерілуі тамақтанып болған соң эмоциональді қозу, стресті реакциялар, ауырсыну ұстамалары байқалады. Қанда қант мөлшерінің тұрақты көрсетілуі қант диабеті кезінде кездеседі. Май алмасудың бұзылу кезінде липидтер және оның фракцияларының (триглициридтер,

Пигментті алмасудың көрсеткіші болып билирубин саналады - өттің сары-қоңыр пигменті. Бауырда түзіледі, өтпен ішекке түседі. Қанда осы пигменттің екі түрі кездеседі – тікелей және тікелей емес. Бауыр ауруларының тән белгілеріне тікелей билирубин концентрациясының жоғарылауы, ал механикалық сарғаю кезінде ерекше жоғарлауы жатады. Гемолитикалық сарғаю кезінде тікелей емесе билирубин концентрациясы жоғарылайды.

Қан анализі организімге минерал және су алмасу мен тығыз байланысты екенін көрсетеді. Диурездің көп бөлінуі кезінде бүрек арқылы, көп терлегенне тер арқылы және қайтымсыз құсу кезінде асқазан – ішек жолы арқылы электролиттер мен судың интесивті азаюынан сусыздану дамиды. Су минералды алмасудың әр түрлі бұзылысы қант диабетінің ауыр түрінде, бауыр циррозы кезінде, жүрек – қан тамыр жетіспеушілігі кезінде кездеседі.



Эндокринді жүйенің функциональды жағдайын бағалау үшін – қандағы гормондардың құрамын анықтайды, мүшелердің спецификалық активтілігін білу үшін – ферменттің құрамын, ал гиповитаминоздарды диагностикалау үшін – дәрумендердің құрамын анықтайды.

С – реактивті ақуыз (СРА) жедел қабыну ауруларының (өкпе қабынуы, аппендицит) ең жедел және сезімтал индикаторы болып табылады.

Клинико – диагностикалық, лабораториялық тексерудің әр бір түрі дәрігердің тағайындауы бойынша жүргізіледі.

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (70%)

бөлімшелерде эндокринді жүйе қызметі бұзылуы бар науқастарда мейірбикелік үрдісті орындау.



12. Жаңа тақырыпты бекіту. 18 мин (20%)

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.



Тесттер:

  1. Қалқанша безі ауыратын науқас диспансерлік қарауда киімінің тар екендігін айтты. Бұл жағдайда медбике:

А) жаңа киім алу керектігін айтады

Б)науқасты таразға тартады

В)науқасқа жаны ашиды

Г)берілген мәселеге көңіл аудармайды



  1. Эпидемиялық зобтың даму себептері:

А)иодтың артықшылығы

Б)қалқанша без жетіспеушділігі

В)иод жетіспеушілігі

Г) темірдің көбеюі



  1. Инсулин қатысады

А)клетка арқылы глюкозаның сіңірілуі

Б)асқазан- ішек жолынан глюкозаның сіңірілуі

В)организмнен глюкозаның бөлінуі

Г) майлардың сіңірілуі



  1. Қант диабетіне тән:

А)арықтау, полиурия, гипергликемия

Б)арықтау, шөлдеу, гипогликемия

В)ісіктер, әлсіздік, олигурия

Г) әлсіздік, апатия, олигурия



  1. Науқасқа бірінші рет инсулин тағайындалады. Ол медбикеге инсулиннің ағзаға қалай әсер ететінін сұрады. Медбике инсулинді

А)қандағы холестеринніің деңгейін төмендетеді

Б)клетка арқылы қандағы глюкозаның сіңірілуіне қатысады

В)ұйқы безі клеткалардың қызметін реттейді


  1. Диабетикалық комға тән:

А)әлсіздік

Б)жүрек айну

В)ацетон иісі

Г) организмнен қанның бөлінуіне қатысады

Д) ұйқы безінің альфа- клеткалардың қызметін реттейді


  1. Диабетикалық комаға тән:

А)әлсіздік

Б)жүрек айну

В)ацетон иісі

Г) организмнен қанның бөлінуіне қатысады

Д) ұйқы безжінің альфа- клеткалардың қызметін реттейді


  1. Медбике науқасқа инсулин енгізгеннен кейін мынандай белгілер дамуы мүмкін: тремор, терлегіштік, әлсіздік, ашығу сезімі, осыған байланысты мынандай кеңес береді:

А)1 стакан сүт, қара нан

Б)салат


В)тәтті май

Г) томат сок




  1. Қант диабетімен ауыратын науқастарды күту жоспары арқылы, мақсатын анықтау

1. науқастың қандағы қант қалыпты

2. құсу болмайды

3. қантты төмендететін дәрілерддің әсерін түсіндіреді

9. Инсулин енгізгеннен кейін науқаста тез дірілі, аштығу байқалды

А) гипертони ялық криз

Б) гипогликемиялық жағдай

В) коллапс

Г) талма

10. Семіздік ауруы бар науқастарды күтіміне байланысты қандай шаралар қолданылады

А) дұрыс тамақтануын ұщйымдастыру

Б) тері күтімі

В)термометрия

Г) емдік физкультура

Ситуациялық есептер.


  1. 62 ж науқас терапия бөлдімшесиіне мынандай шағымдармен: ауыз қуысының кебюуі, шөлдеу, тері қышуы, жиі кіші дәретке отыру келіп түсті. Қдарағанда: терісі ұстағанда құрғақ, қасыған іздер, РS 86/ минуты қанда- қанды (ашқарында 10,3- моль/ л, тәуліктік зәрде глюкозурия (10/л).

Берілген науқастың күтім ерекшелігін түсіндіріңіз ?

2. 45 жасар науқас терапия бөлімшесіне мынандай шағымдармен әкелінеді: жүрегінің қатты соғуы, терминдік қайта құсу, кенеттен әлсіздік, дене салмағын көп мөлшерде жоғалту. 5 жыл тиреотоксикалық зат ретінде «Д» есепте тұр, тиреостатикалық дәрілерді қолданады. Тұмаудан кейін жағдайы нашарлады. Қарағанда t 380 РS180/мин. ҚҚ 140/60 мин ст. Б қалқанша безі аздап үлкейген, аяқ қолдарддың треморы байқалады.

Күтім тактикасы қандай ?

13. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады



14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%)

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет



13 – сабақ

1 Сабақтың тақырыбы: Гериатриялық практикадағы мейірбикелік үрдіс.

2. Сағат саны: 180 мин (100%)

3.Сабақ түрі: практикалық

4.Сабақтың мақсаты:

оқыту: оқушыларды гериатриялық практикадағы мейірбикелік үрдіспен таныстыру.

тәрбиелік: оқушыларды гериатриялық практикада мейірбикелік үрдісті атқару кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу.

дамыту: оқушыларда гериатриялық практикада мейірбикелік көмек көрсету қабілеттілігін дамыту.

5. Оқыту әдісі: рольдік ойындар, жағдайды моделдеу

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.

7. Әдебиеттер:

Негізгі (Н)

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.



Қосымша (Қ)

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р, Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.



8. Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%)

  • Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

  • Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

  • Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%)

  • Эндокринді жүйелердің қызметі бұзылған науқастарды күту, қадағлау деонтологиялық аспект ілері.

  • Эндокринді жүйе аурулары бар науқастарды тексеру тәртібі.

  • Инструменталді және лабораторлы тексеру әдістері және олардың мәні.

  • Комалық симптомдары және дәрігерге дейінгі көмек.

  • Қант диабетімен ауыратын науқастардың іріңді жараларды алдын- алу.

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 54 мин (60%)

Жоспар:



  1. Егде және ересек жастағы ауруларды күтудегі практикалық дағдыларын меңгерту.

  2. Осы жастағы адамдардың арасындағы жиі кездесетін ауруды байқау.

  3. Жасанды тамақтандырылатын тамақты үйымдастыру.

  4. Егде және ересек адамдардың жеке басының гигиенасы.

  5. емдік дене шынықтыру

  6. Бақытсыз жағдайды, сыныкты емдеу.

  7. Гериатриялық науқастардың өкпе қабыну ауруының алдын алу.

Гериатрия (гр. сөзінен gегоп, gегопtos - кәрі және jаtгео - емдеу) деп келсе және қарттык шақтағы адамдардың ауруы туралы ғылымды айтады. Геронтологаяның (қартаю туралы ғылым)
қосымша бөлігі бола отырып, ол адамның қартаю қүбылысымен және герогигиенамен тығыз байланыста. ЕлІмізде халықтың әл - аукатын жалпы және санжылдық мәдениетін көтеру мемлекетіміз бен коғамымыздың қамқорлығы халқымыздың денсаулығын сақтап, оның үзақ белсенді өмір сүруіне мүмкіндіктер беріп отырғанын біз көріп отырмыз.

Адамның қартаюына байланысты көздің көру, қүлақтың естуі, терінің жүмсақтығы өзгереді. Қартаюдың механизмі.



Ерте қартаюдың себеп - салдарын білдіретін жағдайлар әлі ғылымға белгілі емес. Бірак ерте картаимау үшін тері жүйесін, жүректің жүмысын жүйелі түрде, кадағалау. Геронтология жүйесіндегі жүмыс істсп жатқан гигиенистср (еңбекті тазалықшьБіар) адам денсаулығына жаксы әрекет беретінін алақтші отыр. Еңбектің адам организміне жақсы әрекет бсретінін, адам қартайғандағы шагы дсйін шешуге болмайды. 45-50 жасқа келгенде адам организмін коршаған ортака бейімделуІ, және орталық нерв жүйесі қызметінің гөмсидеуін ескеру керск. Дәрігер нсмссс недбике сгдс адамдарға түжырымды үсыныстар беру ксрек.

Тамақтану егде және ересек адамдар міндетті түрде тамақты тартьшып жеу керек. Азыкпен адам жалпы тіріиілікке кажетті бслок, май, комір сутегі, минсралды су, тү витаминдер организмнід қажеттілігін толтыруға арііалган заттар алады. Осы заттардың борі күрдслі алмасу процесінс түсіи ыдырайды да, организмнен шығарылады. Белок май мсн комір сутсгі тотықкаіща эпергия шығарады, ол калориямен олшенсді. Іг белок - 4,1 ккал, 1г май - 9,3 ккал, 1г көмірсутегі - 4, 1 бөліп шығарады. Жасы келген адамның организмі зат алмасу бүзылуын тез кабылдайды. Сондықтан, егср ісік немесе жүрек - қан айналысы дүрыс болса, сүйықты (суды) азайтудың қажеті жоқ. Оны азайтқаіі күнде зат алмасу бүзылып катпаныд зардабына әкеліп соғады және т.б.

Витаминдер және минералды түздар адам организміне аз түрде ғана керек, ал ол мүддем болмаған жағдайда организмнің дүрыс істеуі мүмкін емес.

Егде және ересек адамдардың жасына төрт мезгіл қабылдайтын тамақтану жүйесі дүрыс тадертедгі ас 30% түскі ас 50%дейін,кешкі ас 15%,емдік кешкі ас 5% . Егер тамаққа тебет шаппаған жағдайда тамаққа әр түрлі қоспаларды косу керек. Қарт адамдардың көбінің тісі болмайды, сондыктан олардың тамақ корыту, процесі нашар болады. Асқазан ішек, жолдары басқа органдарға қарағанда ақырын картаяды. Тамақты шаршап түрыгг қабылдауға болмайды.

Гериатриялық ауру және медицина кызметкері. Қартаю аурудың бір түрі болып саналмайды. Адам организміндегі өзгерістер адамға қатты әсер бермейді.Қартаю процесінде адамның нерв жүйесінде ми тамырларының атесклероздың озгеруімсн тығыз байланысты бірқатар өзгерістер болады. Жоғары перв қызметі бүзылады, ол жүмыс кабілетінің төмендеуімен, зейінінін нашарлауына әкеп соғады. Кексс және қарттык иіақтағы адамдардың неврологиялық аурулар, сондай- ак психикалық бүзылуы, ми жүмысыныд қабілеті. диабетіне өкеп соғады. Мүндай сырқаттарды күтуде іәрігер, медбикенің ролі зор.

Барлық медициналық кызметкерлер мен психотерапия откізілуі тиіс. Оның мақсаты - сырқаттың өз ауруына дүрыс көзкарасының қальштасуы, сауығуға ден коюы болып табылады.

Қарт адамдар өздерінің қартайғанын ор түрлі қабылдайды.
Кейбірсулер ездерінің өмірлерін өзгертуді тиіс деп санамайды.
Ол олардың жасын атап көрсеткен. Оларға жөбірлеу болып керінеді. Дәрігер және медбике қарттарға үсыныс бере отырып, күні бурынғы дене қызметінің тоқтауын аурулы кәрілікті немесе өлімге соқтыратынына кеггілдеме беріп отыр. Қарт адаммен сүхбаттасқанда оның көңіл - күйіне ерекше назар аудару керек. Госпитализация

Гериатриялық медицинаның міндеті кексе және қарттык шактағы адамдардьгң дене және психикалық денсаулығын сақтау болып табылады. Қарт адамға өзінің үйреншікті ортасына басқа ортасынан басқа ортага бару өте қиын. Егер ол оның үстіне ауру болса, біраз уақытқа дейін уйде болғанмен, жағдайы бөрі бір емхананы кажет етеді. Туыстарының көмегімен сырқатка емханадан ауруын жазылғасын қайтып келссің деп жайлап түсіндіруі керск. гсрііатрикалык көмек пен кейбір аурулардыи айқындау тиімділігі дәрігер мен медбикенің емхананы керек ететін 65-70 жастағы қарт адамның үйіне бару белсене қатысуы. Бүл жасташ адамдар өздерішн ауруларын корілік деп шатастырады. Және де ерекше көңіл бөлетін 'қауігаі топты' ескеру керек. Бүл топқа 70 жастан жоғары кексс және қартгық жастағы зейнетке шыккан адамдар кіреді.

Медициналық қызметкер мен гериатриялық ауру.

Медбике үнемі аурудың қасында болып оған қызмет етуі үшІп басқа нәрселсрден босатылуы керек. Барлық уакытта кутуші адамдардың есінде ауру адамнын, жеке түлға екені есте болуы керек. Елінің тиімді болуы үшін аурудын казірғі өмірін ғана емес, бүрынғы өмірін де білу кажет. Күтупгі аурудың жанүясының жағдайын, материалдық жағдайын не үшін интернат оның уакытша немесе түракты үйі болғанынан хабардар болу керек. Ауруды болашақтан үміт күтуге, түйыктыктан сактануга, шақыру керек. Емделудің нәтижелі болуы сыркат жүрегіне жол табуьша сенімінен шығаруына байланысты. Аурулар кобінссе өздерінің басынан өткені туралы айтқанды жаксы көреді. Ал күтушішц ауруды тамактандырғанда шомылдырғанда, киіндіргендс тыңдауға уақыты жетеді.

Медбикенің кайнаған жүмысының ортасында ауру туру керек. Сырқат күтіміне - дәрі - дәрмектерді уақытында беру, қызуын өлшеп, оны жазып алу, медициналық манипуляцияларды орындап жатқаны мен бірінші кезекте сыркаттың жай күйіне карай күтім көрсету болып табылады. Егер сырқат дәрігерге немесе медбикеге сенім біддірсе ол өзінің толык жазылып, шығатынына сенеді. Ал ондай сенім жоқ болған жағдайда, сырқат кайтадан өзінің тексерілуін, жаңа ем- дом кабыддауын талап етедІ. Сырқаттыц аты – жөнін толык атау керек. Ұзак уакыт емханада жаткан карт адамның кеңшілігі болуы керек, мысалы жеке басының заттары,суреттері, альбомдары, мүмкін болса балықтары бар аквариумдары, өзі шүғылданатын хоббиі. Қарттар үйі көпшіліктің ортасы болған мен сонын ішінде өзіне қарасты креслосы болса, тіптен жақсы.

Күтуші сырқатқа өте зор ықыласпен қарау керек. Сыркатпен тіл табысу дегеніміз сол адамның ыңғайыиа жығылу, және оны түсінуге тырысу. Қарттар үйіне откізілгенде сырқат көп нәрсені басынан кешіреді, мысалы тамақты бірге ішу, уйықтау, жан -жағындағылардың толкынына түсу. Палатадағы дәретхананыц жоқтығы астыға салатын дәрет ыдыстың болмауы үйқының бөлінуіне әксп соктырады. Осындай жағдайларды болдырмау үшін сыркатка қолайлы жағдай тудыру керек. Әрбір сырқатқа жеке - дара баппен карау керек.

Гериатриялық сырқаттардың жалпы күтімі.

Күтім. Гериатрикалык күтім медбиксден көи көңіл мен уакытты бөлгенді талап етеді. Бүл жердс психологиялык Ыггер қарастырылуы керек. Сырқатты күту дсген дененің 'қызметі ғана емес, дене қызметі сырқаттың жанүясымен, қоғаммен байланысын қоштау болып табылады. Осының бәрі үйде күтілетін герҢзтрикалық сырқаттар, карттар үйіндегі сыркаттарды күтетін медбикенің міндеті болып саналады. Осы емдік үжымдардың арасында тығыз байланыс болу керек. Жоне бүл арада сырқаттыц да катысы бар. Естімейтін , көрмейтін, жақсы түсінбейтін сыркаттың арасында медбике жүру ксрек, ал дэрігер кай дәріні өзгерткеніне уақытыньщ жоқтығына байланысты түсіндіре алмайды. Күтудің ен басты прииципі - адамныд кемшілік ауруына қарамастан жылы карым - қатынас, тілектес, жанашыр бола білу, ашуланшақ, шыдамсыз мінездеріне кеңшілікпен қарау. Медбике көп жағдайда қарт адамнын кәрілігі емес аурудың пайда болғанын оны қалай жазуға бар күшін салу керек. Сондыктан гериатрикалық сыркатқа күтушілер тарапынан көрсетстін медициналық көмектің өзі адалдықты, жаны тазалықты жүмысқа беріле істеуді талап етедІ. Медициналық күтушішң маңызды міндетінід бірі- қарггар үйіндегі, емханаларда, үзақ уақыт емделетін ауруларға оздеріне қатысты және сыртқы ақпараттарды алып беріп отыру. Түнгі үйқы жақсы болуының маңызды факторы палатада таза ауа 18- 22 С, жылы да жеңіл жамылты, жайлы жағдай болуы, аркасын сипау, ал кейде жылы сусын бсру. Кітап оқу көбінесе қарттарға ыңғайлы жақсы жағдай тугызады. Көздері ауырмас үшін, жарыкты ыңғайлы етіп керуеттің қасына қондырып беру керек. Егер ол палатада жалғыз болса, кітап окудың арасында демалу керек. Көзідцірік көздің көруіне сәйкес болсын. Кейде көзілдірік сүртілмегендіктен нашар көреді. Коп едде қарттар үмытшақтығына байланысты, кезілдірікті аряайы жіппен мойындарына іліп қояды. Қартаю процесінде бүйректің қызметі төмендеп, зәр шығару ағзасының жүмысы өзгсреді. Түнге карай кіші дәретке шығуы жиілейді. Медбике түнге қарай сыркат жиі оянса, дәрет сындыратын ыдысты дер кезінде беру керек. Қарттар үйІнде, емханада, санитарлық блоктардың жоғына байланысты бірнеше рет түрып дәретханаға бару үйқының бүзылуына әкеп соктырады. Кіші дәретке жиі баратын сырқатқа түнге қарай сүйықты аз ішу керек. Кексе және қарттық шактағы адамдар түстен кейін сүйықты қабылдауы шегерілсін.

Каталог: kafedra -> ses delo
ses delo -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Клиникаға кіріспе» Мамандығы: 0301000
ses delo -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Клиникаға кіріспе» Мамандығы: 0304000 «Стоматология»
ses delo -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Клиникаға кіріспе» Мамандығы: 0301000
kafedra -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: Клиникалық медицинаға кіріспе Пән коды кмк 3220 Мамандық 051102 «Қоғамдық денсаулық сақтау» Оқу сағатының
kafedra -> «бекітемін» Оқу-әдістемелік және тәрбие
ses delo -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: «Паллиативті медицина» Код: Мамандық: 051101 «Мейірбике ісі»
ses delo -> ЖҰмыс бағдарламасы пән: Анестезиология және реаниматологиядағы мейірбике ісі. Пән коды


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет