М. Фичино (1433-1499 жж.) – замандастары «екінші Платон» деп атаған католиктік шіркеу қызметкері, Платонның барлық еңбегін латын тіліне аударды.
Осы теориялық негізде Фичино Қайта өрлеу заманының гуманистік дүниетанымдық көзқарастарына тән идеяларды дамытады. Фичино: «Құдай табиғаты жағынан қайда да бірдей парасат болса, онда бұл жалпыға ортақ парасатты діндердің бәрінен табуға болады. Сондықтан діндердің барлық өзіндік ерекшеліктерін алып тастап, жалпыға ортақ «Нағыз жаратылыс» дінін жасау керек», – дейді.
Фичиноның таным теориясы – сырттай қарап, пайымдаушы теория, өйткені танымның негізі сұлулықты пайымдау мен сұлулықтан ләззат алу деп есептейді. Пайымдаудың ең жоғарғы сатысы – мистикалық пайымдау, Құдаймен қосылу. Жердегі сұлулыққа қол жеткізу, одан ләззат алу мистикалық пайымдауға қайшы келмейді, керісінше, оған барар жолдағы саты болады.
Схоластика ойшылдары сияқты, Фичино дін мен философияның қатынасы туралы сұрақты
маңызды теориялық және идеологиялық мәселе деп ерекшелейді. Мұның шешімінде
схоластикалық тәсілді игеру арқылы ол философия дін ілімінің құқықсыз қызметшісі
емес, олар тең құқылы қатынас жағдайында болады деген қорытындыға келеді.
Фичино Н. Кузанскийдің адамның шығармашылық мәні туралы ой желісін дамытады, а
дамның шығармашылық қабілеті оның әлемді тану мүмкіндігінен және жан-жақты
қызметі түрлерінен өз көрінісін табатынын мақұлдайды.
МАРСИЛИО ФИЧИНО
(1433-1499)
3. МАРСИЛИО ФИЧИНО ФИЛОСОФИЯСЫ
Адамның жігерлі мүмкіндіктері шексіз. Әлемге әмірін жүргізетін адамның шексіз жігерлі мүмкіндіктерін мойындаудан Фичино «адам дегеніміз – ерік бостандығына ие болған Құдай, оған бүкіл әлем бағынышты» деген ойға келеді. «Жанды және жансыздардың... барлығының үстінен әмірін жүргізетін адам, кейбір жағдайда Құдай болады. Ол – өзі ие болған... басқаратын... тәрбиелейтін парасатсыз жануарлардың құдайы, ол – өзі қоныстанған, пайдаланатын ортаның құдайы, ол – өлмейтін, түрін өзгертетін, түрлендіретін барлық материалдық заттардың құдайы. Табиғатымен соншама затқа үстемдік жүргізетін бұл адам мәңгі-бақи өлмейтін Құдайдың орнын алады, өзінің де мәңгі-бақи болатыны ешбір күмәнсіз» (Лосев А.Ф. Эстетика Возрождения).
